Συντάχθηκε στις 27 Ιουνίου 2023 .
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία σήμερα ἐνθυμεῖται τήν μεταφορά τῆς τιμίας Ἐσθῆτος τῆς Παναγίας μας ἀπό τά Ἱεροσόλυμα καί τήν κατάθεσή της στόν Ἱερό Ναό τῆς Παναγίας τῶν Βλαχερνῶν στήν Κωνσταντινούπολη.
Ἡ Ἐσθῆτα εἶναι τό ἔνδυμα τῆς Παναγίας μας καί ἦταν ἀναμενόμενο νά ἀποτελεῖ ἀντικείμενο ἰδιαιτέρας τιμῆς, ἀφ’ ᾗς στιγμῆς μάλιστα ἡ Παναγίας μας, τρεῖς ἡμέρες μετά τήν κοίμησή Της μετέστη ζῶσα, μέ τήν ψυχή καί τό σῶμα Της στόν Οὐρανό καί δέν μᾶς ἄφησε ἄλλα ἱερά λείψανα, ὅπως γιά παράδειγμα ἔχουμε τά ἁγιασμένα σώματα ἤ τά ὀστά τόσων Ἁγίων, παρά μόνον τήν ζώνη καί τήν ἐσθῆτα Της.
Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος, ἔχοντας μάθει νά προτάσσει τήν λογική ἀκόμη καί σέ θέματα πίστεως, ἀδυνατεῖ κάποιες φορές νά κατανοήσει τόν λόγο, γιά τόν ὁποίο προσκυνοῦμε τιμητικῶς τά ἱερά λείψανα τῶν σωμάτων τῶν Ἁγίων, ἀκόμη δέ τά ἐνδύματα, τά ἄμφιά τους καί τά διάφορα ἀντικείμενά τους. Ἄς ὑπενθυμίσουμε ἐν παρόδῳ, ὅτι οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί ἀπονέμουμε λατρευτική προσκύνηση μόνο στόν Πατέρα, τόν Υἱό καί τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἐνῶ στήν Παναγία καί τούς Ἁγίους μας, τιμητικῶς τούς προσκυνοῦμε.
Ἡ τιμητική προσκύνηση τῶν ἱερῶν Λειψάνων βασίζεται στό δόγμα τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὄντας τέλειος Θεός ἔγινε καί τέλειος ἄνθρωπος γιά νά θεώσει ὅλη τήν ἀνθρώπινη φύση. Ἡ ἄκτιστη ἐνέργεια τῆς θεώσεως ἐπεκτείνεται μέσα ἀπό τήν μυστηριακή ζωή, ἡ ὁποία κέντρο ἔχει τήν μετάληψη τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἷματος τοῦ Χριστοῦ, σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους καί τούς καθιστᾶ ἐν δυνάμει Ἁγίους.
Γιά τούς Χριστιανούς κάθε ἐποχῆς τά ἱερά Λείψανα τῶν Ἁγίων ἔχουν ἰδιαιτέρως μεγάλη σημασία, διότι ἀποτελοῦν πηγή ἁγιασμοῦ, δυνάμεως καί θεϊκῆς εὐλογίας.
Τά ἱερά Λείψανα εἶναι τά ἱερά κατάλοιπα τῶν Ἁγίων, τά ἁγιασμένα σώματα τῶν ἀνθρώπων, πού ἀγάπησαν τόν Θεό καί ἀγωνίστηκαν νά βρίσκονται πάντοτε κάτω ἀπό τή σκέπη τῆς Χάριτός Του. Τά σώματα αὐτά ἤ διά τῆς ἀσκήσεως, ἤ ἀκόμη καί διά τοῦ μαρτυρίου, καθαρίσθηκαν ἀπό τά πάθη καί τήν ἁμαρτία. Στή διάρκεια τῆς ἐπί γῆς ζωῆς τους ἀναδείχθηκαν λαμπροί Ναοί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Συνεπῶς καί μετά τόν θανατό τους, ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ τά συνοδεύει δέν ἐπιτρέπει νά τά προσβάλλει ἡ διάλυση καί ἡ διαφθορά. Παραμένουν ἄφθαρτα καί εὐωδιάζουν, διατηρώντας πολλές φορές καί τά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά ἑνός ζωντανοῦ σώματος, ὅπως ἡ ἀκαμψία ἤ ἡ θερμοκρασία κ.ἄ. Αὐτή εἶναι ἡ δωρεά τοῦ Θεοῦ πρός τούς φίλους του Ἁγίους.
Ἡ θεία Χάρη ὅμως μεταδίδεται καί σέ κάθε τί, πού εὑρίσκεται σέ ἐπαφή μέ τούς Ἁγίους. Τοῦτο γίνεται φανερό καί μέσα ἀπό τήν Ἁγία Γραφή, ἀπό θαυμαστά περιστατικά τόσο στήν Παλαιά, ὅσο καί στήν Καινή Διαθήκη. Ἄς θυμηθοῦμε τήν μηλωτή (πανωφόρι) τοῦ Προφήτη Ἠλία, πού τήν ἄφησε στόν προφ. Ἐλισσαῖο καί μέ αὐτήν διέβη τόν ποταμό Ἰορδάνη, τά ὑποδήματα τῶν τριῶν Παίδων στό καμίνι τῆς Βαβυλώνας, πού νίκησαν τήν φωτιά, τήν ράβδο τοῦ Μωϋσῆ, πού θαυματουργοῦσε, ἀλλά καί ἀπό τίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ἄς θαυμάσουμε τήν θεραπεία τῶν ἀσθενῶν ἀπό τήν σκιά τοῦ ἀποστόλου Πέτρου ἤ τά μανδήλια τοῦ ἀποστόλου Παύλου, πού ἐλάμβαναν οἱ ἄνθρωποι καί μέ πίστη θεραπευαν ἀσθενεῖς καί ἔβγαζαν δαιμόνια καί ἄλλα.
Οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί μέ βάση τήν πίστη μας, τιμᾶμε τά ἱερά λείψανα, εἴτε πρόκειται γιά τά ἁγιασμένα σώματα τῶν Ἁγίων, εἴτε γιά τά ἄμφια, τά ἐνδύματα καί τά διάφορα πράγματά τους καί τά σεβόμαστε, ἐπειδή μέσα ἀπό αὐτά ἐνεργεῖ ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτό καί μέσα στό λειτουργικό ἔτος ἡ Ἐκκλησία μας ἀφιερώνει μέρες γιά νά ἑορτάζεται τιμητικῶς ἡ ἀνακομιδή ἤ ἡ μεταφορά τῶν ἱερῶν Λειψάνων τῶν Ἁγίων.
Τώρα ἀντιλαμβανόμαστε τή σπουδαιότητα τῆς σημερινῆς ἑορτῆς, ἀφοῦ δέν πρόκειται ἁπλῶς γιά τό λείψανο ἤ τό ἔνδυμα κάποιου Ἁγίου, ἀλλά γιά τό ἔνδυμα τῆς Θεομήτορος ἡ Ὁποία, ἄς ἐπιτραπεῖ ἡ ἔκφραση, ἔντυσε μέ τήν ἀνθρώπινη φύση τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, τόν ἀληθινό Θεό, Σωτῆρα καί Λυτρωτή μας καί διά τῆς ἀμετάθετης μεσιτείας Της, ἀκόμη καί αὐτό τό ἅγιο ἔνδυμα καί ἡ τιμία Ζώνη Της γεμίζουν μέ θαύματα, ὅσους μέ πίστη Τήν ἐπικαλοῦνται!
Ἡ ὕπαρξη ὅμως τῶν ἱερῶν Λειψάνων ἐκτός τοῦ ὅτι εἶναι δῶρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στή γῆ, ἀποτελοῦν πηγή εὐλογίας καί ἁγιασμοῦ, μᾶς βοηθοῦν στήν προετοιμασία τῆς αἰώνιας ζωῆς, καθώς συνειδητοποιοῦμε πόσο ἀξίζει τό ἀνθρώπινο σῶμα, ὅταν προσφέρεται στόν Ἁγιασμό τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς καί πολιτείας, ὅταν χαριτώνεται ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα καί γίνεται ναός Του.
Ἄς ἐγείρουμε λοιπόν ἕνα ὑγιῆ προβληματισμό, καθώς στίς μέρες μας, ἐνῶ δέν θά ἔπρεπε, ἐντούτοις καί μεταξύ τῶν βαπτισμένων Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν λαμβάνει ὁλοέν καί περισσότερο ἔδαφος ἡ καύση τῶν νεκρῶν ἀντί τῆς ταφῆς τους!
Ἄς σκεφθοῦμε ἀρχικῶς πώς ἄν εἶχε θεσμοθετηθεῖ ἡ καύση τῶν νεκρῶν θά εἴχαμε στερηθεῖ τῆς εὐλογίας νά τιμᾶμε προσκυνητῶς τά χαριτόβρυτα λείψανα τῶν Ἁγίων, πού σέ κάθε ἐποχή ἀναδεικνύει ὁ Θεός καί νά λαμβάνουμε τίς θεϊκές τους δωρεές.
Ἄς ὑπῆρχε ἡ καύση τῶν νεκρῶν δέν θά εἴχαμε νά καταθέσουμε ἅγια λείψανα γιά τόν καθαγιασμό τοῦ ἱεροῦ θυσιαστηρίου, κατά τά ἐγκαίναι τῶν Ἱερῶν Ναῶν.
Οὔτε ὅμως κοιμητήρια καί ὀστεοφυλάκια θά διατηρούσαμε γιά νά διδασκόμαστε γιά τήν ματαιότητα τῆς ζωῆς. Διότι στα κοιμητήρια καί τά ὁστεοφυλάκια, οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί παιδαγωγούμαστε καί φιλοσοφοῦμε τήν ζωή στά πραγματικά της δεδομένα καί λαμβάνουμε ἄλλη διάθεση νά ἀγωνισθοῦμε πνευματικά γιά τήν ἐν Χριστῷ πολιτεία.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἀνοίξαμε τό μεγάλο θέμα τῆς καύσης τῶν νεκρῶν, στό ὁποῖο ὅμως θά ἀναφερθοῦμε ἐκτενέστερα σύν Θεῶ τήν ἑπομένη Κυριακή.
Σήμερα ἄς κρατήσουμε στήν καρδιά μας τόν σεβασμό τοῦ ἑκατόνταρχου τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου, ὡς ὁδηγό στή ζωή μας. «Κύριε, εἶπε στόν Χριστό, δέν εἶμαι ἱκανός καί ἄξιος γιά νά εἰσέλθεις στό σπίτι μου». Ὁ Χριστός ὅμως πῆγε, γιατί ὑποχρεώθηκε ἀπό τήν ταπείνωση καί τόν θεῖο φόβο Του. Αὐτά τά δύο εἶχε ἡ Παναγία μας στόν ἀνώτερο γιά ἄνθρωπο βαθμό. Αὐτά ἦταν ἡ προϋπόθεση τοῦ ἁγιασμοῦ τῶν Ἁγίων καί αὐτά χρειάζονται καί σέ ἐμᾶς. Διότι, ὅταν ἔχουμε ταπείνωση καί φόβο Θεοῦ, τότε καί στήν Ἐκκλησία μας πειθαρχοῦμε καί χάρη λαμβάνουμε καί κυρίως ἄν καί ποτέ δέν θά εἴμαστε ἄξιοι τοῦ Χριστοῦ, Ἐκεῖνος θά ἔρχεται μέσα ἀπό τη θεία Κοινωνία, γιά νά ἁγιάζει τήν ψυχή καί τό σῶμα μας καί νά μᾶς ἀναδεικνύει Ἁγίους Του.
Ἀκόμη δέ ὅταν ζοῦμε μέ ταπείνωση καί φόβο Θεοῦ, τότε θά ἔχουμε καί τίς πρεσβεῖες τῆς Παναγίας μας ἡ Ὁποία δέν σταματᾶ νά μεσιτεύει γιά ὅλους ἐμᾶς, τά παιδιά Της, ὅταν Τήν ἐπικαλούμαστε. Ἀρκεῖ νά ζοῦμε ὅπως θέλει ὁ Κύριός μας. Ἀμήν.
Συντάχθηκε στις 23 Ιουνίου 2023 .
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἡ σημερινή Κυριακή εἶναι ἀφιερωμένη στούς Ἁγίους Νεομάρτυρες.
Νεομάρτυρες στήν εὑρεία ἔννοια τοῦ ὅρου ὀνομάζονται ὅλοι ὅσοι μαρτύρησαν γιά τήν ὀρθόδοξη πίστη τους μετά τούς μεγάλους διωγμούς τῶν τριῶν πρώτων αἰώνων, τόσο στά χρόνια τῆς εἰκονομαχίας ἤ καί ἀργότερα.
Κατά κύριο λόγο ὅμως ὡς Νεομάρτυρες ὀνομάζουμε ἐκείνους τούς Κληρικούς, Μοναχούς ἤ Λαϊκούς, οἱ ὁποῖοι στά χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας, θυσίαζαν τήν ζωή τους ὁμολογώντας τήν πίστη τους στον Χριστό καί τούς ὁποίους μποροῦμε νά διακρίνουμε σέ πέντε ὁμάδες:
Στήν πρώτη ἀνήκουν οἱ Μουσουλμάνοι πού δέχθηκαν τόν Χριστιανισμό καί σύμφωνα μέ τόν ἰσλαμικό νόμο θανατώθηκαν, ὅπως γιά παράδειγμα οἱ Νεομάρτυρες Ἰωάννης ἀπό τήν Κόνιτσα, Ἀχμέτ ὁ Κάλφας καί Κωνσταντίνος ὁ ἐξ Ἀγαρηνῶν.
Στή δεύτερη περιλαμβάνονται ὅσοι μαρτύρησαν μέ ἀφορμή κάποια πολιτική - ἀπελευθερωτική ἐξέγερση - ἐπανάσταση, μέ κορυφαῖο ἐκπρόσωπο, τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί Ἅγιο ἔνδοξο ἐθνοϊερομάρτυρα Γρηγόριο τόν Ε’, ὁ ὁποῖος θεωρήθηκε ἀπό τούς Τούρκους ὡς ὁ ἠθικός αὐτουργός τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821.
Στήν τρίτη περιλαμβάνονται οἱ λεγόμενοι αὐτόκλητοι Μάρτυρες, αὐτοί δηλαδή πού φλεγόμενοι ἀπό τόν πόθο τοῦ ὑπέρ Χριστοῦ μαρτυρίου προκάλεσαν τούς Ὀθωμανούς καί τήν πίστη τους καί γι’ αὐτό δικάστηκαν καί ὁδηγήθηκαν μέ συνοπτικές διαδικασίες στό μαρτύριο, ὅπως ὁ Ἅγιος νεομάρτυς Ἀργύριος ὁ ἐξ Ἐπανωμῆς.
Στήν τέταρτη ἀνήκουν ὅσοι ἀρνήθηκαν νά ὑποκύψουν σέ ἐπιθυμίες καί πιέσεις γιά νά ἐξισλαμισθοῦν, ὅπως ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Μονεμβασιώτης ἤ ἡ Ἁγία Ἀκυλίνα.
Στήν πέμπτη , τέλος, ὁμάδα περιλαμβάνονται ὅσοι προηγουμένως, γιά διαφόρους λόγους, εἶχαν ἀρνηθεῖ τόν Χριστό καί προέκριναν τήν δημόσια μαρτυρία - ὁμολογία τῆς Χριστιανικῆς πίστεως γιά τήν ἀποκαταστασή τους, μέ ἀποτέλεσμα τήν μαρτυρική τους τελείωση, ὅπως ὁ Ἅγιος νεομάρτυς Γεώργιος ἀπό τήν Χώρα τῆς Σάμου καί ὁ ἅγιος Κωνσταντῖνος ὁ Ὑδραῖος.
Σ’αὐτή τήν τελευταία ὁμάδα ἔχουμε ἐμφανέστερη τῆς παρουσία τοῦ Ὀρθοδόξου Ἱεροῦ Κλήρου μέ πρωτοστάτες τούς Ἁγίους Κολλυβᾶδες Πατέρες, γιά τούς ὁποίους καί ὁμιλήσαμε τήν Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων. Ὁ Ἅγιος Μακάριος Ἀρχιεπίσκοπος Κορίνθου ὁ Νοταρᾶς ὑπῆρξε φημισμένος ἐξομολόγος καί πνευματικός πολλῶν Νεομαρτύρων. Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Πάριος δίδασκε, πώς οἱ Νεομάρτυρες θά ἔπρεπε ἄμεσα νά τιμῶνται ὡς Ἅγιοι. Αὐτό συνιστᾶ καί ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὁ ὁποῖος γιά τόν σκοπό αὐτό συγκέντρωσε τούς βίους, ὅλων τῶν μέχρι τότε Νεομαρτύρων καί ἐξέδωσε τό «Νέον Μαρτυρολόγιον», προωθώντας τόν λειτουργικό ἑορτασμό τῶν Νεομαρτύρων μέ Ἀσματική Ἀκολουθία καί πανηγυρική θεία Λειτουργία.
Οἱ Ἱερεῖς δέ, οἱ ὁποῖοι ὡς ἐξομολόγοι προσδέχονταν στό ἐπιτραχήλιό τους τήν μετάνοια τοῦ ἐξωμότη καί στήν συνέχεια τόν στήριζαν καί τόν ἐνίσχυαν, ἐνθαρρύνοντάς τον νά ὁμολογήσει δημοσίως τήν ἐπιστροφή στήν ὀρθόδοξη χριστιανική πίστη καί νά ἐπισφραγίσει τήν ὁμολογία του μέ τό μαρτύριο, προσφυῶς ὀνομάσθηκαν ἀλεῖπτες τῶν Νεομαρτύρων. Ἀλείπτης στήν ἀρχαιότητα ἦταν ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἄλειφε μέ λάδι τούς ἀθλητές στούς γυμναστικούς ἀγῶνες, γιά νά ξεγλιστροῦν ἀπό τόν ἀντίπαλο στήν πάλη.
Ἡ λέξη ἀλείπτης ὑπάρχει ἀπό τήν ἀρχαία Ἐκκλησία καί ἐννοεῖ ἐκεῖνον πού ἐνθάρρυνε στήν ὁμολογία τῆς πίστης στό Χριστό, ἡ ὁποία συνεπαγόταν καί τό μαρτύριό του.
Σέ πολλά συναξάρια καί μαρτυρολόγια, ὅπως αὐτό τῶν Ἁγίων 40 Μαρτύρων πού μαρτύρησαν στή λίμνη τῆς Σεβάστειας καί ἑορτάζονται στίς 9 Μαρτίου ἀναφέρεται ὁ ἀλείπτης τους. Οἱ ἐξομολόγοι τῶν Νεομαρτύρων λοιπόν χαρακτηρίζονται ὡς ἀλεῖπτες τους, καθώς μέ τήν ἐξουσία τοῦ πνευματικοῦ Πατέρα ἄλειφαν μέ τό λάδι τῆς μυστηριακῆς ἐν Χριστῷ ἀναγέννησης τούς ἀθλητές τοῦ πνευματικοῦ στίβου καί τούς ἐμψύχωναν νά προχωρήσουν ὡς τό μαρτύριο ὁμολογώντας τήν πίστη στόν Χριστό, τό ὁποῖο ἐμπεριέχει ἀνυπερθέτως καί τήν ἀγάπη πρός τήν Πατρίδα.
Αὐτή εἶναι μιά ἄγνωστη, ἴσως σέ πολλούς, πλευρά τῆς προσφορᾶς τοῦ Ὀρθοδόξου Ἱεροῦ Κλήρου στήν Πατρίδα, τό Ἔθνος καί τό Γένος μας. Πέρα ἀπό τήν ἀναμφισβήτιτη θυσιαστική συμμετοχή τῶν Ὀρθοδόξων Κληρικῶν στις ἔνοπλες ἐξεγέρσεις και συγκρούσεις, ἡ σημαντικότερη προσφορά τους εἶναι ἡ ἐργώδης συμβολή τους στή συντήρηση του Ὀρθοδόξου φρονήματος του Γένους μας και τή διατήρηση της ἀγάπης του γιά την ἐλευθερία, πού μᾶς δώρισε ὁ Θεός. Καί τοῦτο εἶναι ἴδιον τοῦ ἱερατικοῦ λειτουργήματος, καθώς καί στήν περίοδο της εἰρήνης πρῶτος ὁ Ἐπίσκοπος καί ἀκολούθως οἱ Ἱερεῖς οἰκονομοῦν τήν Χάρη του Θεοῦ γιά νά ἐλευθερώνονται οἱ ἀνθρώπινες ψυχές ἀπό τήν δουλεία τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ διαβόλου. Ἔτσι τό σύνολο τῶν Ὀρθοδόξων Ἱερέων μας, μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ μεταποίησαν τήν ἀγάπη τους γιά τήν θεία λατρεία σέ ἦθος καί τήν ἐγκατέστησαν στίς ψυχές τῶν δοκιμαζομένων Ἑλλήνων. Μυστικά, μέ τήν ἔννοια τῆς μυσταγωγίας, ἀλλά καί ἀθόρυβα. Ὅπως ἀκριβῶς τελεῖται ἡ προσκομιδή τῆς θείας Λειτουργίας. Κανείς δέν παίρνει εἴδηση, τί λέει καί τί κάνει ὁ Ἱερουργός! Ὅλοι ὅμως γεύονται τῆς ἀθανάτου τρυφῆς τῆς θείας Κοινωνίας.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στό προοίμιο τοῦ «Νέου Μαρτυρολογίου» , θεωρεῖ, πώς οἱ ἅγιοι Νεομάρτυρες ἐμφανίζονται τήν περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας κατ’ εὐδοκίαν Θεοῦ.
Ἔρχονται γράφει, γιά νά μᾶς διδάξουν, πώς πρώτα καί πάνω ἀπ’ ὅλα θά πρέπει νά ἀνακαινιζόμαστε μέσα ἀπό τήν μυστηριακή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας, μέ τήν ἐξομολόγηση καί τήν συχνή θεία κοινωνία. Ἀκολούθως λαμβάνοντας τό παράδειγμα τῆς ἄθλησής τους, ὡς πρότυπο γιά τή ζωή μας, θά μποροῦμε νά διάγουμε μέ ὑπομονή στίς θλίψεις, τίς δοκιμασίες καί τούς πειρασμούς, ἀκόμη κι ὅταν δυναστεύεται ἡ ζωή μας ἤ διωκόμαστε γιά τήν πίστη μας καί τό ἑλληνορθόδοξο φρόνημά μας.
Ἡ μεγαλύτερη ὅμως προσφορά τῶν Ἁγίων Νεομαρτύρων ἔγκειται στό ὅτι γιά τόν καθένα ἀπο ἐμᾶς ἀποτελοῦν τήν καλή ἀφορμή, ὥστε νά λαμβάνουμε θάρρος καί νά ὁμολογοῦμε τήν πίστη μας στόν Χριστό καί τήν ἀγάπη μας στήν Ἑλλάδα, τήν πατρίδα μας σέ κάθε εὐκαιρία ἤ ἔκφανση τῆς ζωῆς μας.
Ἡ θυσιαστική μαρτυρία τῶν ἁγίων Νεομαρτύρων, ἔγινε τό ἀνάχωμα στόν ἐξισλαμισμό, τόν ὁποῖο ἐπιχειροῦσε ὁ Τούρκος δυνάστης. Θυσίασαν τή ζωή γιά τήν ὀρθόδοξη πίστη τους, προστατεύοντας παράλληλα τήν ἐθνική ταυτότητά τους ὡς Ἑλλήνων καί δή Ῥωμηῶν, δηλαδή Ὀρθοδόξων Ἑλλήνων.
Ἄς μήν μείνουμε λοιπόν σέ μιά ἁπλή ἀναφορά στούς Νεομάρτυρες, σάν νά ὁμιλοῦμε γιά κάποια ἱστορικά ἤ μυθικά πρόσωπα. Ἀς κρατήσουμε κι ἐμεῖς αὐτήν τήν πολύτιμη ὁμολογία καί τήν μαρτυρική τους θυσία ὡς ὁδηγό.
Ἄς θέσουμε ὡς πνευματική πυξίδα στό ταξίδι τῆς ἐπί γῆς ἐφήμερης ζωῆς μας, τό Ὀρθόδοξο ἦθος, τό ὁποῖο γιά ἐμᾶς σημαίνει, ὅτι ρυθμίζουμε τή ζωή μας σύμφωνα μέ τήν ἀληθινή καί ὄχι τήν ὑποκριτική πίστη στόν Χριστό καί κατά συνέπειαν δέν λησμονοῦμε νά ἀγαπᾶμε τήν Πατρίδα μας καί τοῦτο ὡς προθέρμανση γιά τήν αἰώνια Πατρίδα τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν. Ἀμήν.
Συντάχθηκε στις 14 Ιουνίου 2023 .
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἕνα ἀπό τά στοιχεῖα, τό ὁποῖο καί ἀποδεικνύει πώς ὁ Χριστός εἶναι ὁ ἀληθινός Θεός, Σωτῆρας καί Λυτρωτής μας καί ταυτόχρονα διαφοροποιεῖ τήν Ἐκκλησία Του ἀπό τίς διάφορες θρησκεῖες εἶναι οἱ προφητεῖες γιά Ἐκεῖνον. Διότι, ἄν πρέπει στά πλαίσια τῆς Ἀπολογητικῆς νά συγκρίνουμε τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό μέ τούς ἀρχηγούς τῶν θρησκειῶν, τότε ἀντιλαμβανόμαστε ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ μόνος τόν Ὁποῖον προσδοκοῦσαν τά ἔθνη νά ἔλθει καί ὁ μόνος γιά τόν Ὁποῖον μίλησαν οἱ Προφῆτες καί προφήτευσαν μέχρι λεπτομερείας τήν Ἐνανθρώπηση καί τά συμβάντα τῆς ἐπί γῆς παρουσίας Του. Ὁ Χριστός ὄχι μόνον προφητεύθηκε, ἀλλά ἐκπλήρωσε μέχρι λεπτομερείας ὅλες τίς Προφητεῖες. Οἱ ἀρχηγοί τῶν διαφόρων θρησκειῶν, οὔτε προφητεύθηκαν, οὔτε τούς περίμενε κανείς, οὔτε ἐκπλήρωσαν κάποια προφητεία μέ τό πέρασμά τους πάνω στή γῆ καί τό πιό σημαντικό δέν ἀναστήθηκαν, ἀλλά κείτονται στούς τάφους τους νεκροί! Ὁ Χριστός ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, ὡς ὁ μόνος ἀληθινός Θεός και ἔχει τήν ἐξουσία πάνω στή ζωή καί τόν θάνατο!
Τό ἐντυπωσιακό ὅμως εἶναι ὅτι οἱ Προφῆτες προφήτευσαν ἀκόμη καί γιά τά πρόσωπα, τά ὁποῖα περιέβαλαν τόν Κύριο. Ὁμίλησαν γιά τήν Παναγία Μητέρα Του, τόν Τίμιο Πρόδρομο, τούς ἁγίους Ἀποστόλους, ἀκόμη καί τούς Μάρτυρες τῆς χριστιανικῆς πίστεως. Σήμερα λοιπόν ἀκούοντας τόν Κύριο νά καλεῖ τούς πρώτους Μαθητές κοντά του, δηλαδή τόν πρωτόκλητο Ἀνδρέα, τόν ἀδελφό του τόν Πέτρο, τόν Ἰάκωβο καί τόν Ἰωάννη, λέγοντας: «Ἐλάτε μαζί μου καί θά σᾶς μετατρέψω ἀπό ἁλιεῖς ψαριῶν σέ ἁλιεῖς ἀνθρώπων », ἐκπληρώνεται μιά ἀκόμη προφητεία. Ὁ προφήτης Ἱερεμίας 600 χρόνια πρίν εἶχε προφητεύσει τήν κλήση τῶν Μαθητῶν στό ἀποστολικό ἀξίωμα μέ τό ἴδιο περιεχόμενο: «Ἰδού ἐγώ ἀποστέλλω, λέγει Κύριος, πολλούς ἁλιεῖς πρός αὐτούς, οἱ ὁποῖοι καί θά τούς ἁλιεύσουν» (βλ. Ἱερεμ. ΙΣΤ 16). Ἐνδεχομένως νά εἶχαν ὑπ’ ὄψιν τους καί ἴσως πρός στιγμήν, συνειρμικῶς νά θυμήθηκαν τήν προφητική ἐξαγγελία τοῦ Προφήτη Ἱερεμία, ἀλλά ἐκείνη τήν στιγμή δέν μποροῦσαν νά κατανοήσουν, ὅλα ὅσα ἔμελλε νά βιώσουν ὡς πνευματικοί ψαράδες τῆς Ἐκκλησίας.
Ὁ ψαράς, τό δίχτυ καί τό πλοῖο εἶναι ἔννοιες, συνδεδεμένες ἐξ ἀρχῆς μέ τήν Ἐκκλησία καί μάλιστα ἀπό τόν ἴδιο τον Κύριο. Οἱ Ἀπόστολοι καί οἱ μετ’ αὐτούς διάδοχοι, ὁ ἱερός Κλῆρος δηλαδή, εἶναι οἱ ψαράδες καί ἡ ἱεραποστολική δραστηριότητα, πού ἀναπτύσσεται στόν κόσμο, εἶναι τό δίχτυ, πού συλλέγει τούς ἀνθρώπους. Καί ὅπως ἕνα δίχτυ μαζεύει πολλά καί μετά ἀπό διαλογή ἐπιλέγονται τά καλά, κατά τόν ἴδιο τρόπο, στήν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου θά ἐπιλεγοῦν τά μέλη τῆς Βασιλείας. (βλ. Ματθ. ιγ΄47-50)
Ὁ δικός μας ὁ ἀγῶνας λοιπόν ἔγκειται στήν προσπάθεια νά συγκαταλεχθοῦμε μεταξύ τῶν ἐκλεκτῶν καί νά πολιτογραφηθοῦμε στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, πειθαρχώντας στήν πρόσκληση, τήν ὁποία μᾶς ἀπευθύνει ὁ Χριστός μέσῳ τῆς Ἐκκλησίας Του, ὅπως τότε στούς Ἁγίους Ἀποστόλους. Αὐτή εἶναι ἡ δική μας ἀποστολή, ἡ ἱεραποστολή τῆς ζωῆς μας γιά τή σωτηρίας μας. Μία ἱεραποστολή, στά βήματα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί πρός μίμηση τοῦ ἔργου τους. Πέρα ἀπό τήν ἱεραποστολική δραστηριότητα, πού διεξάγει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας στίς χῶρες τῆς Ἀφρικῆς ἤ τῆς Ἀσίας μέ σκοπό νά γνωρίσουν τόν Χριστό, ἔχουμε σήμερα μεγάλη ἀνάγκη, στήν ἄλλοτε εὐσεβῆ Πατρίδα μας, ἀπό κατήχηση καί ἐπανευαγγελισμό τῶν «πιστῶν». Αὐτό βεβαίως ἀφορᾶ πρωτίστως τούς Κληρικούς, ὡς ποιμένες, ἀλλά ἐναπόκειται σέ ὅλους μας μιά ἀναγκαία ἱεραποστολή, ἡ ὁποία δέν θά εἶναι τίποτε ἄλλο ἀρχικῶς, παρά ἡ προσπάθεια νά ζοῦμε, ὅπως θέλει ὁ Θεός.
Δυστυχῶς στά θέματα τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ζωῆς, παρατηρεῖται τελευταῖα ἔντονη ἀπαξίωση καί ἀδιαφορία. Μέ τά ὅσα βιώνουμε ὡς πρόσωπα, ὡς οἰκογένεια, ὡς κοινωνία καί ὡς Ἔθνος θά ἔπρεπε νά ἔχουμε ἐγκολπωθεῖ μέ ἰδιαίτερη ἐνάργεια τήν ζωή τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας, στερεώνοντας τίς ἐλπίδες μας στόν Χριστό. Μέσα σέ αὐτήν τήν ἀκαταστασία, πού βιώνουμε σέ ὅλα σχεδόν τά ἐπίπεδα τῆς ζωῆς μας, ὀφείλαμε νά προσευχόμαστε περισσότερο, νά νηστεύουμε καλύτερα, νά διαβάζουμε τό ἅγιο Εὐαγγέλιο, νά ἐξομολογούμαστε εἰλικρινέστερα, νά ἐκκλησιαζώμαστε καί νά κοινωνοῦμε τακτικώτερα.
Διαπλέοντας τήν τρικυμιώδη θάλασσα τοῦ κόσμου, ἐμεῖς οἱ λεγόμενοι Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, φαίνεται σάν νά ἀπομακρυνθήκαμε ἀπό τόν ἀληθινό Θεό μας, ἀφήνοντας τήν ἔκβαση τῆς ζωῆς καί τῆς ἱστορίας μας στά χέρια τῶν ἀνθρώπων κι ἄς μήν σταματᾶ ἡ Ἐκκλησία νά μᾶς προτρέπει παρακλητικά «...καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα» . Τό χειρότερο ὅμως εἶναι πώς αφήσαμε τήν πίστη μας νά ἀδυνατίσει, συντηρώντας στήν καρδιά μας ὄχι τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, πού ἀγνοοῦμε στό μεγαλύτερο μέρος του, ἀλλά τίς ἀμφιβολίες καί τίς ἀμφισβητήσεις τοῦ κόσμου. Υἱοθετοῦμε εὔκολα τίς κατηγορίες καί τη συκοφαντική δυσφήμιση ἀπό μέρους τοῦ κόσμου καί μάλιστα χωρίς νά ἔχουμε νά ποῦμε τίποτε γιά νά ὑπερασπισθοῦμε τήν τιμή τῆς Ἐκκλησίας, στήν ὁποία ἀνήκουμε ἤ νά ὁμολογήσουμε τόν Χριστό. Πέρασε ἡ ἐποχή τῶν Πατέρων, πέρασε ἡ ἐποχή τῶν Μαρτύρων καί ἔφθασε ἡ ἐποχή τῶν Ὁμολογητῶν. Ὅσο ὅμως περνᾶ ὁ καιρός, ἠχεῖ ἐντονώτερα στά αὐτιά μας ὁ λόγος τοῦ Κυρίου «Ὅμως ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου, ὅταν ἔλθει (στήν Δευτέρα Παρουσία Του) ἄραγε θά βρεῖ τήν πίστη πάνω στή γῆ;» (Λουκ. ιη΄ 8)
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἄς μήν ξεχάσουμε τήν προσωπική ἱεραποστολική μας δραστηριότητα.
Ἄς ξαναβροῦμε τόν πόθο μας για τόν Χριστό κι ἄς τό δείχνουμε μέ λόγια καί μέ ἔργα. Μέ τήν καθημερινή προσευχή, τήν τήρηση τῆς νηστείας, ὑλικῆς καί πνευματικῆς κατά τίς Τετάρτες, τίς Παρασκευές, τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή, καί τίς ἄλλες διατεταγμένες νηστεῖες, ὅπως αὐτή πού διανύουμε τώρα πρός τιμήν τῶν ἁγίων Ἀποστόλων. Ἐπίσης μέ τόν ἐκκλησιασμό, τήν ἐξομολόγηση καί τή συμμετοχή μας στή θεία Κοινωνία, κατά τίς Κυριακές καί τίς Ἑορτές. Μέ τόν τρόπο αὐτό κι ἐμεῖς πορευόμαστε στή ὁδό τῆς σωτηρίας μας, ἀλλά καί ἄλλους βοηθοῦμε. Ἔτσι φανερώνουμε καί ὑπερασπιζόμαστε τήν ἁλιεία πρῶτα τοῦ ἑαυτοῦ μας καί μετά καί τῶν ἄλλων ἀνθρώπων στά πνευματικά δίχτυα τῆς Ἐκκλησίας.
Μέ τήν καθημερινή μας ζωή δίνουμε ἐξετάσεις, οἱ ὁποῖες ἀκριβῶς ἀφοροῦν σέ αὐτή τήν ὁμολογία τοῦ Χριστοῦ. Ἐξετάσεις, πού μορφώνουν τό ἦθος, πού προάγει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας, εἰς τρόπον ὥστε ἡ ζωή μας νά ἀποτελεῖ μιά εὔγλωττη μαρτυρία τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς. Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης γράφει στά «Πνευματικά γυμνάσματα» σχετικά: «Γνώριζε ὅτι ὁ Θεός ἔβαλε κάθε χριστιανό στόν κόσμο, γιά νά εἶναι δάσκαλος τῶν ἀπίστων καί ἀσεβῶν καί γιά νά τούς ἐπιστρέψη μέ τόν λόγο του μέ τήν καλή του ζωή στήν εὐσέβεια καί τήν πίστι. Γι΄ αὐτό καί ὁ Θεός θά ζητήση λόγο ἀπό κάθε χριστιανό ὄχι μόνο γιά τήν δική του ὠφέλεια καί σωτηρία , ἀλλά ἀκόμη καί γιά τήν σωτηρία τῶν ἄλλων , ὅπως λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος : « Ὁ Θεός θέλει , ὁ Χριστιανός νά εἶναι διδάσκαλος , προζύμι , ἁλάτι καί φῶς . Τί εἶναι τό φῶς; Βίος καθαρός, πού δέν ἔχει τίποτε τό σκοτεινό. Τό φῶς ἤ τό ἀλάτι καί τό προζύμι δέν εἶναι ὠφέλιμα γιά τόν ἑαυτό τους, ἀλλά σέ ἄλλους δείχνουν τήν ὠφέλειά τους ἔτσι δέν θά μᾶς ζητηθῆ μόνον ἡ δική μας ὠφέλεια, ἀλλά καί ἡ ὠφέλεια τῶν ἄλλων.» (Ὁμιλία νβ΄ εἰς τό κατά Ἰωάννην)
Ὁ Χριστός μᾶς καλεῖ στή σωτηρία μέσα ἀπό τήν ἀνάθεση μιᾶς ἱεραποστολῆς, ἡ ὁποία ξεκινᾶ ὡς προσωπική ὑπόθεση, ἀλλά ἀφορᾶ σέ ὅλους. Εὐχή καί προσευχή μας νά μποροῦμε καθημερινῶς νά ἀναγνωρίζουμε τό ἄγνωστο θέλημα τοῦ Θεοῦ στή ζωή μας καί ἀκολουθώντας τόν δρόμο Του νά ἐπιτελοῦμε τήν ἀποστολή μας, ἐργαζόμενοι γιά τή σωτηρία μας. Ἀμήν!
Συντάχθηκε στις 06 Ιουνίου 2023 .
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἡ ἑορτή τῶν Ἁγίων Πάντων κοσμεῖ τήν σημερινή, πρώτη Κυριακή μετά τήν Πεντηκοστή. Ἡ Ἐκκλησία μας θέλει νά ἐπισημάνει, ὅτι ὅλοι οἱ Ἅγιοι, γνωστοί καί ἄγνωστοι, ἀποτελοῦν τήν πνευματική καρποφορία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στοὺς αἰῶνες.
Ἀρχικῶς ὁ ἑορτασμός ἀφοροῦσε σέ ὅλους τούς Mάρτυρες, ἀλλά προϊόντος τοῦ χρόνου συμπεριέλαβε καὶ ὅλους τούς Ἁγίους, διότι ὅλοι οἱ Ἅγιοι μέ τήν ζωή, τήν διδασκαλία ἤ τό μαρτύριο τους δόξασαν τόν Θεό. Ἐπίσης σήμερα ἡ Ἐκκλησία τιμᾶ ὅλους ἐκείνους τούς ἀφανεῖς Ἁγίους, τῶν ὁποίων οὔτε τά ὀνόματα γνωρίζουμε, οὔτε ἔχουμε στοιχεῖα γιά τήν ζωή τους, ἀλλ’ ὅμως κι ἐκεῖνοι ἀγωνίσθηκαν καί ἄθλησαν «διά τόν λόγον τοῦ Θεοῦ καί διά τήν μαρτυρίαν Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Ἀποκ. α΄9). Γιά τόν λόγο αὐτό σήμερα ἑορτάζουν καί ὅλοι ἐκεῖνοι, πού φέρουν ὀνόματα, πού δέν ἔχουν κάποιον γνωστό ἑορταζόμενο Ἅγιο.
Οἱ Ἅγιοι κάθε ἐποχῆς φανερώνουν τόν τρόπο, μέ τόν ὁποῖο τό Ἅγιο Πνεῦμα διά τῶν ἱερῶν Μυστηρίων συγκροτεῖ τήν Ἐκκλησία, ὡς τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι αὐτοὶ ποὺ καθιστοῦν ὀφθαλμοφανῆ καί χειροπιαστή θά μπορούσαμε νά ‘ποῦμε τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ, πάνω στόν κόσμο καί ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους. Αὐτοί ποὺ εὐεργετικὰ παρατείνουν μὲ τήν ἄσκηση ἤ τό μαρτύριό τους τὴν παρουσία τοῦ Χριστοῦ μέσα στήν ἱστορία. Ἄς θυμηθοῦμε τήν προφητεία τοῦ Ἠσαΐα, πού διαβάζεται στίς μνῆμες τῶν μαρτύρων (βλ. Ἠσ. ΜΓ 10-14). Σέ αὐτήν ξεκάθαρα ἐπισημαίνεται, ὅτι ὁ Θεός δίδει τήν μαρτυρία του μέσα ἀπό τούς Ἁγίους Μάρτυρες κι ἐκεῖνοι μέ τή σειρά τους καθιστοῦν ζῶσα τήν παρουσία Του ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος στήν Ἀποκάλυψη περιγράφει μέ γλαφυρότητα τό πλῆθος τῶν ψυχῶν τῶν Μαρτύρων, πού βρίσκονται κάτω ἀπό τό οὐράνιο θυσιαστήριο καί περιμένουν τήν δικαίωσή τους, γιά τήν μαρτυρία πού ἔδωσαν, ὁμολογώντας μέ τήν θυσία τους τήν πίστη τους στόν Χριστό. (βλ. Ἀποκ. ς΄ 9-10)
Ἡ σημερινή ἑορτή τῶν ἁγίων Πάντων ἦταν καί ἐκ τῶν πλέον ἀγαπημένων ἑορτῶν τῶν Ἁγίων Κολλυβάδων Πατέρων, οἱ ὁποῖοι ἄσκησαν εὐεργετική ἐπίδραση στά Νησιά μας στά τέλη τοῦ 18ου αἰῶνος. Τότε, στά χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας, προετοίμασα καί στήριξαν πνευματικά τήν ἐθνεγερσία τῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821, μέσα ἀπό τήν θεοειδῆ ἐμπειρία τῶν Ἁγίων μας, τήν ὁποία κοινοποιοῦσαν μέ τή ζωή καί τό ἔργο τους στούς ὑπόδουλους Ἕλληνες, μέ σκοπό τήν πνευματική ὠφέλειά τους. Ἔτσι μποροῦμε νά δικαιολογήσουμε καί τήν σημαντική ἐνασχόλησή τους μέ τήν ἑορτή τῶν Ἁγίων Πάντων, μέχρι μάλιστα τῶν ἡμερῶν μας ἀπό τούς διαδόχους τους. Ὁ Νάξιος Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὁ πολυγραφότατος συγγραφέας καί θεολόγος τοῦ κινήματος τῆς φιλοκαλικῆς ἀναγέννησης τῶν Ἁγίων Κολλυβάδων, ἐμπλούτισε τήν ἀσματική Ἀκολουθία τῶν Ἁγίων Πάντων καί συνέγραψε κι ἕνα ὄμορφο ἀπολυτίκιο, στό ὁποῖο ὀνομάζει τούς Ἁγίους μας «βλαστούς Εὐαγγελίου καί καρπούς ἀμαράντους» . Τά ἁγιογραφικά ἐργαστήρια τῶν Μοναστηριῶν τους ἱστόρησαν ὡραῖες εἰκόνες τῶν ἁγίων Πάντων καί πολλά Παρεκκλήσια ἀνεγέρθηκαν πρός τιμήν τους.
Αὐτοί λοιπόν οἱ Ἅγιοι Κολλυβᾶδες Πατέρες στά μέσα τοῦ 18ου αἰῶνος ἐπέλεξαν νά ἀποχωρήσουν ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος ἐξαιτίας τῆς φιλονικίας, πού ξέσπασε γιά τό ἄν θά ἔπρεπε τά μνημόσυνα νά τελοῦνται μόνο τό Σάββατο ἤ καί τήν Κυριακή. Μέ ἀφορμή αὐτήν τήν ἔριδα καί ἀρνούμενοι νά νεκρολογοῦν τήν ἡμέρα τῆς Κυριακῆς, ὡς κατ’ ἐξοχήν ἡμέρας ἀναστάσιμης χαρᾶς, ἀνανέωσαν καί διεφύλαξαν τήν Ὀρθόδοξη Παράδοση. Φεύγοντας ἀπό τόν Ἅγιον Ὄρος καί ἐγκαθιστάμενοι κυρίως στά Νησιά μας, μεταλαμπάδευσαν τήν γνήσια Ὀρθόδοξη παράδοση σέ ὅλο τό ὑπόδουλο Γένος. Ἐμψύχωσαν τούς ὑπόδουλους Χριστιανούς χρησιμοποιώντας τίς ἀνεξάντλητες καί σωστικές δυνάμεις τῆς ὀρθόδοξης λατρείας καί πνευματικότητας, οἱ ὁποῖες ἀνέδειξαν τούς Ἁγίους κάθε ἐποχῆς.
Ἀνήγειραν Ναούς καί Μοναστήρια, τά ὁποῖα κατέστησαν κέντρα Ὀρθόδοξης πνευματικότητας. Προέβαλαν ἐναγωνίως ἀνάμεσα στ’ ἄλλα α) τή συχνή θεία Μετάληψη, β) τήν τιμή τῆς Κυριακῆς, ὡς κατ’ ἐξοχήν ἡμέρας Ἐκκλησιασμοῦ καί θείας Κοινωνίας καί γ) τήν ἀδιάλειπτη προσευχή, καταρτίζοντας ἔτσι ἕνα πνευματικό τρίπτυχο, πού ὄφειλε νά τηρεῖ ὁ κάθε πιστός Χριστιανός. Προώθησαν τή μελέτη τῶν πατερικῶν, ἀσκητικῶν καί νηπτικῶν κειμένων, τά ὁποῖα ἐξέδωσαν πρός ὠφέλειαν τῶν πιστῶν μέ πολλούς κόπους καί θυσίες. Ἔδωσαν ἔμφαση στήν ἄθληση τῶν Νεομαρτύρων τῆς Τουρκοκρατίας καί ἐξέδωσαν πρός τιμήν τους ἱερές Ἀκολουθίες.
Μέ τόν τρόπο αὐτό οἱ ὑποδουλοι Ἕλληνες πῆραν θάρρος, ἄρχισαν νά ἐκκλησιάζωνται περισσότερο, νά προσεύχωνται καλύτερα, νά διδάσκωνται τήν χριστιανική πίστη καί ζωή μέσα ἀπό τά ἱερά συναξάρια. Κατά συνέπειαν ξεκίνησαν νά ἀντιπαραβάλωνται μέ τούς Ἁγίους καί τούς μιμοῦνται, νά ἐξομολογοῦνται τίς ἁμαρτίες τους καί νά μετέχουν συνειδητά τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, δημιουργώντας καί μεταξύ τους ἕνα εὐγενῆ ἀνταγωνισμό. Ζοῦσαν «ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων» κατά τόν λόγο τοῦ Κυρίου, ἀλλ’ ὅμως βίωναν τήν ἐλευθερία Χριστοῦ καί ἔτσι πέτυχαν τήν ἀπελευθέρωσή τους ἀπό τήν Ὀθωμανική σκλαβιά. Καί τό σπουδαιότερο εἶναι πώς ἀντάλλαξαν τήν ἐφήμερη ζωή πάνω στή γῆ μέ τήν αἰώνια μακαριότητα τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἡ ἀγωνία καί ὁ ἀγῶνας τῶν Ἁγίων Κολλυβάδων Πατέρων τότε, ἀλλά καί τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας κάθε ἐποχῆς καί ἰδίως τῆς σύγχρονης, εἶναι νά ἐπισημάνουν ὅτι ἡ Ἐκκλησία μας ὡς Σῶμα τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι μουσειακό ἔκθεμα, ὅπως τήν ἀντιμετωπίζουν κάποιοι. Εἶναι κοινωνία Ἁγίων, δηλαδή σχέση μέ τόν κατ’ ἐξοχήν καί στήν ἀπόλυτη ἔννοια Ἅγιο, πού εἶναι ὁ Θεός. Ἡ Ἁγιότητα εἶναι ὁ σκοπός τῆς ζωῆς μας. Ὅμως δέν ἐπιτυγχάνεται μέ τίς ἐπιταγές τοῦ κόσμου, ὅπως τίς θεωρεῖ ἡ σύγχρονη κοινωνία μας. Σ’ ἐμᾶς ὁ Θεός χαρίζει τήν Ἁγιότητα ὡς δωρεά. Ἡ ἁγιότητα λοιπόν ἑνός ἑκάστου πηγάζει ἀπό τήν σχέση του μέ τόν Θεό. Ὅλοι οἱ Ἅγιοι διεφύλαξαν τήν σχέση μέ τόν Θεό, ὡς τόν πολύτιμο θησαυρό τῆς ζωῆς τους. Δέν ἔβαλαν τίποτε πάνω ἀπό τόν Θεό στή ζωή τους. Καί ὅ,τι ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέ αὐτήν τήν σχέση, τό ἀπέρριπταν, γιά νά μήν χάσουν τήν κοινωνία μέ τόν Θεό, ἀκόμη κι ὅταν τούς ἀπειλοῦσαν ἤ τούς ἔταζαν πλούτη καί ἀξιώματα.
Δυστυχῶς ἐμεῖς μάθαμε νά ἀξιολογοῦμε τή ζωή μας πιό πολύ μέ τά κριτήρια τοῦ κόσμου, παρά μέ τά κριτήρια τοῦ Θεοῦ. Πόσοι ἀλήθεια λένε: «Τί θά πεῖ ὁ κόσμος;» Πότε ὅμως ἀναρωτήθηκε κάποιος: «Τί λέει ὁ Θεός;» Ἀκόμη κι αὐτή τήν σχέση μας μέ τόν Θεό μέσα ἀπό τή λατρευτική ζωή τῆς Ἐκκλησίας, πολλές φορές, τήν «κόβουμε καί τήν ράβουμε στά μέτρα μας» , κατά τήν λαϊκή ἔκφραση. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κροστάνδης, λέει: «Μήν πτοεῖσαι ἀπό τό τί λένε οἱ ἄνθρωποι γιά σένα, αὐτός εἶναι διαβολικός φόβος. Συλλογίσου τί ὁ Θεός λέει γιά σένα, τί οἱ Ἄγγελοι καί οἱ Ἅγιοι λένε γιά σένα». Γι’αὐτό μᾶς χρειάζεται νά ἐντρυφήσουμε στή ζωή καί τήν πολιτεία τῶν Ἁγίων καί νά βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα γιά τήν δική μας διαγωγή. Ὁ ἄρτι ἀναδειχθείς Ὅσιος Γέροντας Ἰωσήφ ὁ Ἡσυχαστής καί Σπηλαιώτης ἔλεγε: «Οἱ Ἅγιοι εἶναι ἕνα καθρέφτης γιά νά βλέπουμε τίς ἐλλείψεις καί τίς ἀδυναμίες μας καί νά ἀγωνιζόμαστε στό δρόμο τῆς ἀρετῆς».
Ἄς μάθουμε ἀπό τούς Ἁγίους Πάντες νά ἀρέσουμε στόν Χριστό, μέ ὁποιοδήποτε τίμημα, ἀδιαφορώντας γιά τίς «προσφορές» ἤ τίς ἀπειλές τοῦ κόσμου, ποθώντας μιά θέση, ἐκεῖ κάτω ἀπό τό θυσιαστήριο τοῦ Οὐρανοῦ μαζί μέ ὅλους ἐκείνους, πού ἔδωσαν τήν μαρτυρία τους γιά τόν Χριστό, οἱ ὁποῖοι, ἄν καί μᾶς πρόλαβαν, μᾶς περιμένουν. (βλ. Ἑβρ. ια΄ 40) Ἀμήν.
Συντάχθηκε στις 31 Μαϊος 2023 .
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Σήμερα στό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα ἀπό τό βιβλίο τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων ἀκούσαμε, τί συνέβη κατά τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, δηλαδή πενήντα ἡμέρες μετά ἀπό τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ καί 10 μετά τήν Ἀνάληψή Του στούς Οὐρανούς. Σύμφωνα λοιπόν μέ τούς 11 πρώτους στίχους τοῦ δευτέρου κεφαλαίου, οἱ 12 Μαθητές, μαζί πλέον καί μέ τόν Ἀπόστολο Ματθία, πού ἀντικατέστησε τόν Ἰούδα (βλ. Πράξ. α΄ 15-26), ἦταν συγκεντρωμένοι, κατά τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, στό ὑπερῷο, ὅπου εἶχε γίνει ὁ Μυστικός Δεῖπνος. «Ξαφνικά ἔγινε ἀπό τόν οὐρανό ἦχος, ὅπως ἀκριβῶς φυσάει ὁ δυνατός ἄνεμος καί γέμισε ὅλο τόν χῶρο, ὅπου βρίσκονταν οἱ Μαθητές. Καί φάνηκαν νά διαμερίζονται στούς Μαθητές γλῶσσες σάν φωτιᾶς καί κάθισε καθεμιά πάνω σέ καθένα ξεχωριστά ἀπό αὐτούς.»
Μέ τήν ἁπτή ἀπόδειξη τῆς παρουσίας τῶν πυρίνων γλωσσῶν καί τῆς χροιᾶς τοῦ δυνατοῦ ἀνέμου ἔγινε ἀπολύτως ἀντιληπτή ἡ πνευματική ἀλλοίωση τῶν Μαθητῶν, τῶν Ὁποίων ἡ ὕπαρξη γέμισε ἀπό τήν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ἀπό φοβισμένοι Μαθητές μεταβλήθηκαν σέ διαπρύσιους κήρυκες τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος μάλιστα, σέ μιά ὁμιλία του μέ τίτλο: «Πρός τέ Ἰουδαίους καί Ἕλληνας ἀπόδειξις ὅτι ἐστίν Θεός ὁ Χριστός» θεωρεῖ, πώς ἡ θαυμαστή ἐξάπλωση τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ πρώτη καί μεγάλη ἀπόδειξη, πώς ὁ Χριστός εἶναι ὁ ἀληθινός Θεός, καθώς μέ τήν ἀκαταμάχητη θεϊκή δύναμή Του κατέστησε πραγματικό, τόν θρίαμβο τῆς Ἐκκλησίας, σύμφωνα μέ τόν Κυριακό λόγο: «Καί πῦλαι Ἅδου οὐ κατισχύσουσιν Αὐτῆς» (Ματθ. ιστ΄ 17).
Καί ὅπως στή συνέχεια περιγράφεται στό βιβλίο τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων, ἀπό τήν ἡμέρα ἐκείνη τῆς Πεντηκοστῆς, μέ τήν κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στούς Ἁγίους Ἀποστόλους, ἄρχισε νά συγκροτεῖται τό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Ὅλο καί περισσότεροι ἄνθρωποι, ἀκούγοντας τό κήρυγμα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί βλέποντας τά ὅσα θαυμαστά ἐπιτελοῦσαν, πίστευαν ἀμέσως στόν Χριστό καί διά τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος γίνονταν μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Καθημερινῶς δε, συγκεντρώνονταν μέ προσμονή γιά νά ἀκούσουν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ καί νά μετάσχουν τῆς θείας μεταλήψεως τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι λοιπόν ξεκίνησε ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ στήν Ἰερουσαλήμ καί ἀπό ἐκεῖ ἐπεκτάθηκε σέ ὅλη τήν Οἰκουμένη, μέ κύριο χαρακτηριστικό τήν καθημερινή συνάθροιση τῶν πιστῶν γιά νά ἀκούσουν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ καί νά μεταλάβουν τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, παρά τούς διωγμούς καί τίς πολλές δυσκολίες.
Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία σήμερα ἑορτάζει τά γενέθλιά της, ὁρίζεται ὡς ἡ σύναξη γύρω ἀπό τό μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, τό ὁποῖο ἀνέκαθεν σημαίνει τήν ἀκρόαση τοῦ κηρύγματος καί τή θεία Κοινωνία.
Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἕνας θεοσύστατος καί θεοΐδρυτος ὀργανισμός. Δέν εἶναι κάποιο ἀνθρώπινο δημιούργημα. Δέν εἶναι σύλλογος ἤ σωματεῖο. Δέν εἶναι οὔτε μιά ἁπλή συγκέντρωση ἀνθρώπων. Εἶναι ἡ Σύναξη , ὅσων βαπτίσθηκαν «εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» (Ματθ. κη΄ 19) τοῦ μόνου ἀληθινοῦ Θεοῦ καί πιστεύουν στόν ἐνανθρωπήσαντα Υἱό καί Λόγο τοῦ Θεοῦ, τό δεύτερο Πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, τόν Κύριον καί Θεόν Ἰησοῦν Χριστόν, ὡς τόν μόνο ἀληθινό Θεό, Σωτῆρα καί Λυτρωτή. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος χρησιμοποιεῖ τήν εἰκόνα τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος καί τονίζει μέ ἔμφαση, ἡ Ἐκκλησία ἀποτελεῖ τό Σῶμα του Χριστοῦ (βλ. Α΄ Κορ. ιβ΄ 27). Ἔχει κεφαλή τόν Ἴδιο τόν Χριστό καί μέλη ὅλους ἔμᾶς, πού βαπτισθήκαμε στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος καί ἐνδυθήκαμε τόν Χριστό στήν ψυχή μας (βλ. Ρωμ. στ΄ 3-4). Θά τολμούσαμε μάλιστα νά ποῦμε, πώς, ὅπως Θεάνθρωπος Κύριός μας ἔχει δύο φύσεις, τήν θεϊκή , πού εἶναι ἀόρατη καί τήν ἀνθρώπινη , πού εἶναι ὁρατή, ἔτσι καί ἡ Ἐκκλησία Του, διακρίνεται σέ δύο μέρη. Τό ἕνα μέρος εἶναι ὁρατό πάνω στή γῆ γιατί ἀποτελεῖται ἀπό τούς ζῶντες Χριστιανούς καί ὀνομάζεται ἡ ἐπί γῆς στρατευομένη Ἐκκλησία . Τό ἄλλο μέρος εἶναι τό ἀόρατο, ἀποτελεῖται ἀπό τήν Παναγία μας, τίς ψυχές τῶν Ἁγίων μας καί ὅλων τῶν κεκοιμημένων εὐσεβῶς Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν καί ὀνομάζεται ἡ ἐν οὐρανοῖς θριαμβεύσουσα Ἐκκλησία .
Ἀξίζει νά σημειώσουμε, πώς ἡ Ἐκκλησία μας ἀπεικονίζεται συμβολικά με παρόμοια διάταξη μέσα σέ κάθε θεία Λειτουργία. Κατά τήν ἱερά ἀκολουθία τῆς Ἁγίας Προσκομιδῆς τῶν τιμίων Δώρων, ὁ ἱερουργός τοποθετεῖ στό κέντρο τοῦ ἁγίου Δίσκου τόν Ἀμνό, δηλαδή τό κυβικό σχήμα τοῦ ἄρτου, πού φέρει τά πρωτογράμματα ΙΣ ΧΣ ΝΙ ΚΑ καί θά μεταβληθεῖ σέ σῶμα Χριστοῦ, στά δεξιά Του τήν μερίδα τῆς Θεοτόκου, στά ἀριστερά τά τάγματα τῶν Ἁγίων, στό κέντρο ἔμπροσθεν τοῦ Ἀμνοῦ τήν μερίδα τοῦ Ἐπισκόπου καί ἐν συνεχείᾳ ἀπό τή μιά μεριά στά δεξιά τίς μερίδες τῶν ζώντων καί στά ἀριστερά τῶν κεκοιμημένων.
Στό «Σύμβολο τῆς Πίστεως», ὁμολογοῦμε, ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία. Μία γιατί Ἕνας εἶναι ὁ Χριστός. Ἁγία γιατί ἡ κεφαλή της, ὁ Χριστός εἶναι στήν ἀπόλυτη ἔννοια ΑΓΙΟΣ καί γιατί ἡ Ἐκκλησία ἔχει σκοπό νά μεταβάλει καί ὅλους ἐμᾶς σέ Ἁγίους. Καθολική γιατί ἀπευθύνεται πρός ὅλους καί προσφέρει τή σωτηρία σέ ὅλους. Ἀποστολική , διότι στηρίζεται πάνω στούς Ἁγίους Ἀποστόλους, τούς ἀψευδεῖς καί αὐτόπτες μάρτυρες καί ὑπηρέτες τοῦ Θεοῦ Λόγου.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι μιά θρησκευτική παράδοση τοῦ τόπου μας. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ χῶρος καί ὁ τρόπος τῆς ζωῆς μέ τόν Χριστό. Ὅταν γεννηθήκαμε στήν Ἐκκλησία μᾶς ἔφεραν οἱ γονεῖς μας γιά να πάρουμε τίς πρῶτες εὐχές. Στήν Ἐκκλησία βαπτισθήκαμε καί γίναμε μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Καί μαζί μέ τό Ἅγιο Βάπτισμα λάβαμε καί τό Ἅγιο Χρῖσμα, δηλαδή τά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὥστε ἡ ἡμέρα τοῦ Βαπτίσμαστος νά θεωρεῖται γιά τόν καθένα ἀπό ἐμᾶς ἡ ἡμέρα τῆς προσωπικῆς μας Πεντηκοστῆς.
Γιά τόν λόγο αὐτό σήμερα κι ἀμέσως μετά τή θεία Λειτουργία τελεῖται ὁ Ἑσπερινός τῆς αὐριανῆς ἡμέρας, ὁ ὁποῖος ὀνομάζεται «τῆς Γονυκλισίας». Προσευχόμαστε γονατιστοί στόν Κύριο, καθώς διαβάζονται οἱ εὐχές μέσα ἀπό τίς ὁποῖες ζητοῦμε, ὅπως τότε στούς Ἁγίους Ἀποστόλους, ἔτσι και σ’ ἐμᾶς νά ἔλθει τό Ἅγιο Πνεῦμα καί νά φωτίσει τήν ζωή καί τά ἔργα μας, ὥστε νά ὁδηγηθοῦμε στή σωτηρία μας.
Χαρακτηριστική εἶναι ἡ ἐπισήμανση τῆς ἀναγκαιότητας τῆς ἀπό μέρους μας μετανοίας, καθώς εὐχόμαστε νά μᾶς ἀξιώσει ὁ Θεός πρίν κοιμηθοῦμε τόν ὕπνο τοῦ θανάτου, νά ἐπιστρέψουμε σέ Ἐκεῖνον. Ὅπως ἐπίσης καί τό σημεῖο στό ὁποῖο ζητοῦμε ἀπό τόν Κύριο νά μᾶς διδάξει πώς καί γιά ποιά πράγματα πρέπει νά προσευχόμαστε ἀποβλέποντας κατά πρῶτο λόγο στή σωτηρία μας.
Ὁ κόσμος σήμερα δυστυχῶς, ὅπως ἐπισημαίνει ὁ Κύριός μας (βλ. Ἰω. ιδ΄17), δέν γνωρίζει τό Ἅγιο Πνεῦμα καί γι’ αὐτό δέν μπορεῖ νά τό λάβει. Ὁ κόσμος σήμερα δυστυχῶς τρέχει νά ἀξιοποιήσει τό τριήμερο γιά νά ξεκουραστεῖ ἀπό τήν τύρβη τῆς καθημερινότητας, χωρίς νά ἐνδιαφέρεται γιά τόν φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, ὡς μέλη τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, πού ζοῦμε στόν κόσμο, ἀλλά δέν εἴμαστε τοῦ κόσμου, ὀφείλουμε πρῶτα νά προστρέξουμε στή θεία Λειτουργία καί νά νά γονατίσουμε ἐπικαλούμενοι τήν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, γιά νά ἔχουμε ζωή καί σωτηρία. Ἀμήν!
