Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2025 - † Τῆς Ἀπόκρεω (Ματθαίου κε' 31-46.)
«Χριστιανά τά τέλη τῆς ζωῆς ἡμῶν»
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἡ σημερινή Κυριακή, ὀνομάζεται Κυριακὴ τῆς Ἀπόκρεω.
Εἶναι ἡ Κυριακή κατά τήν ὁποία ἀποκρεύουμε, δηλαδή τρῶμε γιά τελευταία φορά κρέας πρίν τό Πάσχα. Στὴ διάρκεια τῆς ἑβδομάδας ποὺ ἀκολουθεῖ μέ μιὰ περιορισμένη νηστεία ἀποχῆς κρέατος, ἡ Ἐκκλησία ἀρχίζει νὰ μᾶς «προσαρμόζει» σιγά-σιγά στὴ μεγάλη προσπάθεια ποὺ θὰ ζητήσει ἀπὸ ἐμᾶς ἑπτὰ μέρες ἀργότερα, ὅταν θά ξεκινᾶ ἡ ἁγία καί μεγάλη Τεσσαρακοστή. Ἡ σταδιακή ἀποχή ἀπό τίς τροφές σκοπό ἔχει νά μᾶς ὠθήσει στήν ἀποχή ἀπό τήν ἁμαρτία καί τήν πρόσκτηση τῶν ἀρετῶν.
Τήν ἴδια ἡμέρα ἀκοῦμε ἀπό τόν Ἴδιο τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό νά μᾶς ὁμιλεῖ γιά τήν Δευτέρα Παρουσία Του καί τήν κρίση, πού θά διενεργήσει κατ’ αὐτήν.
Ο Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός τήν πρώτη φορά ἦλθε ταπεινά και φτωχά· τη δεύτερη θα ἔλθει με ὅλη τη θεϊκή του δόξα, ὅπως ὁ Ἴδιος διδάσκει. Την πρώτη φορά ἦλθε για να σώσει τον κόσμο· τη δεύτερη θα ἔλθει για να τον κρίνει. Και θα τον κρίνει με τα λιγότερα, για να σωθοῦν περισσότεροι, γιατί ὁ Θεός θέλει να σωθεῖ ο κόσμος. Δέν θά ζητήσει μεγάλα λόγια και θεωρίες, ἀλλά μικρά και καθημερινά πράγματα. Ὄχι ἰδιαίτερες θυσίες και θεαματικές πράξεις, ἀλλά ψωμί για τόν νηστικό, ρούχο για τόν γυμνό, ἕνα ποτήρι νερό για τόν διψασμένο, μία συμπαράσταση στόν ἐμπερίστατο, μιά ἐπίσκεψη στόν ἄρρωστο ἤ τόν φυλακισμένο. Το ἐλάχιστο κριτήριο τῆς ἔμπρακτης ἀγάπης, αὐτό που μπορεί να δώσει ο καθένας, ὥστε κανείς νά μήν ἔχει δικαιολογία!
Τοῦτο σημαίνει ὅτι δεν θα σωθούν μόνον, ὅσοι δεν θα θελήσουν νά σωθοῦν.
Ὅσοι παραμένουν ἀμετανόητοι. Ὅσοι ἀδιαφοροῦν γιά τίς εὐκαιρίες, νά ἀξιοποιήσουν γιά τήν αἰώνια ὠφέλειά τους τήν χάρη τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἀφειδῶς προσφέρεται μέσα ἀπό τήν μυστηριακή ζωή τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας. Ὑπάρχουν καί σήμερα πολλοί ἄνθρωποι, πού δυστυχῶς βρίσκουν συνεχῶς προφάσεις καί δικαιολογίες, γιά νά μήν προσευχηθοῦν, νά μήν ἐκκλησιασθοῦν, νά μήν λειτουργηθοῦν, νά μήν κάνουν φιλανθρωπία, νά μήν ἐξομολογηθοῦν, νά μήν κοινωνήσουν, στερώντας ἀπό τούς ἑαυτούς τους τήν σωτηρία. Αὐτοί και τώρα το ἴδιο λένε και τότε, κατά τήν Δευτέρα Παρουσία το ἴδιο θα πουν «Κύριε, πότε σε εἴδαμε νά ἔχεις ἀνάγκη καί δέν σέ διακονήσαμε;». Ἀλήθεια διερωτηθήκαμε ποτέ ἐμεῖς πού και πότε εἴδαμε τον Χριστό; Ἀναλογισθήκαμε ἄν Τόν διακονήσαμε στά πρόσωπα τῶν ἐμπερίστατων Ἀδελφῶν μας; Μήπως καναμε μιά τυπική φιλανθρωπία στοχεύοντας στήν διαφήμιση ἤ στό ἴδιον ὄφελος; Μήπως ἐνδιαφερθήκαμε περισσότερο γιά τήν ἄλογη κτίση, παρά γιά τίς ἔμψυχες εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ; Φεύγοντας ἄραγε ἀπό αὐτήν τήν ζωή διά τοῦ θανάτου, σε ποιά θέση ἀπό τίς δύο κατατάσσουμε τόν ἑαυτό μας; Διότι δέν μᾶς κατατάσσει ὀ Χριστός στή μία ἤ τήν ἄλλη πλευρά, ἀλλά οἱ ἐπιλογές μας μᾶς ἀναδεικνύουν πρόβατα ἤ ἐρίφια!
Ἡ σύγχρονη κοινωνική ἀντίληψη τῆς ἐποχῆς μας ἀρκεῖται σέ μιά μορφή τυπικῆς θρησκευτικότητας καί ἄνευρης φιλανθρωπίας, πού δίνει τήν ψευδαίσθηση τῆς αὐτάρκειας καί τῆς τελειότητας καί τό χειρότερο ἀπό ὅλα πείθει τόν ἄνθρωπο, πώς ἡ ζωή εἶναι μόνον ὁ ἐπί γῆς βίος, ἀποκρύπτοντας τήν προοπτική τῆς αἰωνιότητας.
Τήν ἴδια στιγμή ἡ Ἐκκλησία μας μέ ἰδιαίτερη ἔμφαση τονίζει τήν πίστη της «προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Ἀμήν». Ἐπισφραγίζει το Σύμβολο της Πίστεως με την προσδοκία της ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν και της κρίσεως, πού θά λάβουν χώρα κατά τήν Δευτέρα Παρουσία, ἀλλά καί τῆς αἰώνιας ζωῆς.
Ἄν καί ἡ πληροφορία της ὀρθόδοξης συνείδησης μας και ὁ λόγος Κυρίου μας ὅπως σήμερα τόν ἀκούσαμε ἀρκοῦν για να μας πείσουν, δυστυχῶς πολλοί ἀπό ἐμᾶς ἀδυνατοῦμε νά συνειδητοποιήσουμε, πώς κάποια στιγμή θα πεθάνουμε καί θά κριθοῦμε ἀπό τόν Θεό γιά τά ἔργα μας. Ὅταν ὅμως ὁ ἄνθρωπος διώξει ἀπό μέσα του τη μνήμη του θανάτου και τον φόβο της κρίσεως κάνει τό χειρότερο κακό στόν ἑαυτό του καί κυρίως ὅταν εἶναι νέος. Εἶναι πολύ εὐεργετικό για ὅλους μας, ὅσο μεγαλώνουμε νά ἔχουμε τήν μνήμη τοῦ θανάτου.
Ὅλη η ζωή των σοφῶν ἀνθρώπων και των Ἁγίων του Θεοῦ χαρακτηρίζεται ἀπό τήν ἐνθύμηση τοῦ θανάτου. Ὁ ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης, ἅγιος ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος τοῦ 20οῦ αἰῶνος, στή διάρκεια μιᾶς ἐναγώνιας προσευχῆς του, ἔλαβε ἀπό τόν Ἴδιο τόν Χριστό τήν ἐντολή: «Κράτησε το νοῦ σου στον ᾍδη, και να μην ἀπελπίζεσαι.».
Μπορεῖ νά φαντάζει πικρό, ὅπως ἄλλωστε κάθε φάρμακο, ἀλλά εἶναι πολύ ὠφέλιμο καί σωτήριο θά λέγαμε, να θυμᾶται ὁ καθένας μας τήν ἔξοδό του ἀπό αὐτήν τήν ζωή κι ἄν εἶναι ἔτοιμος γιά τήν καλή του ἀπολογία μπροστά στόν Χριστό. Τοῦτο ἐξάλλου εἶναι καθημερινή ὑπόμνηση τῆς Ἐκκλησίας μας νά ζητοῦμε μέσα ἀπό τίς ἱερές Ἀκολουθίες νά ἔχουμε: «Χριστιανά τά τέλη τῆς ζωῆς ἡμῶν...καί καλήν ἀπολογίαν τήν ἐπί τοῦ φοβεροῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ...».
Αὐτή ἡ μύχια πνευματική αἴτηση κυριαρχοῦσε καί στή ζωή τοῦ σήμερα ἑορταζομένου Ἁγίου ἐνδόξου ἱερομάρτυρος Πολυκάρπου, καθώς ζοῦσε τήν αἰωνιότητα ἀπό αὐτήν τήν ζωή καί δέν δειλίασε μπροστά στόν βιολογικό θάνατο τοῦ μαρτυρίου του. Εἶχε πρό τῶν ὀφθαλμῶν του πάντοτε τη θεωρία τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, ὡς Κυρίου, Σωτῆρος καί Λυτρωτοῦ του καί φρόντισε πάνω ἀπ’ ὅλα αὐτή τήν αἰώνια σχέση ζωῆς. Ὄντας Ἐπίσκοπος στήν Σμύρνη διακονοῦσε μέ θυσιαστική ἀγάπη τη ζωή τῆς Ἐκκλησίας, συσταυρούμενος καθημερινά μέ τόν Χριστό. Συγκακουχούμενος καί κακοπαθώντας μαζί μέ τούς διωκόμενους Χριστιανούς τῆς Σμύρνης, δέν ὑπέστειλε ποτέ τη σημαία τῆς Ὀρθόδοξης χριστιανικῆς πίστης καί ζωῆς. Γι’ αὐτό καί δέν ἀρνήθηκε τόν Χριστό, οὔτε Τόν βλασφήμησε, ὅταν τοῦ ζητήθηκε ἀπό τόν τύραννο στόν ὁποῖο ἀπάντησε μέ περισσό θάρρος καί παρρησία: «86 χρόνια δουλεύω στόν Κύριό μου καί σέ τίποτε δέν μέ ἔβλαψε. Πῶς μπορῶ τώρα νά τόν ἀρνηθῶ καί νά Τόν ὑβρίσω;». Κι ἔτσι ὁδηγήθηκε στήν πυρά γιά νά καεῖ, ἀλλά ἐπειδή ἡ φωτιά δέν τόν ἄγγιζε στό τέλος τόν ἀπεκεφάλισαν.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ὁ Χριστός ἀναγνώρισε καί ἐπαίνεσε τήν αὐθεντική πίστη καί τίς ἐπιλογές τῆς ζωῆς τοῦ Ἁγίου Πολυκάρπου, ὅπως ἀντιλαμβανόμαστε ἀπό την Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννου, πού γράφτηκε τήν ἴδια χρονική περίοδο. Ἐκεῖ στό 2ο κεφάλαιο ὁ Κύριος ἀναφερόμενος στόν Ἐπίσκοπο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Σμύρνης, λέει χαρακτηριστικά στόν Ἰωάννη: «Εἰς τὸν ἄγγελον τῆς ἐκκλησίας τῆς Σμύρνης γράψε:… Ξέρω τὰ ἔργα σου καὶ τὴν θλῖψιν σου καὶ τὴν πτωχείαν σου, καὶ ὅμως εἶσαι πλούσιος. Ξέρω καὶ ὅτι συκοφαντεῖσαι ἀπὸ ἐκείνους ποὺ λέγουν ὅτι εἶναι Ἰουδαῖοι ἐνῷ δὲν εἶναι, ἀλλ’ εἶναι συναγωγὴ τοῦ Σατανᾶ. Μὴ φοβᾶσαι τίποτε ἀπὸ ὅσα μέλλεις νὰ πάθῃς. Ὁ διάβολος θὰ βάλῃ μερικοὺς ἀπὸ σᾶς εἰς τὴν φυλακὴν διὰ νὰ δοκιμασθῆτε καὶ θὰ ὑποφέρετε δέκα ἡμέρες. Νὰ εἶσαι πιστὸς μέχρι θανάτου καὶ θὰ σοῦ δώσω τὸ στεφάνι τῆς ζωῆς. Ὅποιος ἔχει αὐτιά, ἂς ἀκούσῃ τί λέγει τὸ Πνεῦμα στίς Ἐκκλησίες. Ὅποιος νικᾶ δὲν ἔχει τίποτε νὰ φοβηθῇ ἀπὸ τὸν δεύτερον θάνατον.» Δεύτερος θάνατος εἶναι ὁ χωρισμός μας ἀπό τόν Θεό μέ βάση τίς ἐπιλογές τῆς ζωῆς μας.
Γι’ αὐτό ἄς προσέξουμε καλά, διότι οἱ Ἀπόκριες, ὅπως συνηθίζουμε νά καλοῦμε αὐτές τίς ἡμέρες, δέν εἶναι εὐκαιρία γιά ξεφαντώματα καί χορούς, πού ὁδηγοῦν στήν ἀπώλεια, ἀλλά καιρός ἀπολογισμοῦ τῶν ἔργων μας, καιρός μετανοίας, καιρός ἐπίγνωσης τῆς ζωῆς γιά τέλη χριστιανικά. Ὥστε ὅταν ἔλθει ἡ ὥρα νά φύγουμε ἀπό αὐτήν τήν ἐφήμερη ἐπίγεια βιοτή, νά ἔχουμε ἔτοιμη τήν καλή ἀπολογία μας στό φοβερό βῆμα τοῦ Χριστοῦ καί ἔτσι νά χαροῦμε τήν αἰωνιότητα μαζί Του! Ἀμήν.