Κυριακή 2 Μαρτίου 2025 - † Τῆς Τυρινῆς (Ματθαίου κε' 31-46.)

Συντάχθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2025.

«Μάθε νά συγχωρεῖς γιά νά μοιάζεις στόν Θεό»

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

  Μία ἡμέρα πρίν ἀπό τήν ἔναρξη τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσαρακοστῆς, ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία σκόπιμα ἔχει θέσει τήν εὐαγγελική περικοπή, στήν ὁποία ἀναφέρει ὁ Κύριος τρεῖς ἀρετές: τή συγχωρητικότητα, τή νηστεία καί τήν ἀφιλοχρηματία, καθώς αὐτές εἶναι ἀπαραίτητα ἐφόδια γιά τό πνευματικό αὐτό στάδιο, μέ πρώτη τη συγχωρητικότητα, ὡς ἔμπρακτη ἀπόδειξη ἀγάπης.

Ὅταν οἱ προπάτορές μας Ἀδάμ καί Εὔα ἐξέπεσαν ἀπό τόν Παράδεισο τῆς τρυφῆς λόγω τῆς παρακοῆς τους, γεγονός πού ἐνθυμούμαστε κατά τή σημερινή Κυριακή, μπῆκε ἡ διαίρεση καί ἡ διχόνοια στή ζωή του ἀνθρώπου. Θεοποιώντας τό ὑπέρμετρο ἐγώ του ὁ ἄνθρωπος ἀδυνατεῖ νά δεῖ τήν κοινωνία μέ τούς ἄλλους ὡς δῶρο Θεοῦ, ἀντιμετωπίζοντας τόν ἀλλον ὡς ἀνταγωνιστή του. Ἐνώ ἡ ἀληθινή ἀγαπητική κοινωνία μέ τούς ἀδελφούς ἀποτελεῖ προεικόνιση τῆς καταστάσεως τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν. Ἕνας γνωστός ἄθεος φιλόσοφος τῶν ἡμερῶν μας, ὁ Σάρτρ, ζῶντας αὐτήν τήν ἀπομάκρυνση ἀπό τό Θεό, δήλωσε ὅτι «ὁ ἄλλος εἶναι ἡ κόλασή μου». Γιά ἕναν Χριστιανό ὅμως ἰσχύει, καί πρέπει νά ἰσχύει τό ἀκριβῶς ἀντίθετο: «ὅτι ὁ ἄλλος, ὅποιος κι αν εἶναι αὐτός, εἶναι ὁ Παράδεισός μου». Ὅπως ἀναφέρει  δε στό Γεροντικό ὁ ἀββᾶς Ἀπολλῶ: «εἶδες γάρ φησί τόν ἀδελφόν σου, εἶδες Κύριον τόν Θεόν σου».

   Πόσο λυπηρό εἶναι νά βλέπουμε πολλές φορές ἡ διάσπαση, ἡ διχόνοια καί ἡ ἀσπλαχνία νά ἔχει εἰσέλθει ἀπειλητικά στίς ζωές μας; Συχνά  ἀκόμα καί ἀδέλφια εἶναι ψυχραμένα καί δέν μιλοῦν μεταξύ τους συνήθως γιά παντελῶς ἀσήμαντες ἀφορμές. Πόσο δηλητηριάζονται ὅμως οἱ ζωές τῶν ἀνθρώπων ἀπό αὐτές τίς καταστάσεις! Και ὁ αἰώνιος λόγος τοῦ Χριστοῦ εἶναι περισσότερο ἀπό ξεκάθαρος: ἀκόμα καί ἄν μᾶς ἔβλαψε κάποιος, ἄν δέν τόν συγχωρέσουμε, δέν θά συγχωρεθοῦμε ἀπό τόν Θεό.

Ἡ συγχωρητικότητα δέν ἔχει νά κάνει μέ τό πόσο ἔβλαψε κάποιος κάποιον ἤ πόσο τόν ἀδίκησε. Σημασία ἔχει ὁ ἀδικημένος νά βρεῖ τή δύναμη νά συγχωρέσει. Ἀς θυμηθοῦμε τό γνωστό περιστατικό ἀπό τόν βίο τοῦ Ἁγίου Διονυσίου, ὁ ὁποῖος συγχώρεσε καί ἔκρυψε τόν φονιά τοῦ ἀγαπημένου του ἀδελφοῦ, γιά νά μήν παραδοθεῖ στίς ἀρχές. Ἡ συγχωρητικότητα  εἶναι τό «ἐκ τῶν ὦν οὐκ ἄνευ» γιά νά ἀντικρύσουμε πρόσωπο Θεοῦ. Ὅπως ἀκούσαμε πρό ὀλίγου: «ἐάν δέν ἀφήσετε, ἐάν δέν συγχωρήσετε δηλαδή, στούς ἀνθρώπους τά παραπτώματά τους, οὔτε ὁ Θεός Πατέρας θά ἀφήσει, θά συγχωρήσει δηλαδή τά δικά σας.» Ἐάν γατζωθοῦμε ἀπό μικρότητες καί διάφορες φθηνές δικαιολογίες καί δέν συγχωρέσουμε τούς ἀδελφούς μας, τότε δυστυχῶς θέτουμε «ἐν ἀμφιβόλῳ» τήν προσωπική μας σωτηρία.

   Πολλές φορές μπορεῖ νά ξεχνᾶμε τό κακό τό ὁποῖο μας προξένησε κάποιος, μπορεῖ ὅπως λέμε νά μήν κρατᾶμε κακίες, δέν εἶναι ὅμως αὐτή ἡ τέλεια συγχώρηση. Συγχωρῶ ἐτυμολογικά σημαίνει, ὅτι ὄχι ἁπλά ξεχνάω τό κακό πού μου ἔκανε κάποιος, ἀλλά αὐτόν τον ἄνθρωπο πού μέ ἔβλαψε τόν συν + χωρῶ, δηλαδή χωρῶ μαζί του, τόν καθιστῶ κομμάτι τῆς ὑπάρξεώς μου. Πραγματικά εἶναι δύσκολη ἡ πραγματική συγχώρηση. Ὁ Χριστός εὑρισκόμενος ἐπί τοῦ Σταυροῦ συγχώρεσε τούς σταυρωτές του. Ἀλλά καί οἱ Ἁγιοι Μάρτυρες, μέ πρῶτο τόν πρωτομάρτυρα Στέφανο, ἀκολουθώντας το παράδειγμα αὐτό, προτοῦ ἀπέλθουν διά τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου γιά τήν «ὄντως ζωήν» συγχωροῦσαν τούς δημίους τους γενόμενοι μέ τόν τρόπο αὐτό πολλές φορές ἡ αἰτία τῆς μεταστροφῆς τους ἀπό την εἰδωλολατρία στήν ἀληθινή πίστη τοῦ Χριστοῦ.

   Ἀλλά καί στήν Παλαιά Διαθήκη βλέπουμε τό συγκλονιστικό παράδειγμα τῆς συγχωρητικότητας τοῦ Ἰωσήφ ἀπέναντι στά ἀδέλφια του. Ὁ Ἰωσήφ, τόν ὁποῖον οἱ Ἀδελφοί του τόν πούλησαν ὡς σκλάβο ἀπό τόν φθόνο τους, ἐπειδή τόν ἀγαποῦσε ἰδιαίτερα ὁ πατέρας τους ὁ Ἰακώβ, ὁ Θεός τόν κατέστησε ἄρχοντα τῆς Αἰγύπτου. Καί ὅταν οἱ ἀδελφοί του ἦρθαν γονυπετεῖς γιά νά ζητήσουν σιτηρά τά ὅποῖα εἶχαν ἐκλείψει λόγω τοῦ φοβεροῦ λιμοῦ, φοβήθηκαν, ὅτι θά τούς ἐκδικηθεῖ. Ὁ Ἰωσήφ ὅμως ἀντί αὐτοῦ τούς συγχώρησε πλήρως λέγοντας: «Μη φοβᾶσθε, ἐγώ εἶμαι τοῦ Θεοῦ» (βλ. Γεν. Ν΄19). Γιατί ἡ συγχωρητικότητα δέν εἶναι ἁπλά μία πράξη ἠθικῆς ἀνωτερότητας, ἀλλά αὐτό τό ὁποῖο μᾶς ἑνώνει μέ τόν Θεό. Ἀνοίγοντας τήν θύρα τῆς συγχώρεσης στούς ἀδελφούς μας, ὁμοιάζουμε μέ τόν Θεό καί κατόπιν ὁ Θεός μᾶς ἀνοίγει τήν θύρα τοῦ ἀμετρήτου ἐλέους Αὐτοῦ, διότι μᾶς ἀναγνωρίζει ὡς αὐθεντικά Του παιδιά.

  Αὐτή ἡ μεγάλη ἀλήθεια εἶναι τό δίδαγμα τοῦ σημερινοῦ κηρύγματος, τό ὁποῖο ὅμως συνάγεται καί ἀπό τόν βίο καί τήν πολιτεία τοῦ σήμερα ἑορταζομένου Ἁγίου Ἱερέως Νικολάου τοῦ Πλανᾶ, ἑνός σύγχρονου Ἁγίου ὁ ὁποῖος ἔζησε τό δεύτερο ἤμισυ τοῦ 19^ου αἰῶνος και τίς ἀρχές τοῦ 20^ου. Ὁ Θεός τόν εἶχε κοσμήσει μέ πολλές θεοειδεῖς ἀρετές, ἀνάμεσα στίς ὁποῖες αὐτές τῆς συγχωρητικότητας, τῆς νηστείας και τῆς ἀφιλοχρηματίας.

Ὁ Ἅγιος Νικόλαος ὁ Πλανᾶς, ζῶντας ὡς ἀσκητής τῆς ἑρήμου μέσα στό κλεινόν ἄστυ τῶν Ἀθηνῶν μέ νηστεία καί ἀδιάλειπτη προσευχή, λειτουργοῦσε συνεχῶς μνημονεύοντας ὄρθιος ἐπί ὧρες πολλές, χιλιάδες ὀνόματα, τά ὁποῖα χαρακτήριζε ὡς τά συμβόλαιά του και γι’ αὐτό πάντοτε τά μετέφερε μαζί μέ τά ἱερά του Ἄμφια, ὥστε σέ κάθε ἱερουργία, νά μνημονεύει τίς ψυχές ὀνομαστικά στήν Ἁγία Προσκομιδή. Κυριολεκτικά ζοῦσε καί τρεφόταν ἀπό τή λειτουργική ζωή. Ξεκινοῦσε τίς Ἀκολουθίες του νωρίς το πρωί, για να ὁλοκληρώσει τή θεία Λειτουργία περίπου το μεσημέρι! Ἐπίσης πολύ συχνά τελοῦσε ὁλονύχτιες ἀγρυπνίες κατά τήν τάξη τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ἔχοντας μάλιστα ὡς ψάλτες τόν ἅγιο τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων, κυρ Ἀλέξανδρο Παπαδιαμάντη καί τόν ἐξάδελφό του Ἀλέξανδρο Μωραϊτίδη.

Παράλληλα μέ ἀπόλυτη ἀνεξικακία ἀντιμετώπιζε αὐτούς πού τόν χλεύαζαν λόγω τῆς περιορισμένης μορφώσεώς του ἤ καί τόν συκοφαντοῦσαν, ἀδυνατώντας νά κατανοήσουν τό πρᾶον τοῦ χαρακτῆρος του, τό ἄδολο, ἀνεπίβουλο καί ἀνεπίφθονο τῆς ψυχῆς του.

   Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

  Ἀπό σήμερα τό ἀπόγευμα καί ὅλα τά ἀπογεύματα τῶν Κυριακῶν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ Ἐκκλησία μας ἐπιτελεῖ τήν Ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ, τόν ὁποῖο καί ὀνομάζει «Κατανυκτικό», ἐπειδή μέ τούς ψαλλόμενους ὕμνους ἐπιχειρεῖ νά μᾶς προκαλέσει κατάνυξη, δηλαδή φιλότιμη ἐγρήγορση πρός μετάνοια καί ἐπιστροφή στή ζωή τοῦ Χριστοῦ. Ὁ σημερινός πρῶτος Κατανυκτικός Ἑσπερινός, ὀνομάζεται «Ἑσπερινός τῆς Συγγνώμης ἤ τῆς Συγχωρήσεως», ἀφοῦ μέ τρόπο δυναμικό, ἐπί τῇ βάσει τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσματος, ἡ συγχώρηση προβάλλεται ὡς ὑποχρέωση γιά τήν πρόοδο τοῦ πνευματικοῦ μας ἀγῶνα καί τήν πνευματική μας ἀναβάθμιση.

Γι’  αὐτό καί καλούμαστε, ἐκφράζοντας ἀπό σήμερα τό βράδυ τήν μετάνοιά μας, νά ζητήσουμε καί νά παράσχουμε συγχώρηση ἀπό καί πρός ὅλους τούς Ἀδελφούς, ἀκόμη κι ἄν δέν φταῖμε ἐμεῖς! Δηλαδή καλούμαστε ὄχι τυπικά καί ἐξωτερικά, ἀλλά οὐσιαστικά κι ὠφέλιμα, νά εἰσέλθουμε θεαρέστως στό πνευματικό στάδιο τῶν ἀρετῶν, ἀποθέτοντας κατά μέρος κάθε βάρος, τό ὁποῖο ἐγωϊστικά συντηρούσαμε στή καρδιά μας, ἐπειδή ἔχουμε δίκιο, χωρίς νά ἀντιλαμβανόμαστε, ὅτι ἀπό ἐκεῖ μᾶς κρατάει ὁ πονηρός.

Εἴθε ἡ συσταύρωσή μας αὐτή μέ τόν Κύριο, νά μᾶς ὁδηγήσει «ἀκατακρίτως προκυνῆσαι καί τήν Ἁγίαν Ἀνάστασιν», ὅπως συχνά θά ἀκοῦμε στήν ὀπισθάμβωνο εὐχή τῆς θείας Λειτουργίας τῶν Προηγιασμένων Δώρων, κατά τήν περίοδο αὐτή. Ἀμήν.

Καλή κι εὐλογημένη ἡ ἐπί θύραις Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή

Εκτύπωση Email