Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2025 – (Λουκ. ιε΄ 11-32)
«Ὅλα μπορῶ νά τά κάνω, ἀλλά δέν μέ συμφέρουν ὅλα!»
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ἡ σημερινή παραβολή τοῦ ἀσώτου υἱοῦ μᾶς ὑπενθυμίζει διαχρονικές ἀλήθειες, οἱ ὁποῖες ἔχουν ἄμεση σχέση μέ τή σωτηρία μας.
Ὁ νεώτερος υἱός ἑνός Πατέρα ζητεῖ τό μερίδιό του ἀπό τήν οἰκογενειακή περιουσία, κάτι τό ὁποῖο ἀρχικῶς μαρτυρεῖ ἀγένεια καί αὐθάδεια. Διότι ποτέ τό παιδί δέν πρέπει νά ζητεῖ τήν περιουσία, ἀλλά οὔτε εἶναι ὑποχρεωμένος ὁ γονέας νά τήν δώσει, ἄν καί ὅπως συνηθίζεται στις μέρες μας οἱ γονεῖς ἀγωνίζονται γιά μιά ὁλοκληρη ζωή γιά νά ἀφήσουν κάτι στά παιδιά τους καί τά παιδιά τους ἀγωνιοῦν γιά τό τί θά ἀποκομίσουν ἐν τέλει ἀπό τούς γονεῖς, χωρίς νά λείπουν οἱ μεταξύ τους ἔχθρες καί φιλονικίες, παρά τήν περί τοῦ ἀντιθέτου ἐνδεχόμενη καλή πρόθεση. Διότι δυστυχῶς, ἄν καί ὡς Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί πρέπει νά προκρίνουμε τη φροντίδα τῆς ψυχῆς, ἐντούτοις ἡ πραγματικότητα καταδεικνύει ὅτι ἡ κύρια μέριμνά μας εἶναι τά ὑλικά ἀγαθά. Κυριευμένος λοιπόν κι ὁ νεώτρος υἱός ἀπό ἄπληστη διάθεση, ὄντας ἀνώριμος, σπατάλησε τά ὑπάρχοντα τοῦ Πατέρα του σέ ἄγνωστη μακρινή χώρα κι ἀπό πλούσιος υἱός τοῦ Πατέρα, κατήντησε πάμφτωχος ἐπαίτης τοῦ κόσμου.
Ὁ νεώτερος υἱός συμβολίζει τον ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος ἠθελημένα κι ἐνσυνείδητα ἀπορρίπτει τίς δωρεές καί τά χαρίσματα τοῦ Θεοῦ, ἐπιθυμώντας να ζήσει μακρυά ἀπό τήν θαλπωρή ἀλλά καί τήν ἀσφάλεια τῆς πατρικῆς Ἑστίας, ὅπως μέ πόνο διεκτραγωδεῖ καί τό δοξαστικό τροπάριο τῶν Αἴνων τῆς σημερινῆς ἡμέρας. Ἡ πατρική Ἑστία βέβαια δέν εἶναι ἄλλη ἀπό τη ζωή τῆς Ἐκκλησίας, τήν ὁποία συστήνει ὁ Θεός «ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καί σωτηρίας», ὅπως ἐπισημαίνει ὁ Μέγας Βασίλειος στήν Ἁγία του Ἀναφορά.
Στόν ἀντίποδα αὐτῆς τῆς ἀληθινῆς ζωῆς, στέκεται ἡ ψεύτικη γλύκα τῆς ἁμαρτίας, την ὁποία ὁ διάβολος χρησιμοποιεῖ ὡς δόλωμα γιά παγιδεύσει τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά δεν διαρκεῖ γιά πολύ. Γρήγορα ἡ λάμψη τῆς ἐπιθυμίας δίνει τη θέση της στήν ἀπογοητευτική ἐξαθλίωση. Ἄλλωστε ὅπως τονίζεί ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Τά γάρ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος» (Ρωμ. στ΄ 23). Μακάριος τότε κι εὐλογημένος ἐκεῖνος ο ὁποῖος ἐρχόμενος εἰς ἑαυτόν συνειδητοποιεῖ το μεγάλο σφάλμα καί ἀποφασίζει νά ἐπιστρέψει πίσω στήν πατρική ἀγκαλιά, θέλοντας μόνο νά ὑπάρχει κοντά στόν Πατέρα, ἔστω κι ὡς ἁπλός δοῦλος.
Ὅπως καταλαβαίνουμε ὁ Πατέρας τῆς παραβολῆς συμβολίζει τόν Θεό Πατέρα, ὁ Ὁποῖος ὡς ὁ μόνος σπλαχνικός πατέρας περιμένει την ἐπιστροφή ὅλων τῶν ἀνθρώπων στις πατρικές του ἀγκάλες, ἑορτάζοντας μέ πανηγυρικό τρόπο τήν ἐπιστροφή, ὥστε ὅλοι νά χαροῦν και νά εὐφρανθοῦν μέ τήν ἀνάσταση τοῦ νεκρωμένου ἀπό τίς κοσμικές ἐπιθυμίες ἀνθρώπου. Καί ἡ ἐπιτελουμενη γιορτή δέν εἶναι ἄλλη, παρά ἡ Θεία Λειτουργία στή διάρκεια τῆς ὁποίας Χριστός προσφέρει τόν Ἑαυτό του ὡς τόν σιτευτό μόσχο!
Ἡ μεγάλη παραφωνία σέ ὅλη αὐτή τήν ἁρμονική ἀτμόσφαιρα εἶναι ἡ στάση τοῦ μεγάλου ἀδελφοῦ. Μόνος ἐκεῖνος, τυφλωμένος ἀπό τόν ἐγωϊσμό, τήν πλεονεξία καί τόν φθόνο, ἀπαιτεῖ τά δικαιώματά του, τά ὁποῖα βεβαίως τοῦ ἀνήκουν καί δέν τοῦ τά στέρησε κανείς καί οὔτε βεβαίως τά σπατάλησε. Δέν τά ζητεῖ ὅμως γιά νά ζήσει καλύτερα, ἀλλά γιά νά στερήσει ἀπό τόν νεώτερο πρώην ἄσωτο ἀδελφό του, τό ἔλεος καί τήν στοργή τοῦ Πατέρα και να ἐπισημάνει κι ἐκεῖνος με ἀγένεια κι αὐθάδεια την ἀνωτερότητά του ἔναντι αὐτῶν, δείχνοντας τόν ἑαυτό του ἐπίσης ἀνώριμο πνευματικῶς παρά τήν μεγαλύτερή του ἡλικία!
Ἄν καί τό κέντρο βάρους τῆς παραβολῆς εἶναι ἡ ἐν μετανοίᾳ ἐπιστροφή τοῦ ἀσώτου υἱοῦ καί ἡ χαρά πού τήν συνοδεύει, δέν πρέπει νά βιαστοῦμε νά κατατάξουμε γρήγορα τούς ἑαυτούς μας στούς ἁμαρτωλούς ἀσώτους πού ἐπιστρέφουν μέ μετάνοια, παρασυρμένοι ἀπό τό ἠθικό δίδαγμα τῆς ἱστορίας. Καί τοῦτο διότι πολλοί ἀπό ἐμᾶς μᾶλλον μοιάζουμε στόν μεγάλο ἀδελφό, ἀνήκοντας στούς ἀσώτους ἁμαρτωλούς, πού ἴσως δέν ἀπομακρύνθηκαν καί πολύ ἀπό τήν πατρική ἑστία, ἀλλά κινδυνεύουν νά ἀποκλειστοῦν ἀπό τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἐπειδή δέν μποροῦν νά καταλάβουν οὔτε τήν ἀγάπη, οὔτε τη μακροθυμία τοῦ Θεοῦ καί τόν πόθο Του γιά τη σωτηρία ὅλων!
Ἀλήθεια, πόσες φορές κι ἐμεῖς δέν ἔχουμε τήν ψευδαίσθηση, ὅτι ἐξαιτίας τῆς ἐξωτερικῆς στάσεώς μας ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, δηλαδή ἀπό τόν τυπικό ἐκκλησιασμό μας, τίς νηστείες και τίς ἄλλες ἐκδηλώσεις τῆς εὐσέβειάς μας, εἴμαστε δικαιωμένοι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ἤ ἀκόμα χειρότερα ὅτι μᾶς χρωστάει ὁ Θεός; Ὅ,τι κι ἄν πράξουμε, ἀκόμη και ὅλα τά διατεταγμένα ἄς φέρνουμε στο μυαλό μας τον ἀψευδῆ λόγο τοῦ Κυρίου ὅτι «δοῦλοι ἀχρεῖοι ἐσμέν, ὅτι ὅ ὠφείλομεν ποιῆσαι πεποιήκαμεν» (Λουκ. ιζ΄ 10).
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ὅπως ἐπισημαίνει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στό σημερινό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα ἀπό τό 6ο κεφάλαιο τῆς Α΄πρός Κορινθίους ἐπιστολῆς του: «ὅλα μοῦ εἶναι δυνατά νά τά κάνω, ἀλλά δέν μέ συμφέρουν ὅλα, ὅλα μοῦ εἶναι δυνατά νά τά κάνω, ἀλλά ἐγώ δέν θά σκλαβωθῶ σέ τίποτε ἀπό αὐτά». Ὁ Θεός ὡς Πατέρας δίκαιος καί ἀληθινός φροντίζει για ἐμᾶς τά παιδιά Του, ὥστε μέσα στήν Ἐκκλησία Του νά ἀπολαμβάνουμε τά ἀγαθά μας, μέ πρῶτο τήν ἐλευθερία, βάσει τῆς ὁποίας διαχειριζόμαστε καί τήν σχέση μας μαζί Του.
Ἄν ὅμως παρασυρθήκαμε ἐμφανῶς ἀπό τήν ἁμαρτία, ὅπως ὁ ἄσωτος, ἤ ἀφανῶς ἀπό αὐτήν, ὅπως ὁ μεγαλύτερος ἀδελφός, ἄς το ἀναγνωρίσουμε. Διότι καί οἱ δύο υἱοί, ἀσχέτως τοῦ τόπου, στόν ὁποῖο κατοικοῦσαν, ἦταν μακρυά ἀπό τόν Πατέρα καί ζοῦσαν τήν ψευδαίσθηση καί ὄχι τήν ἀλήθεια τῆς ζωῆς. Μέ μία διαφορά ὅμως: ὁ ἄσωτος υἱός τό κατάλαβε κι ἐπέστρεψε, ἀλλά ὁ μεγαλύτερος ἀδελφός ἀδυνατοῦσε νά κατανοήσει τήν ἀπόσταση, πού τόν χώριζε ἀπό τόν Πατέρα κι ἐνῶ ζοῦσε τόσο κοντά του, στήν πραγματικότητα παρέμενε μακρυά κι ἀμετανότητος.
Ἄς μήν συμβεῖ τό ἴδιο και σ’ἐμᾶς. Ἄς μην καταδεχθοῦμε να ἐπιλέξουμε τά ξυλοκέρατα τῶν συνηθειῶν τοῦ κόσμου, πού μᾶς περιβάλλει, ἀντί τῆς παραδοσιακῆς ὀρθόδοξης πνευματικότητας. Ἄς πειθαρχήσουμε στην ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησία κι ἄς μείνουμε μακρυά ἀπό ἐφάμαρτες ἀποκριάτικες ἐκδηλώσεις, πού διαφθείρουν το ἦθος και την ἀξιοπρέπειά μας. Δεν εἶναι ἔθιμα αὐτά για τον Ὀρθόδοξο Χριστιανό. Ἀκόμη κι ἡ Τσικνοπέμπτη ὁρίζεται ὡς ἡ φροντίδα τῆς Ἐκκλησίας για τά παιδιά Της, πού θα νηστέψουν και θα ξαναφᾶνε κρέας το Πάσχα σύν Θεῷ κι ὄχι ἀφορμή για ξεφαντώματα και καρναβαλικές ἰαχές.
Ἄς ἀρκεστοῦμε στη θαλπωρή τῆς πατρικῆς ἑστίας τῆς Ἐκκλησίας.
Ἄς τηρήσουμε με εὐλάβεια τίς ὑποδείξεις τῆς Ἐκκλησίας μας.
Ἄς θυμηθοῦμε τούς κεκοιμημένους μας τό ἐρχόμενο Ψυχοσάββατο κι ἄς ἔλθουμε νά προσευχηθοῦμε γιά τήν ἐν Κυρίῳ ἀνάπαυσή τους.
Τέλος δέ ἄς ζηλέψουμε τό «ἀναστάς πορεύσομαι» τοῦ πρώην ἀσώτου κι ἄς μείνουμε μέσα στην ἂγκαλιά τῆς Ἐκκλησίας γιά τή σωτηρία μας χωρίς να διαπραγματευθοῦμε με τον κόσμο τά αἰώνια κληρονομικά δικαιώματά μας για την Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ἀμήν!
