Κυριακή 15 Δεκεμβρίου 2024 – (Β΄ Τιμ. α΄ 8-18)
«Ἡ ἐν Χριστῷ ἐλευθερία μας»
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Στό σημερινό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα, τμῆμα ἀπό τήν δεύτερη ἐπιστολή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου πρός τόν Τιμόθεο, ἀκούσαμε νά γίνεται λόγος γιά τήν ἐλευθερία, πού μᾶς χάρισε ὁ Χριστός. Ἡ ἐλευθερία αὐτή εἶναι συνέπεια τοῦ σταυρικοῦ θανάτου καί τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ καί βιώνεται ἔντονα ἀπό τόν Χριστιανό, ὅταν πιστεύει, χωρίς νά ντρέπεται ἤ νά θλίβεται γιά τίς κακοπάθειες ἤ τίς φυλακίσεις ἤ τούς διωγμούς, ὅπως συνέβαινε καί μέ τόν Ἀπόστολο Παῡλο, πού βρισκόταν φυλακισμένος στή Ρώμη, λίγο πρίν τόν τέλος του.
Ἡ σημερινή μάλιστα ἑορτή τοῦ ἁγίου ἐνδόξου ἱερομάρτυρος Ἐλευθερίου, πρός τιμήν τοῦ ὁποίου διαβάζεται τό συγκεκριμένο ἀνάγνωσμα, ἐπιτείνει αὐτήν τήν ἔννοια τὴς ἐλευθερίας. Ὅταν μάλιστα σκεφθοῦμε, πώς ὁ ἅγιος Ἐλευθέριος ὁ ὁποῖος ἦταν Ἐπίσκοπος Ἰλλυρικοῦ τόν δεύτερο αἰῶνα μ.Χ, ἔβαψε σέ πολύ νεαρή ἡλικία τά ἀρχιερατικά του ἄμφια με τό μαρτυρικό του αἷμα, ἀντιλαμβανόμαστε, ὅτι πρόκειται γιά μιά ἰδιαίτερη βιωματική ἐμπειρία, πού στό τέλος ἐκτός ἀπό τόν ἅγιο μάρτυρα, δοξάζει τόν Χριστό καί τήν Ἐκκλησία Του.
Ἡ ἱστορία τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἀνθρώπου ξεκινᾶ ἀπό τήν στιγμή κατά τήν ὁποία, ὁ ἄνθρωπος δημιουργήθηκε κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωσιν Θεοῦ, ἐλεύθερος. Ἐλεύθερος νά διαχειρισθεῖ τή ζωή καί τόν Παράδεισο, πού τοῦ ἐμπιστεύθηκε ὁ Θεός. Ἐλεύθερος ἀκόμη καί νά ἀρνηθεῖ τόν Δημιουργό του, ὅπως φάνηκε μετά. Διότι δέν κατάφερε νά ἀξιοποιήσει τό δῶρο αὐτό τῆς ἐλευθερίας γιά τήν ὠφέλεια καί τό συμφέρον του. Ἔκανε τό λάθος καί τήν διαπραγματεύθηκε μέ τόν διάβολο. Δέν ὑπερίσχυσε ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, οὔτε ἡ πρόσωπον πρός πρόσωπον κοινωνία μαζί Του, οὔτε ἀκόμη καί ὁ σεβασμός, πού ὁ Θεός ἔδειξε στόν ἄνθρωπο, νά μήν ἐπεμβαίνει στίς ἐπιλογές του. Οἱ Πρωτόπλαστοι, ἄν καί ἀποτελοῦσαν δημιούργημα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, γρήγορα πίστευσαν τό ψέμα τοῦ διαβόλου. Ἄν καί τόν ἔβλεπαν γιά πρώτη φορά, δέν προβληματίσθηκαν γιά τόν ρόλο καί τόν τρόπο ἑνός ἀγνώστου πού λαμβάνει τή μορφή τοῦ φιδιοῦ καί μέ θράσος κατηγορεῖ τόν Θεό καί ἐπεμβαίνει στή ζωή τους. Ἴσως νά θεώρησαν καί εὐτυχῆ συγκυρία τήν παρουσία του. Γι’ αὐτό εὔκολα ὑπάκουσαν στήν προτροπή του καί ἔφαγαν ἀπό τό δένδρο τῆς γνώσης τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ. Ἀθέτησαν τήν μιά καί μοναδική ἐντολή τοῦ Θεοῦ, μέ ἀποτέλεσμα νά ὑποθηκεύσουν τήν ζωή τους στόν διάβολο. Ἡ ἐπιπόλαιη ἐπιλογή τους ἔφερε τόν πνευματικό θάνατο, δηλαδή τόν χωρισμό ἀπό τόν Θεό, τήν ἀπώλεια τοῦ παραδείσου καί ἐν τέλει τή στέρηση τῆς ἐλευθερίας τους μέ τήν ταυτόχρονη ὑποδούλωσή τους στόν διάβολο.
Ὁ Θεός ὅμως ἀμέσως μετά τήν πτώση ἔδωσε τήν ὑπόσχεση της σωτηρίας μέσα ἀπό τήν σπορά τῆς γυναίκας, ὅπως χαρακτηριστικά γράφει, ὁμιλώντας ξεκάθαρα γιά τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ χωρίς τήν διαμεσολάβηση ἄνδρα στήν γέννηση αὐτή. Ὅταν ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου, ὅπως ὁμολογοῦμε καί στό Σύμβολο τῆς Πίστεως ὁ Θεός ἔγινε καί ἄνθρωπος, «ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί Μαρίας τῆς Παρθένου» γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου, δηλαδή τήν ἐπαναπόκτηση τῆς ἐλευθερίας του.
Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, ὁ μόνος Ἀναμάρτητος, ἀναδέχεται τήν ἁμαρτία ὅλων τῶν ἀνθρώπων καί πάνω στόν Τίμιο Σταυρό θυσιάζει τόν ἑαυτό του γιά νά λυτρώσει τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν διάβολο. Τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ ἔρρευσε γιά τήν λύτρωση τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ Χριστός μέ τή σταυρική θυσία καί τήν Ἀνάστασή Του ἐλευθέρωσε τόν ἄνθρωπο καί δέσμευσε τόν διάβολο. Ἔκτοτε ὁ διάβολος μπορεῖ νά πειράξει τόν ἄνθρωπο, ὅταν ἐκεῖνος τοῦ δίνει ἀφορμή κάνοντας κακή χρήση ἤ κατάχρηση τῆς ἐλευθερίας, πού τοῦ χάρισε ὁ Χριστός, ἐπαναλαμβάνοντας τήν ἁμαρτία τῶν Πρωτοπλάστων καί μάλιστα διπλά. Διότι ὅταν ἁμαρτάνουμε δέν ἀθετοῦμε ἁπλά τόν λόγο καί τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀλλά περιφρονοῦμε τήν θυσία Του γιά τή σωτηρία μας. Διότι ὅπως λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος στό Εὐαγγέλιό του: «τόσο πολύ μᾶς ἀγάπησε ὁ Θεός, ὥστε ἔστειλε τόν Υἱό Του τόν μονογενῆ να θυσιαστεῖ γιά τή σωτηρία μας». (βλ. Ἰω. γ 16)
Ὁ τρόπος σκέψης καί ἡ βιοθεωρία τοῦ σύγχρονου κόσμου μᾶς ὠθοῦν νά θεωροῦμε ὡς ἐλευθερία, ὄχι αὐτό πού μᾶς ἑνώνει μέ τόν Θεό, ἀλλά αὐτό πού μᾶς χωρίζει, δηλαδή τήν ἁμαρτία. Δέν ἀρέσει ἡ ἔκφραση δοῦλος ἤ δούλη τοῦ Θεοῦ, ὡς ὑποτίμηση τάχα τῆς ἀνθρώπινης ἀξίας. Ἀντιθέτως πάλι ἡ ὑποδούλωση στά ἀνθρώπινα πάθη καί τις ἀδυναμίες ὄχι μόνο δέν ἐνοχλεῖ, ἀλλά δυστυχῶς προάγεται, διαφημίζεται καί προκαλεῖ.
Ἡ ἀπάντησή μας ὡς Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν δέν βρίσκεται τόσο στήν προσπάθεια νά ἐπιχειρηματολογήσουμε ἐναντίον τῆς ἁμαρτίας, δεδομένου ὅτι δέν ὑπάρχει τέλος σέ αὐτή τή διαμάχη. Οὔτε πρόκειται νά πεισθεῖ ἐκεῖνος πού ἔχει πωρωμένη τή συνείδησή του. Ἀρκεῖ νά σκεφθοῦμε, πόσοι Ἅγιοι, πόσοι, Μάρτυρες, πόσοι Διδάσκαλοι καί Πατέρες, πέρασαν καί δίδαξαν στό διάβα τόσων αἰώνων καί ὅμως ὁ ἄνθρωπος συνεχίζει νά ἁμαρτάνει, παρασυρόμενος ἀπό τόν διάβολο καί μάλιστα μέ μιά καταπληκτική ὁμοιότητα καί ταύτιση στόν τρόπο τῆς ἁμαρτίας τῆς μιᾶς ἐποχῆς μέ τήν ἄλλη.
Ἡ ἀπάντησή μας βρίσκεται ἀποθησαυρισμένη μέσα στή ζωή τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τἠν ὁποία ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ὀνομάζει θεραπευτήριο. Ὅταν ο διάβολος καλεῖ στήν ἁμαρτία, τότε ὁ ἀγωνιζόμενος Ὀρθόδοξος Χριστιανός πρέπει νά ἀπαντήσει ἀνταποκρινόμενος στήν κλήση του ἀπό τόν Χριστό γιά νά ζήσει ἀληθινά. Δέν χρειάζεται νά ψάξει γιά τίποτε ἄλλο. Ὁ Χριστός μέσα ἀπό τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας παρέχει ἁπλόχερα τόν τρόπο τῆς σωτηρίας μέ τήν προσευχή, μέ τή νηστεία, ὑλική καί πνευματική, μέ τήν μετάνοια, πού διορθώνει τά ἐσφαλμένα καί ἀσφαλίζει τήν πορεία καί πρῶτα καί πάνω ἀπ’ ὅλα τήν μετάληψη τῶν ἀχράντων Μυστηρίων. Ὅλα αὐτά συνιστοῦν τόν τρόπο τῆς ἐλευθερίας «ᾗ Χριστὸς ἡμᾶς ἠλευθέρωσε» (Γαλ. ε΄ 1)
Εἶναι ἄσχημο τό γεγονός, ὅτι σήμερα στή ζωή τῶν περισσοτέρων Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν λείπει ἡ δυναμική παρουσία ὅλων αὐτῶν τῶν ἀπαραίτητων στοιχείων γιά τήν νίκη ἐναντίον τοῦ διαβόλου. Εἶναι δυνατόν νά χλευάζεται ἡ νηστεία αὐτῶν τῶν ἡμερῶν; Ἤ νά περιφρονεῖται ἡ ἐξομολόγηση καί ἡ μυστηριακή ζωή καί νά πιστεύουμε, πώς, κάνοντας μιά ἐλάχιστη φιλανθρωπία μέσα στό πνεῦμα τῶν ἡμερῶν αὐτῶν, κάτι πού τίς περισσότερες φορές φαντάζει πολύ ὑποκριτικό, τακτοποιήσαμε τίς πνευματικές μας ἀνάγκες ἤ τίς ὀφειλές ἔναντι τοῦ Θεοῦ; Πῶς περιμένουμε ν΄ ἀλλάξει ἡ κατάσταση, ἄν δέν ἀλλάξουμε ἐμεῖς;
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Τά Χριστούγεννα που πλησιάζουν θά κληθοῦμε νά ἑορτάσουμε τήν γέννηση τοῦ ἐλευθερωτή μας Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μή λησμονήσουμε ὅμως, ὅτι ἡ ἐλευθερία μας, ἀν καί χαρίσθηκε σέ ὅλους μας, ἅπαξ διά παντός πάνω στόν Σταυρό, βιώνεται ὡς ἐμπειρία μόνο ἀπό ἐκείνους, πού μέ πίστη καί εὐλάβεια ἀνταποκρίνονται στήν πρόσκληση τοῦ Χριστοῦ. Μιά πρόσκληση γιά ζωή ἀληθινή, ὅπως τήν ἀκούσαμε νά ἀπευθύνεται στο σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα τοῦ μεγάλου Δείπνου, πού εἰκονίζει τή Θεία Λειτουργία. Διότι ὁ Χριστός σέ κάθε θεία λειτουργία στρώνει γιά χάρη μας τραπέζι γιορτινό καί προσφέρει γιά τροφή τό σῶμα Του καί τό αἷμα Του. Καί μᾶς καλεῖ ἐπισήμως νά συμμετάσχουμε μέ πρόσκληση ὑπογεγραμμένη μέ τό ἴδιο Του τό αἷμα. Ἄς μάθουμε λοιπόν νά εἴμαστε συνδαιτημόνες τοῦ Θεοῦ στό Τραπέζι αὐτό τῆς Βασιλείας Του καί τώρα καί αἰωνίως, ἄν θέλουμε νά εἴμαστε ἐλεύθεροι πραγματικά. Ἀμήν.