«Ἡ ἀνάγκη τῆς Ἐξομολόγησης» Κυριακή 31 Μαρτίου 2024 - † Β΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ - Τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ

Συντάχθηκε στις 27 Μαρτίου 2024.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἡ Ἐκκλησία μας σήμερα σέ συνέχεια τοῦ θριάμβου τῆς Ὀρθοδοξίας προβάλλει το ἱερό πρόσωπο τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ὁποῖος κυριάρχησε τον 14^ο αἰῶνα και ὡς ἄλλος πνεματικός Ἄτλας σήκωσε στους ὤμους του τήν Ὀρθοδοξία και διέσωσε την πίστη και τη ζωή Της ἀπό την μανία τῶν αἱρετικῶν

Kατά τήν ἐποχή ἐκείνη κάποιοι Ρωμαιοκαθολικοί θεολόγοι ἀπό τη Δύση ἀμφισβήτησαν τήν δυνατότητα, τήν ὁποία ἔχουμε ὡς Χριστιανοί, νά ἐρχόμαστε σέ κοινωνία μέ τόν Θεό. Ἔτσι ἀποτέλεσαν τήν συνέχεια τῶν αἱρετικῶν τῶν προηγουμένων αἰώνων, οἱ ὁποῖοι ἐπιχείρησαν νά ἐμφανίσουν τή λατρευτική ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί τήν πνευματική προσπάθεια τῶν πιστῶν, κυρίως ὡς μιά συναισθηματική καί λογική διεργασία, παρά ὡς μιά ἐμπειρία σχέσης Θεοῦ καί ἀνθρώπου, ὅπως ἐμφατικά κηρύσσεται τόσο μέσα ἀπό την Ἁγία Γραφή, ὅσο και μέσα ἀπό την Ἱερά Παράδοση.

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς σέ μία ὁμιλία του ἀναδεικνύει τη σπουδαιότητα τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανικοῦ βιώματος, λέγοντας ὅτι και αὐτή ἀκόμη «ἡ πίστη ὠφελεῖ τον ἄνθρωπον, μόνο ὅταν πολιτεύεται κατά την χριστιανική του συνείδηση  και καθαρίζει τον ἑαυτό του με ἐξομολόγηση και μετάνοια». (βλ. Ὁμιλία 30^ή PG 151,185A)

Ἑρμηνεύοντας μάλιστα τη σημερινή εὐαγγελική περικοπή τῆς θεραπείας τοῦ Παραλύτου, ἀναφέρεται στην ἀναγκαιότητα τῆς ἐξομολογήσεως, ἐπισημαίνοντας ὅτι οἱ τέσσερις φίλοι πού τον μετέφεραν στον Χριστό εἶναι οἱ τέσσερις βασικές προϋποθέσεις τῆς μετανοίας.

Πρῶτος φίλος εἶναι «ἡ οἰκεία κατάγνωσις». Δηλαδή ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητας καί ἡ διάθεση, ὄχι νά δικαιολογήσουμε τόν ἑαυτός μας, ὅπως συμβαίνει συνήθως, ἀλλά νά τόν διορθώσουμε.

Δεύτερος φίλος εἶναι «ἡ τῶν προημαρτημένων ἐξαγόρευσις». Δηλαδή, ἡ ἐνώπιον Πνευματικοῦ Ἱερέως ἐξομολόγηση τῶν ἁμαρτημάτων μας.

Τρίτος φίλος εἶναι «ἡ εἰς τό ἑξῆς πρός ἀποχήν τῶν κακῶν ὑπόσχεσις», ἡ ὑπόσχεση δηλαδή  νά μήν ὑποπέσει ὁ ἄνθρωπος στά ἴδια ἁμαρτήματα.

Τέταρτος φίλος εἶναι «ἡ πρός τόν Θεόν δέησις», δηλαδή, ἡ προσευχή

Σέ ἄλλο σημεῖο τῶν ὁμιλιῶν του ἀναφέρει ὅτι: «Μετάνοια σημαίνει να μισήσεις την ἁμαρτία και να ἀγαπήσεις την ἀρετή, να ξεφύγεις ἀπό το κακό και να πράττεις το ἀγαθό. Και τοῦτο ὥστε μέσα ἀπό την μετάνοια, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀγαθή πρόθεση και ξεμακραίνει ἀπό την ἁμαρτία, να φθάνει στον Θεό» (βλ. Ὁμιλία 3^η , PG 151,44B)

Ἡ μετάνοια λοιπόν εἶναι ὁ τρόπος γιά νά ἀνακαινίζει ὁ Χριστιανός τήν ψυχή του καί νά τήν καθαρίζει ἀπό τίς ἁμαρτίες, πού διαπράχθηκαν μετά τό βάπτισμα γι’ αὐτό προσφυῶς ὀνομάζεται καί δεύτερο βάπτισμα. Γι’ αὐτό καί ἡ μετάνοια ἀφορᾶ σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἀνεξαρτήτως ἀξιωμάτων ἤ θέσεων, ἐκκλησιαστικῶν ἤ κοινωνικῶν. Ὅλοι μας ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό ἐξομολόγηση και μετάνοια, ἀφοῦ ὅλοι μας κάνουμε λάθη καί εἴμαστε ἁμαρτωλοί. Ἀλάνθαστος και ἀναμάρτητος εἶναι μόνον ὁ Χριστός.

Σύμφωνα με τη διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας τό μυστήριο τῆς μετανοίας, ὅπως καί τά ἄλλα μυστήρια διενεργεῖται ἀπό τόν ἴδιο τόν Χριστό, διά τῆς Ἱερωσύνης, την ὁποία Ἐκεῖνος μέ τήν χειροτονία ἐμπιστεύεται στούς Ἱερεῖς. Ἡ συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἡ πρώτη ἐντολή, πού ἔδωσε ὀ Χριστός μετά την Ἀνάστασή Του στους Ἁγίους Ἀποστόλους και κατ’ ἐπέκτασιν στους διαδόχους τους διά τῆς Ἱερωσύνης (βλ. Ἰω. κ΄23)

Ἡ ἐνώπιος ἐνωπίῳ συνάντηση ἐξομολόγου καί ἐξομολογουμένου ἀποτελεῖ τόν ἐνδεδειγμένο τρόπο τελέσεως τοῦ μυστηρίου, ὥστε νά λαμβάνει χώρα τόσο ἡ ἐξαγόρευση τῶν ἁμαρτιῶν μέ ταπείνωση, ὅσο καί ἡ ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν μέ τήν θεία Χάρη, πού παρέχει στήν ψυχή ἡ Ἱερωσύνη. Τοῦτο φαίνεται ξεκάθαρα κατά τήν στιγμή, ὅπου ὁ Ἱερέας ἐπιθέτει τά χέρια του στό κεφάλι τοῦ ἐξομολογηθέντος καί διαβάζει τήν συγχωρητική εὐχή.

Ἡ μετάνοια ὅμως γιά νά καρποφορήσει καί νά ὁδηγήσει στή σωτηρία χρειάζεται τήν ἀπαραίτητη συντροφιά τῆς ἐλεημοσύνης, τῆς νηστείας, τῆς ἀδιάλειπτης προσευχῆς καί γενικῶς τῆς προσπαθείας νά ζεῖ ὁ Χριστιανός σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, προσπαθώντας νά μήν ἐπιστρέψει στά ἴδια ἁμαρτήματα.

Ὁ πιστός Χριστιανός ὅμως δέν πρέπει νά στηρίζεται στόν ἑαυτό του, οὔτε νά ἀναβάλλει τήν μετάνοιά του, οὔτε νά περιμένει νά ἀρρωστήσει ἤ νά γηράσει γιά νά ἐξομολογηθεῖ. Ὅπως δέν πρέπει ποτέ νά ἀπελπίζεται γιά τίς ἁμαρτίες του, γιατί τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀπέραντο καί ξεπλένει τήν ψυχή ἀπό κάθε ἁμαρτία, πού ὅσο μεγάλη κι ἄν εἶναι, πάντως εἶναι μικρότερη τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ καί ἄρα χάνεται μέσα σ’αὐτό. Γι’ αὐτό, ὅσο ζοῦμε πάνω στή γῆ, πάντοτε ὑπάρχει ἡ δυνατότητα τῆς μετανοίας. Εἶναι κι ἐδῶ χαρακτηριστικός ὁ λόγος τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, πού λέει: «Φέρε στό νοῦ σου τήν σπίθα τῆς φωτιᾶς, καθώς πέφτει στό πέλαγος. Μήπως μπορεῖ νά συνεχίσει νά καίει ἤ νά φανεῖ κάπου; ὅπως ἀκριβῶς λοιπόν συμβαίνει μέ τήν σπίθα, πού πέφτει στό πέλαγος καί ἐξαφανίζεται, ἀκριβῶς τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τήν ἁμαρτία τοῦ ἀνθρώπου, ὅταν συναντᾶ τό πέλαγος τῆς φιλανθρωπίας τοῦ Θεοῦ. Ἤ μάλλον δέν συμβαίνει ἀκριβῶς τό ἴδιο, ἀλλά κάτι πολύ ἀνώτερο. Διότι καί τό πέλαγος ὅσο μεγάλο κι ἄν εἶναι ἔχει μέτρο καί ὅρια. Ἡ φιλανθρωπία ὅμως τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀπεριόριστη.» (Ὁμιλία περί μετανοίας, PG 49.337.40)

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας πέρα ἀπό τούς λόγους καί τίς συμβουλές χειραγωγεῖ τίς ψυχές στήν μετάνοια καί μέσα ἀπό τήν λατρευτική της ζωή. Καί μόνο τό «Κύριε ἐλέησον» νά σκεφθεῖ κανείς, πού συνεχῶς ἐπαναλαμβάνεται σέ κάθε Ἀκολουθία, ἀρκεῖ γιά νά ἐννοήσει τήν παιδαγωγία τῆς Ἐκκλησίας πρός μετάνοια τῶν πιστῶν.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Αὐτήν την ἁγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή ἄς προγραμματίσουμε ἐγκαίρως την ἐξομολόγησή μας. Ἄς θέσουμε ὅλοι τον ἑαυτό μας κάτω ἀπό το πετραχήλι τοῦ Πνευματικοῦ, γνωρίζοντας ὅτι δι’ αὐτοῦ ὁ Χριστός ἐκδέχεται την ἐξομολόγησή μας και παρέχει την ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν. Ἄς βάλουμε στόχο ἀπό ἐφέτος να κοινωνοῦμε ἐξομολογημένοι, συμπληρώνοντας τον ἀγῶνα τῆς προσευχῆς και τῆς νηστείας μας.

Ἡ μετάνοια εἶναι ὁ μόνος δρόμος γιά νά ζεῖ ὁ Χριστιανός τήν ἐμπειρία τοῦ Χριστοῦ στή ζωή του. Ὁ τρόπος νά ζητεῖ τήν ἀπαραίτητη βοήθειά του γιά νά ἀποτινάσσει τόν ζυγό τῆς ἁμαρτίας. Ἡ εὐκαιρία νά παραμένει στόν Παράδεισο, ὅπου μᾶς ἔβαλε καί πάλι ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός μέ τήν σταυρική θυσία καί τήν Ἀνάστασή του, ὅπως ἔκανε μέ τόν εὐγνώμονα Ληστή. Ὁ Ληστής πάνω τόν σταυρό ἐξομολογήθηκε τίς ἁμαρτίες του, ἀναγνώρισε τήν ἀναμαρτησία τοῦ Χριστοῦ καί τήν θεότητά Του καί ἔλαβε τήν ἄφεση, ἐπιτυγχάνοντας τήν εἴσοδό του στόν Παραδεισο.  

Τοῦτος ὁ Παράδεισος εἶναι ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Ἐκεῖ ὅπου βιώνουμε τήν παρουσία τοῦ Κυρίου μας, ὡς Σωτῆρος καί Λυτρωτοῦ. Αὐτήν τήν ἐμπειρία ἔχουν οἱ Ἅγιοι κάθε ἐποχῆς καί ὑπομένουν στερήσεις, κακουχίες, ταλαιπωρίες, διωγμούς, βάσανα καί μαρτύρια προκειμένου νά κερδίσουν τόν Χριστό καί νά μείνουν γιά πάντα μαζί Του.

Ἡ ἔμπρακτη μετάνοια διατηρεῖ αὐτήν τήν ἐμπειρία ἐφ’ ὅρου ζωῆς, γιά νά δοξάζεται ὁ Θεός καί νά σώζεται ὁ ἄνθρωπος. Εἶναι τό κλειδί τῆς θύρας τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν, ὅπως θα ἀκούσουμε σύν Θεῷ καί στην ἀκολουθία τῶν Ἀχράντων Παθῶν: «Κεκλεισμένας ἤνοιξε τῆς Ἐδὲμ πύλας, βαλὼν ὁ Λῃστὴς κλεῖδα τό, Μνήσθητί μου» Δηλαδή ὁ ληστής μέ κλειδί τό Μνήσθητί μου, ἄνοιξε τίς κλειστές πύλες τῆς Ἐδέμ. Μακάρι νά καταφέρουμε κι ἐμεῖς τό ἴδιο. Ἀμήν.               

Εκτύπωση Email

«Τά ὅπλα τοῦ φωτός» Κυριακή 17 Μαρτίου 2024 - † Τῆς Τυρινῆς (Ρωμ. ιγ΄11 - ιδ΄4))

Συντάχθηκε στις 13 Μαρτίου 2024.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἡ Ἐκκλησία μας σήμερα μέσα ἀπό τον ὑμνολογικό Της πλοῦτο μᾶς ὑπενθυμίζει την πτώση τῶν Πρωτοπλάστων και την ἔξωσή τους ἀπό τον Παράδεισο, πού σήμανε ταυτόχρονα τον πνευματικό θάνατο τοῦ Ἀδάμ και τῆς Εὔας και μέσῳ αὐτῶν την πνευματική νέκρωση ὅλης τῆς ἀνθρωπότητας. Ὁ ἄνθρωπος μακρᾶν τοῦ Θεοῦ γυμνώθηκε ἀπό την θεία Χάρη, στράφηκε στην κτίση κι ἐκφυλίσθηκε ψυχοσωματικά, με ἀποτέλεσμα να ὑποδουλωθεῖ στα ὑλικά ἀγαθά και τίς αἰσθήσεις του.

Γι’ αὐτό και σήμερα ἀκούσαμε ἀπό τον Ἀπόστολο Παῦλο να ἐπισημαίνει μέσα ἀπό την προς Ῥωμαίους ἐπιστολή του τον δρόμο, πού χάραξε ὁ Θεός στην ἄπειρη ἀγάπη Του για τήν ἐπιστροφή μας στο «ἀρχαῖον κάλλος», ὅπως ἀκοῦμε να ψάλλεται με ἀγωνία στα νεκρώσιμα εὐλογητάρια, ὅταν προσευχόμαστε για τη σωτηρία τοῦ ἀποθανόντος.

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μάλιστα χρησιμοποιεῖ μια ἐκφραστική εἰκόνα λέγοντας: «Ἄς ἀφήσουμε λοιπόν τά ἔργα τοῦ σκότους κι ἄς ἐνδυθοῦμε τά ὅπλα τοῦ φωτός». Το να ἐγκαταλείψεις και να ἀποστραφεῖς τά σκοτεινά ἔργα καί να ἀναλάβεις τά ὅπλα τοῦ φωτός εἶναι αὐτό, πού ὀνομάζουμε κάθαρση στην Ὀρθόδοξη Πνευματικότητα και συνοψίζεται στον ἀγῶνα κατά τῆς ἁμαρτίας.

Ὡς ἔργα τοῦ σκότους ἀναφέρονται πολλές κοσμικές συνήθειες, γνωστές και σήμερα, ἄν σκεφθοῦμε τά ὅσα διεκτραγωδοῦνται κατά τις ἡμέρες τοῦ «καρναβαλιοῦ». Ὁ ἀπόστολος Παῦλος δεν κρύβει τά λόγια του και ὁμιλεῖ ξεκάθαρα για κώμους, δηλαδή ἄσεμνα τραγούδια, για μεθύσια, ἀσέλγειες και σαρκικές ἁμαρτίες, θυμούς και φιλονεικίες. Ὅλα αὐτά βεβαίως συνιστοῦν καταστάσεις πτώσεως και σκοτασμοῦ για τον ἄνθρωπο και δεν τον τιμοῦν καθόλου, ἄν και ἡ κοινωνία στην ὁποία ζοῦμε, μᾶς ἔμαθε νά τά βλέπουμε ὡς ψυχαγωγία, θεωρώντας την ἁμαρτία ὡς διασκέδαση! Το κατάντημα αὐτό, το περιγράφει πολύ ὄμορφα ὁ Δαβίδ στον 48^ο Ψαλμό του: «Ὁ ἄνθρωπος, ἄν και τιμήθηκε ἀπό τον Θεό με την κατ’ εἰκόνα και καθ’ ὁμοίωσιν δημιουγία του, δεν το ἀντιλήφθηκε, οὔτε το κατάλαβε, ἀλλ’ ἐξίσωσε τον ἑαυτό του με τά ζῶα, τά οποῖα ὅμως οὔτε νοῦ ἔχουν, οὔτε ψυχή λογική και δυστυχῶς ὁμοιώθηκε με αὐτά» (βλ. ΜΗ΄13).

Ὁ πιστός κι εὐσυνείδητος Χριστιανός ὀφείλει να κρατήσει ἀποστάσεις ἀπό ὅλη αὐτήν την ἀκαταστασία κι ἄς παραμένει στην μειοψηφία τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου. Δεν πρέπει να μετρᾶ στη συνείδησή μας ἡ δύναμη κι ὁ ἀριθμός, ἀλλά ἡ ἀρετή καί το καθῆκον μας ἔναντι τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ. Ὀφείλουμε να διαχωριζόμαστε ἀπό τούς πολλούς, ὅταν πρόκειται για την πίστη, την ἐλευθερία και την τιμή μας! Ἔτσι μόνο θα μποροῦμε να ἀποθέσουμε τά ἔργα τοῦ σκότους και να ἐνδυθοῦμε τά ὅπλα τοῦ φωτός.

Με τη βοήθεια πάντοτε τῆς ἐμπειρίας και τῆς παράδοσης τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως τά εὑρίσκουμε στην ἀπαραίτητη παρουσία τοῦ πνευματικοῦ Πατέρα, καλούμαστε ἀπό αὔριο να ἐπιδοθοῦμε σέ μία ἰδιαίτερη πνευματική προσπάθεια, ἡ ὁποία ἀφορᾶ τόσο στο σῶμα μας, ὅσο και την ψυχή μας. Ἡ αὐστηρότερη νηστεία και ἡ περισσότερη προσευχή εἶναι τά χαρακτηριστικά τῆς Ἁγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς καί παράλληλα εἶναι και τά ὅπλα τοῦ φωτός, με τά ὁποῖα θα πολεμήσουμε την ἁμαρτία και θα ἐξυγιάνουμε την ἀνθρώπινη φύση μας, πού ἀσθενεῖ. Ἔχουμε πεῖ κι ἄλλες φορές, ὅτι ἡ Ἐκκλησία μας εἶναι κατά βᾶσιν ἀσκητική και σκοπός τῆς ἄσκησης εἶναι ἡ θεραπεία μας ἀπό την ἀσθένεια τῆς ἁμαρτίας. Κι ὅπως κάποιος θεραπεύεται ἰατρικῶς, ἔτσι σώζεται και ἐκκλησιαστικῶς, ἀκολουθώντας δηλαδή κι ἐφαρμόζοντας τη θεραπευτική μέθοδο, πού ὁρίζει ὁ Γιατρός. Και στην προκειμένη περίπτωση δεν ὁμιλοῦμε για ἄνθρωπο γιατρό, ἀλλά για τον Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, τον Ἰατρό τῶν ψυχῶν και τῶν σωμάτων μας.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν πώς ἡ νηστεία σέ συνδυασμό με την πλούσια λατρευτική ζωή τῆς Ἐκκλησίας κατά την Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή ἀποτελοῦν την ἰατρική συνταγή για την θεραπεία μας. Ἄς προσέξουμε ὅμως σέ κάτι σημαντικό. Δεν νηστεύουμε για να λέμε, ὅτι νηστεύουμε, ὅπως συμβαίνει σέ διάφορες θρησκεῖες τοῦ κόσμου. Ἡ νηστεία για τον Ὀρθόδοξο Χριστιανό δεν εἶναι αὐτοσκοπός. Εἶναι το σκαλοπάτι πάνω στο ὁποῖο θα πατήσουμε για να ἀναβαθμίσουμε, ἄς ἐπιτραπεῖ ἡ ἔκφραση, την σχέση μας με τον Χριστό. Οὔτε νηστεύουμε μονομερῶς, μόνο ὡς προς τά φαγητά. Ἡ νηστεία ὡς ἄσκηση δέν σημαίνει μόνο ἀποχή ἀπό ὁρισμένες τροφές, πού ἴσως εἶναι καί τό εὐκολώτερο, διότι ἐάν ἡ νηστεία μας δέν σημαίνει καί νηστεία ἀπό τήν ἁμαρτία καί τά πάθη, τότε ἐκπίπτει σέ δίαιτα.

Ἄρα λοιπόν ἡ ἄσκηση τῆς Ἁγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς δεν εἶναι μια ἠθική ἐπιταγή και σκοπό δεν ἔχει να μᾶς ἀναδείξει καλούς Χριστιανούς στα μάτια τοῦ κόσμου, ὅπως ἔπρατταν οἱ Φαρισαίοι νομίζοντας πώς αὐτός εἶναι ὁ σκοπός τῆς νηστείας τους και γι’ αὐτό σήμερα ὁ Κύριος τούς ὑπέδειξε ὡς παράδειγμα προς ἀποφυγήν στο εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα. Ὁ στόχος τῆς πνευματικῆς μας προσπάθειας εἶναι να ἀξιωθοῦμε ὄχι μόνο να συναντήσουμε τον ἀναστάντα Χριστό κατά την ὁλόφωτη νύχτα τῆς Ἀναστάσεώς Του, ἀλλά να Τον ἐνδυθοῦμε, ὅπως καταλήγει σήμερα ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Διότι το ἔνδυμα τοῦ πραγματικοῦ Χριστιανοῦ δεν εἶναι οἱ ἀρετές, ὅπως ἴσως πολλοί λανθασμένα μπορεῖ να πιστεύουν, ἀλλά Αὐτός ὁ Χριστός. Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός με την ἐνανθρώπησή Του ἐνδύθηκε την ἀνθρώπινη φύση κι ἐμεῖς με το Βάπτισμά μας ἐνδυθήκαμε τον Χριστό. Αὐτό ἄλλωστε ἀκοῦμε να ψάλλεται πανηγυρικῶς κι ὅταν τελεῖται το ἱερό Μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος, ἀλλά και στην Πασχάλια θεία Λειτουργία, ὅπως ἀκριβῶς το ἐπισημαίνει και πάλι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στην προς Γαλάτας Ἐπιστολή του: «ὅσοι γάρ εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσασθε» (γ΄27).

Εἶναι ἡ διαρκής ὑπενθύμιση τῆς Ἐκκλησίας προς ὅλους ἐμᾶς, ἀφοῦ με το βάπτισμα ἐνδυθήκαμε τον Χριστό, να προσέχουμε να διατηροῦμε αὐτό τό ἔνδυμα φωτεινό και καθαρό, ὅπως ὅταν το πρωτοφορέσαμε κατά το ἅγιο Βάπτισμά μας. Ἡ καθαρότητα ἐπιτυγχάνεται κατά πρῶτον με την ἐξομολόγηση τῶν ἁμαρτιῶν μας μέσα στο Μυστήριο τῆς Μετανοίας, το ὁποῖο γι’αὐτό και προσφυῶς ὀνομάζεται δεύτερο Βάπτισμα. Ἡ δε φωτεινότητα και λαμπρότητα διατηρεῖται με την νηστεία και την προσευχή, μέσα ἀπό την ὁποία πρέπει να ἐννοήσουμε κυρίως την μυστηριακή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας, με κορυφαία την ἀνυπερθέτως συχνή θεία κοινωνία. Πρέπει να γνωρίζουμε, ὅτι στην πνευματική ζωή δεν ἐργαζόμαστε για την ἠθική μας καταξίωση, ἀλλά για νά μένουμε ἑνωμένοι με τον Χριστό. Και πῶς ὅ,τι κάνουμε, για χάρη τοῦ Χριστοῦ το κάνουμε, ἐπειδή ἔχουμε ἀνάγκη να ζοῦμε ἑνωμένοι μαζί Του.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἄς πάρουμε μια ἀπόφαση φέτος να εἰσέλθουμε στο στάδιο τῶν ἀρετῶν πού ἀπό αὔριο ξανοίγεται μπροστά μας καί να ἀθληθοῦμε στα πνευματικά ἀγωνίσματα τῆς προσευχῆς και τῆς νηστείας, με γενναῖο φρόνημα. Ἄς κάνουμε μια γόνιμη αὐτοκριτική για να ὁδηγηθοῦμε στο ἐξομολογητήριο κι ἐκεῖ να ἀφήσουμε το βαρύ φορτίο τῶν παθῶν καί ἁμαρτιῶν μας, με σκοπό  να ξαναβροῦμε την ἰσορροπία στη ζωή μας και την ἑνότητα με τον Χριστό. Δέν ὠφελεῖ νά παριστάνουμε τούς καλούς Χριστιανούς. Ὀφείλουμε νά ζοῦμε, ὅπως θέλει ὁ Θεός. Διότι ὁ Θεός γνωρίζει τά κρύφια τῆς καρδιᾶς μας καί κυρίως δὲν ἐμπαίζεται, «ὁ Θεός οὐ μυκτηρίζεται» (Γαλ. στ΄ 7)

Καλό Στάδιο!

Εκτύπωση Email

Κυριακή 10 Μαρτίου 2024 - † Τῆς Ἀπόκρεω (Ματθαίου κε' 31-46.) «Εἴμαστε ἔτοιμοι για την Δευτέρα Παρουσία;»

Συντάχθηκε στις 05 Μαρτίου 2024.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἡ σημερινή Κυριακή, ὀνομάζεται Κυριακὴ τῆς Ἀπόκρεω. Εἶναι ἡ Κυριακή κατά τήν ὁποία ἀποκρεύουμε, τρῶμε δηλ. γιά τελευταία φορά κρέας πρίν τό Πάσχα. Στὴ διάρκεια τῆς ἑβδομάδας ποὺ ἀκολουθεῖ μέ μιὰ περιορισμένη νηστεία ἀποχῆς κρέατος, ἡ Ἐκκλησία ἀρχίζει νὰ μᾶς «προσαρμόζει» σιγά-σιγά στὴ μεγάλη προσπάθεια ποὺ θὰ ἀπαιτήσει ἀπὸ ἐμᾶς ἑπτὰ μέρες ἀργότερα, ὅταν θά ξεκινᾶ ἡ ἁγία καί μεγάλη Τεσσαρακοστή. Ἡ σταδιακή ἀποχή ἀπό τίς τροφές σκοπό ἔχει νά μᾶς ὠθήσει στήν ἀποχή ἀπό τήν ἁμαρτία καί τήν ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν.

Τήν ἴδια ἡμέρα μέσα ἀπό τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα ὁ ἴδιος ὁ Χριστός μᾶς ὁμιλεῖ γιά τήν Δευτέρα Παρουσία Του καί τήν Κρίση πού θά διενεργήσει. Ἡ βεβαιότητα τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου ἀποδεικνύεται μέ εὐχέρεια τόσο ἀπό τήν Ἁγία Γραφή, ὅσο καί ἀπό τή ζωή τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας, ὅπου βιώνεται ὄχι ὡς κάτι ἁπλῶς ἱστορικῶς ἀναμενόμενο, ἀλλά ὡς «γεγονός», πού ἔχει ἤδη γίνει, ὅπως καί ἡ πρώτη.

Ἡ πρώτη παρουσία τοῦ Χριστοῦ ἦταν ταπεινή καί ἦρθε γιά νά σωθεῖ ὁ κόσμος. Ἡ δεύτερη θά εἶναι ἔνδοξη καί θά ἔρθει γιά νά κρίνει τόν κόσμο. Μᾶς διαβεβαιώνει ὁ ἴδιος ὁ Χριστός στό σημερινό Εὐαγγέλιο. Τό ἀνήγγειλαν οἱ Προφῆτες στήν Παλαιά Διαθήκη, τό διαλάλησαν οἱ Ἄγγελοι κατά τήν θεία Ἀνάληψη, οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι στά κηρύγματά τους. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος τό ἐπισημαίνει, στούς Ἀθηναίους, ὅπως μαρτυρεῖται στο 17^ο κεφάλαιο τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων, ἀλλά καί στο 15^ο κεφάλαιο τῆς A΄ πρός τούς Κορινθίους, ὅπως καί στο 4ο κεφάλαιο τῆς Α΄πρός τούς Θεσσαλονικεῖς ἐπιστολῆς του. Ὅλοι ὁμιλοῦν γιά τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, τήν κοινή ἀνάσταση ὅλων κατά τήν Δευτέρα Παρουσία καί τήν καθολική κρίση, δόγματα τῆς πίστεώς μας, τά ὁποῖα καθιστοῦν την διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, «καινή διδαχή» (Βλ. Πραξ. ιζ, 19).

Σύμφωνα μέ τήν Ὀρθόδοξη παράδοσή μας ἀκόμη κι ὁ Ἐξάψαλμος ἐπέχει συμβολικά θέση τῆς Δευτέρας Παρουσίας. Ἀποτελεῖται ἀπό 6 ψαλμούς τοῦ Δαβίδ,  και προεικονίζει, ὅπως λέγεται, τόν χρόνο τής Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου, κατά τη διάρκεια τῆς ὁποίας με φόβο και τρόμο θα ἀναμένουμε την τελική κρίση Του για ἐμᾶς. Γι’αὐτό ὅταν διαβάζεται στην ἀρχή τῆς ἀκολουθίας τοῦ Ὄρθρου πρέπει να στεκόμαστε ὄρθιοι και σιωπηλοί, σέ στάση δεήσεως. Ἀμέσως μετά ἀκολουθεῖ τό «Θεός Κύριος καί ἐπέφανεν ἡμῖν» μέ τό ὁποῖο ὁμολογοῦμε τήν πρώτη ἐπί γῆς παρουσία τοῦ Κυρίου μας καί ἕπεται συναπτόμενο τό «εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου» μέ τό ὁποῖο ὁμολογοῦμε τήν ἀνέγκλητη βεβαιότητα τῆς Δευτέρας ἐπί γῆς παρουσίας τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅπως ἀκριβῶς και στο Σύμβολο τῆς Πίστεως, ὅταν λέμε: «…και πάλιν ἐρχόμενον μετά δόξης κρῖναι ζῶντας και νεκρούς…»

Ἄλλη μία ἐμπειρική διαπίστωση τῆς Ἐκκλησίας μας γιά τήν Δευτέρα Παρουσία εἶναι, ὅταν στή διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας ὁ Ἱερέας πρίν ἐκφωνήσει «Τά σά ἐκ τῶν σῶν...», λέει: «Ἔχοντας θυμηθεῖ λοιπόν αὐτῆς τῆς σωτήριας ἐντολῆς (ἐννοεῖ την ἐντολή τοῦ Χριστοῦ να τελοῦμε τη θεία Λειτουργία για να ἔχουμε τήν ἀνάμνησή του) καί ὅλων ὅσα ἔγιναν γιά χάρη μας, τά ὁποῖα εἶναι ὁ σταυρός, ὁ τάφος, ἡ τριήμερη ἀνάσταση, ἡ ἀνάληψη στούς οὐρανούς, ἡ καθέδρα στά δεξιά του Πατέρα, ἡ δεύτερη καί ἔνδοξη πάλι παρουσία...», θεωρώντας τήν Δευτέρα Παρουσία τόσο βέβαιη, σάν νά ἔχει ἤδη γίνει.

Κατά τήν Δευτέρα Παρουσία, ὅπως ὁμολογοῦμε καί στά δύο τελευταῖα ἄρθρα τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως «Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος» θά ἀναστηθοῦν τά νεκρά σώματα τῶν κεκοιμημένων καί θά εἰσέλθουν σ’ αὐτά οἱ ζῶσες ψυχές τους, πού βρίσκονται σέ κατάσταση ἀναμονῆς καί ὅλοι οἱ ἄνθρωποι θα σταθοῦμε μπροστά στόν Χριστό, γιά νά μᾶς κρίνει.

Ὁ Χριστός ὡς κριτήριο δέν θέτει κάτι δύσκολο ἤ ἀκατόρθωτο, ἀλλά κάτι ἁπλό καί ταπεινό, πού να μπορεῖ κάθε ἄνθρωπος νά κάνει, ὅπως ἡ διενέργεια ἔμπρακτης ἀγάπης στην καθημερινή ζωή, σέ συνέχεια μάλιστα τῆς δικῆς Του φιλανθρωπίας για τη σωτηρία μας. Δέν θά ζητήσει μεγάλα λόγια και θεωρίες, ἀλλά μικρά και καθημερινά πράγματα. Ὄχι ἰδιαίτερες θυσίες και θεαματικές πράξεις, ἀλλά τροφή για τόν νηστικό, ρούχο για τόν γυμνό, ἕνα ποτήρι νερό για τόν διψασμένο, μία συμπαράσταση στόν ἐμπερίστατο, μιά ἐπίσκεψη στόν ἄρρωστο ἤ τόν φυλακισμένο, ἕνα, συνελόντι εἰπεῖν, ἐνδιαφέρον για τον συνάνθρωπο, πού θα ἔρχεται ὅμως ὡς ἀπόρροια τῆς πίστης και τῆς ἀγάπης μας προς Ἐκεῖνον καί ὄχι για ἰδιοτελεῖς σκοπούς, ὅπως το συμφέρον, ἡ διαφήμιση κ.ἄ.

Ὁ Χριστός θα ἀξιοποιήσει τό ἐλάχιστο, που μπορεί να δώσει ο καθένας, ὥστε να ἐπιτευχθεῖ ἡ σωτηρία του, ἀλλά καί κανείς νά μήν ἔχει δικαιολογία! Τοῦτο σημαίνει ὅτι δεν θα σωθούν μόνον, ὅσοι δεν θα θελήσουν νά σωθοῦν. Ὅσοι παραμένουν ἀμετανόητοι. Ὅσοι ἀδιαφοροῦν γιά τίς εὐκαιρίες, νά ἀξιοποιήσουν γιά τήν αἰώνια ὠφέλειά τους τήν χάρη τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἀφειδῶς προσφέρεται μέσα ἀπό τήν μυστηριακή ζωή τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας. Ὑπάρχουν καί σήμερα πολλοί ἄνθρωποι, πού δυστυχῶς βρίσκουν συνεχῶς προφάσεις καί δικαιολογίες, γιά νά μήν προσευχηθοῦν, νά μήν ἐκκλησιασθοῦν, νά μήν λειτουργηθοῦν, νά μήν κάνουν φιλανθρωπία, νά μήν ἐξομολογηθοῦν, να μην νηστεύσουν, νά μήν κοινωνήσουν, στερώντας ἀπό τούς ἑαυτούς τους τήν σωτηρία. Αὐτοί και τώρα το ἴδιο λένε και τότε, κατά τήν Δευτέρα Παρουσία το ἴδιο θα πουν: «Κύριε, πότε σε εἴδαμε νά ἔχεις ἀνάγκη καί δέν σέ διακονήσαμε;».

Την ἴδια στιγμή βέβαια οἱ περισσότεροι δεν ἀπολείπουν ἀπό τίς κοσμικές ἐκδηλώσεις, ἰδίως τίς ἀποκριάτικες κατ’ αὐτήν την περίοδο, ἀδυνατώντας να κατανοήσουν την ἰδιότητά τους ὡς Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν, με ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται!

Ἀλήθεια πῶς εἶναι δυνατόν να μοιράζεται ἔτσι ὁ ἄνθρωπος; Ἀπό την μιά να εἶναι βαπτισμένος Ὀρθόδοξος Χριστιανός και μέλος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ κι ἀπό την ἄλλη να ἀμαυρώνει την χάρη τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος και να ἐμποδίζει την ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Χρίσματος, συγχρωτιζόμενος με τον διάβολο, ἀφοῦ δική του ἔκφραση εἶναι οἱ καρναβαλικές ἐκδηλώσεις αὐτῶν τῶν ἡμερῶν! Και στις ὁποῖες ἐκδηλώσεις σημειωτέον, οἱ περισσότεροι συμμετέχοντες εἶναι Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, πού ὅμως εἴτε ἀπό ἄγνοια, εἴτε ἀπό ἀδιαφορία (και αὐτό εἶναι το χειρότερο) δεν καταλαβαίνουν την πνευματική ζημία, ἀφοῦ δεν θεωροῦν πρόβλημα στο να συμμετέχουν στην παρέλαση τοῦ καρνάβαλου τώρα και μετά ἀπό λίγο καιρό και στην λιτανεία τοῦ Ἐπιταφίου! Ὁ Χριστός ὅμως μᾶς διευκρινίζει με ἀπόλυτο τρόπο κι ἄς προσέξουμε τον λόγο Του: «Κανείς δεν μπορεῖ σέ δύο κυρίους να ὑπηρετεῖ ὡς δοῦλος. Γιατί ἤ τον ἕνα θα μισήσει και τον ἄλλο θα ἀγαπήσει, ἤ στον ἕνα θα προσκολληθεῖ και τον ἄλλον θα καταφρονήσει.» (βλ. Ματθ. στ΄24).

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἡ στιγμή τοῦ βιολογικοῦ μας θανάτου μας θα σημάνει για τον καθένα ἀπό ἐμᾶς και μια προσωπική, ἄς ἐπιτραπεῖ ἡ ἔκφραση, Δευτέρα Παρουσία, καθώς ὅπως θα εἴμαστε ὅταν ἀποθάνουμε, ἔτσι και θα κριθοῦμε ἀπό τον Δεσπότη Χριστό. Γι’ αὐτό λοιπόν κι ἐπειδή δεν γνωρίζουμε την ὥρα τῆς ἐξόδου μας προς την αἰωνιότητα, ἄς εἴμαστε προσεκτικοί και προσηλωμένοι στη χριστιανική μας πίστη και ἀποστολή.

Ἡ σημερινή ἡμέρα φανερώνει, πώς οἱ Ἀπόκριες, ὅπως συνηθίζουμε νά καλοῦμε αὐτές τίς ἡμέρες, δέν εἶναι εὐκαιρία γιά ξεφαντώματα καί χορούς, πού ὁδηγοῦν στήν ἀπώλεια, ἀλλά καιρός ἀπολογισμοῦ τῶν ἔργων μας, καιρός μετανοίας. Ὥστε ὅταν ἔλθει ἡ ὥρα νά φύγουμε ἀπό αὐτήν τήν ἐφήμερη ἐπίγεια βιοτή, νά ἔχουμε ἔτοιμη τήν καλή ἀπολογία μας στό φοβερό βῆμα τοῦ Χριστοῦ, γιά νά χαροῦμε τήν αἰωνιότητα μαζί Του! Ἀμήν.

Εκτύπωση Email

«Ἡ πατρική Ἑστία τῆς Ἐκκλησίας» Κυριακή τοῦ Ἀσώτου 3 Μαρτίου 2024 - (Λουκᾶ ιε΄ 11-32)

Συντάχθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2024.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἡ παραβολή τοῦ ἀσώτου υἱοῦ, πού δίνει τήν ὀνομασία της στήν σημερινή, δεύτερη Κυριακή τοῦ Τριωδίου, ἀποτελεῖ τήν πλέον εὔγλωττη ἱστόρηση τῆς μετανοίας καί γιά αὐτό ἀφορᾶ σέ ὅλους μας.

Ὁ Κύριος μέ τήν συγκινητική ἀφήγηση τῆς παραβολῆς, πού βρίσκεται στό 15^ο κεφάλαιο τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Λουκᾶ, περιγράφει τό δράμα τῆς περιπλάνησής μας στήν ἁμαρτία. Σαφῶς καί ἡ οὐσία τῆς παραβολῆς βρίσκεται στήν μετάνοια καί τήν ἐπιστροφή τοῦ ἀσώτου υἱοῦ. Δέν πρέπει ὅμως νά μᾶς διαφεύγει, τό γεγονός ὅτι ἡ ἐπιστροφή του συνέβη ὄχι μόνο ἐξαιτίας τῆς κακοπάθειάς του στόν ξένο τόπο, ὅπου ἦταν ἀναγκασμένος να τρώει ὅ,τι περίσσευε ἀπό τά ξυλοκέρατα, πού ἔτρωγαν οἱ χοίροι, ἀλλά κυρίως ἐξ ἀφορμῆς τῆς γλυκείας ἀνάμνησης τῆς πατρικῆς του ἑστίας. Ἡ δίχως ἀμφιβολία ἀνωτερότητα τῆς συμπεριφορᾶς τοῦ Πατέρα του, ἀκόμη καί στή σχέση του μέ τούς μισθωτούς δούλους, σέ σύγκριση μέ ὅ,τι ἐκεῖνος βίωνε στά δικά του ἀφεντικά, κίνησε τήν ψυχή του νά φωνάξει, «ἀναστάς» δηλαδή ἀφοῦ ἀναστηθῶ ἀπό τόν θάνατο αὐτό τῆς ἁμαρτίας θά πορευθῶ πάλι πρός τόν Πατέρα μου.

Καί οἱ δύο υἱοί, πού ἀναφέρονται στήν παραβολή γνώρισαν τό μεγαλεῖο τῆς πατρικῆς τους ἑστίας. Ὄχι μόνο τήν στέγη, τήν τροφή καί τήν φιλοξενία, ἀλλά κυρίως τό ἀξεπέραστο ἦθος τοῦ Πατέρα, τήν ἀνιδιοτελῆ του ἀγάπη καί τό ἐναγώνιο ἐνδιαφέρον του γιά ὅλους, ἀκόμη και τούς μισθωτούς δούλους του.

Ὁ ἕνας υἱός, ὁ μικρότερος, ἀφοῦ φέρθηκε ἀνώριμα καί ἀνόητα, πληγωμένος ἐμφανῶς ἀπό τήν ἁμαρτία, παραιτεῖται τῶν κληρονομικῶν δικαιωμάτων του, τά ὁποῖα ἀναγνωρίζει, ὅτι τά κατασπατάλησε στήν ἄσωτη ζωή καί ἀποζητεῖ μόνο καί μόνο τήν ζεστασιά καί τήν ἀσφάλεια τῆς πατρικῆς στοργῆς.

Ὁ ἄλλος, ὁ μεγαλύτερος τυφλωμένος ἀπό τόν ἐγωϊσμό, τήν πλεονεξία καί τόν φθόνο, ἀπαιτεῖ τά δικαιώματά του, τά ὁποῖα βεβαίως τοῦ ἀνήκουν καί δέν τοῦ τά στέρησε κανείς καί οὔτε βεβαίως τά σπατάλησε. Δέν τά ζητεῖ ὅμως γιά νά ζήσει καλύτερα, ἀλλά γιά νά στερήσει ἀπό τόν νεώτερο πρώην ἄσωτο ἀδελφό του, τό ἔλεος καί τήν στοργή τοῦ Πατέρα και να ἐπισημάνει με αὐθάδεια την ἀνωτερότητά του ἔναντι αὐτῶν!

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἑρμηνεύοντας ἐπισημαίνουν, ὅτι ὡς πατρική ἑστία πρέπει θεωρήσουμε τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπου ὁ Θεός Πατέρας φροντίζει για ἐμᾶς τά παιδιά Του, ὥστε νά ἀπολαμβάνουμε τά ἀγαθά μας, μέ πρῶτο τήν ἐλευθερία, βάσει τῆς ὁποίας διαχειριζόμαστε τήν σχέση μας μαζί Του. Κι ἐδῶ χρειάζεται μεγάλη προσοχή, ὅπως τήν ἐπισημαίνει κι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στό σημερινό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα ἀπό τό 6^ο κεφάλαιο τῆς Α΄πρός Κορινθίους ἐπιστολῆς του: «ὅλα μοῦ εἶναι δυνατά νά τά κάνω, ἀλλά δέν μέ συμφέρουν ὅλα, ὅλα μοῦ εἶναι δυνατά νά τά κάνω, ἀλλά ἐγώ δέν θά σκλαβωθῶ σέ τίποτε ἀπό αὐτά». Ὁ Θεός ὡς Πατέρας δίκαιος καί ἀληθινός δέν φέρνει ἀντίρρηση στίς ἐπιλογές μας, ἐμεῖς ὅμως καί ἁμαρτίες κάνουμε ἀπομακρυνόμενοι ἀπό τήν πατρική Ἑστία, ἀλλά καί ἔχουμε τήν ψευδαίσθηση τοῦ καλοῦ ἀνθρώπου, ἀφοῦ ἐνδεχομένως δέν εἴμαστε τόσο ἁμαρτωλοί ὅπως ἄλλοι συνάνθρωποι καί ἀδελφοί μας, ἀφ’ ᾗς στιγμῆς μάλιστα ἐκκλησιαζόμαστε, νηστεύουμε κι ἐκδηλώνουμε την πίστη μας με τά ἐξωτερικά γνωρίσματα τοῦ βίου μας. Αὐτό ὅμως ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα νά συγκεντρώνουμε χαρακτηριστικά καί τῶν δύο υἱῶν τῆς παραβολῆς, ἔχοντας πάντοτε την ἀνάγκη τῆς πολυπόθητης μετάνοιας.

Ἄν κοιτάξουμε μέ προσοχή τήν ζωή μας ὡς συγχρόνων Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν, θά ἀπογοητευθοῦμε για τη σχέση μας με την πατρική ἑστία τῆς Ἐκκλησίας. Θα ἀντιληφθοῦμε, ὅτι πράγματα τά ὁποία στίς ἀμέσως προηγούμενες γενιές ἦταν δεδομένα σέ ἐμᾶς εἶναι ζητούμενα καί ἐρευνώμενα και ἐν πολλοῖς θεωροῦνται ὡς φολκορικά κατάλοιπα τοῦ παρελθόντος. Ἡ καθημερινή προσευχή, τό πρωϊ καί κυρίως τό βράδυ, ὡς λατρεία τοῦ Θεοῦ στό σπίτι μας, ἀνάβοντας τό καντήλι στά εἰκονίσματα καί θυμιάζοντας, γιά νά ἀνεβεῖ ἡ προσευχή μας, ὅπως ἀνεβαίνει τό θυμίαμα στόν οὐρανό. Ἡ ἀνάγνωση τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί κυρίως τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἡ ἀνάγνωση τῶν ψαλμῶν τοῦ Δαβίδ καί διαφόρων εὔληπτων Πατερικῶν συγγραμμάτων, πού φωτίζουν καί λαμπρύνουν τήν ψυχή.

Οἱ παραδεδομένες ἀπό τούς Ἁγίους Ἀποστόλους νηστεῖες τῆς Τετάρτης, τῆς Παρασκευῆς καί τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς πού κοντοζυγώνει, ἡ ἐξομολόγηση τῶν ἁμαρτιῶν μας, ἡ προσπάθεια γιά τήν αὔξηση τοῦ πνευματικοῦ μας ἀγῶνα μέσα ἀπό τά ποικίλα ἀγωνίσματα τῶν ἀρετῶν καί κυρίως τῆς φιλανθρωπίας, τῆς ἔμπρακτης δηλαδή ἀγάπης. Καί στήν κορυφή ὁ Ἐκκλησιασμός μας ἀνυπερθέτως τίς Κυριακές καί τίς μεγάλες ἑορτές μέ τήν ἀπαραίτητη συχνή θεία Κοινωνία.

Ἀλήθεια πού χάθηκε αὐτή ἡ ἀγάπη κι ἡ προσμονή πολλῶν ἐκ τῶν συγχρόνων Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν γιά τόν Χριστό; Τί ἔχουμε νά κάνουμε καλύτερο στή  ζωή μας ἀπό τό νά σταθοῦμε ἐνώπιον τοῦ ἱεροῦ Βήματος καί νά κοινωνήσουμε τόν Χριστό; Ποιόν ἄλλον ἔχουμε νά περιμένουμε στή ζωή μας ἐκτός ἀπό τόν Χριστό; Ποιός μᾶς ἀγάπησε ὅπως ὁ Χριστός; Ποιός μᾶς ἀνέχεται ὅπως ὁ Χριστός; Ποιός στενάζει στόν σταυρό ἀπό τά καρφιά τῶν ἁμαρτιῶν μας, ὅπως ὁ Χριστός; Ποιός ἄλλος σήκωσε τό βάρος τῶν ἁμαρτιῶν μας καί μᾶς ἐλευθέρωσε ἀπό τόν διάβολο, ὅπως ὁ Χριστός;

Κι ἐμεῖς ὄχι μόνο δέν κάνουμε λίγα ἁπλά βασικά πράγματα στή ζωή μας, ἀλλά Τόν βλασφημοῦμε κιόλας μέ λόγια καί μέ ἔργα. Καί τό χειρότερο εἶναι ὅτι δέν ἀντιδροῦμε, ὅταν κάποιοι περιφέρουν μέ ἀναίδεια τήν ὕβρη τους ἔναντι τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας Του, ἀλλά δειλιάζουμε καί πολλές φορές ντρεπόμαστε και τον σταυρό μας να κάνουμε ἀκόμη!

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Εἰσερχόμαστε στη δεύτερη ἑβδομάδα τοῦ Τριωδίου. Μαζί με την ταπεινή προσευχή τῆς προηγούμενης Κυριακῆς, σήμερα τονίζεται ἡ ἀνάγκη τῆς Μετανοίας. Ἡ Μετάνοια κορυφώνεται στό μυστήριο τῆς Ἐξομολόγης, ἀλλά για να φθάσουμε ἐκεῖ πρέπει να ὑπάρχει ἡ ἐνσυνείδητη ὁμολογία τῆς ὀρθόδοξης πίστης μας, να ζοῦμε δηλαδή την πίστη μας. 

Ἄν παρασυρθήκαμε ἐμφανῶς ἀπό τήν ἁμαρτία, ὅπως ὁ ἄσωτος,  ἤ ἀφανῶς ἀπό αὐτήν, ὅπως ὁ μεγαλύτερος ἀδελφός, ἄς το ἀναγνωρίσουμε. Διότι καί οἱ δύο υἱοί, ἀσχέτως τοῦ τόπου, στόν ὁποῖο κατοικοῦσαν, ἦταν μακρυά ἀπό τόν Πατέρα καί ζοῦσαν τήν ψευδαίσθηση καί ὄχι τήν ἀλήθεια τῆς ζωῆς. Μέ μία διαφορά ὅμως: ὁ ἄσωτος υἱός τό κατάλαβε κι ἐπέστρεψε, ἀλλά ὁ μεγαλύτερος ἀδελφός ἀδυνατοῦσε νά κατανοήσει τήν ἀπόσταση, πού τόν χώριζε ἀπό τόν Πατέρα κι ἐνῶ ζοῦσε τόσο κοντά του, στήν πραγματικότητα παρέμενε μακρυά κι ἀμετανότητος.

Ἄς μήν συμβεῖ τό ἴδιο και σ’ἐμᾶς. Ἄς μην καταδεχθοῦμε να ἐπιλέξουμε τά ξυλοκέρατα τῶν συνηθειῶν τοῦ κόσμου, πού μᾶς περιβάλλει, ἀντί τῆς παραδοσιακῆς ὀρθόδοξης πνευματικότητας. Ἄς πειθαρχήσουμε στην ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησία κι ἄς μείνουμε μακρυά ἀπό ἐφάμαρτες ἀποκριάτικες ἐκδηλώσεις, πού διαφθείρουν το ἦθος και την ἀξιοπρέπειά μας. Δεν εἶναι ἔθιμα αὐτά για τον Ὀρθόδοξο Χριστιανό. Ἀκόμη κι ἡ Τσικνοπέμπτη ὁρίζεται ὡς ἡ φροντίδα τῆς Ἐκκλησίας για τά παιδιά Της, πού θα νηστέψουν και θα ξαναφᾶνε κρέας το Πάσχα σύν Θεῷ κι ὄχι ἀφορμή για ξεφαντώματα και καρναβαλικές ἰαχές.

Ἄς ἀρκεστοῦμε στη θαλπωρή τῆς πατρικῆς ἑστίας τῆς Ἐκκλησίας.

Ἄς τηρήσουμε με εὐλάβεια το πνευματικό πρόγραμμα τῶν Ἁγίων μας.

Ἄς ζηλέψουμε τό «ἀναστάς πορεύσομαι» τοῦ πρώην ἀσώτου κι ἄς μείνουμε μέσα στην ἂγκαλιά τῆς Ἐκκλησίας γιά τή σωτηρία μας χωρίς να διαπραγματευθοῦμε με τον κόσμο τά αἰώνια κληρονομικά δικαιώματά μας για την Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ἀμήν.

Εκτύπωση Email

«Οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν διωχθήσονται» Κυριακή 25 Φεβρουαρίου 2024 - Ἀρχή Τριωδίου – (Β΄ Τιμ. γ΄ 10-15)

Συντάχθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2024.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ εἰσερχόμαστε σήμερα στήν κατανυκτική περίοδο τοῦ Τριωδίου, ἡ ὁποία λαμβάνει τήν ὀνομασία της ἀπό τό Βιβλίο τοῦ Τριωδίου, το ὁποῖο ἀπό τον χθεσινό Ἑσπερινό ἀνοίχθηκε πάνω στό Ψαλτήριο καί θά συντροφεύει τήν τέλεση τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, ἕως καί τό Μεγάλο Σάββατο τό πρωί.

Οἱ ὕμνοι τοῦ Τριωδίου, ἡ διδασκαλία τῶν Πατέρων γιά τό Τριώδιο καί ὅλη ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας τήν περίοδο αὐτή, μᾶς προτρέπουν νά ζήσουμε μέ περισσότερη προσευχή, μέ σταδιακά καλύτερη νηστεία, ὑλική καί πνευματική, μέ ἐντονώτερη συμμετοχή στή λειτουργική-μυστηριακή ζωή, κοσμώντας τούς ἑαυτούς μας μέ ἔργα ἀγάπης καί ἀρετές, ὥστε μετά ἀπό ἕνα ταξίδι σχεδόν δυόμισυ μηνῶν νά αἰσθανόμαστε περισσότερο πόθο γιά τόν Χριστό καί τή σωτηρία μας.

Για το λόγο αὐτό ἡ Ἐκκλησία μας ἐπέλεξε σήμερα, ἐκτός ἀπό την γνωστή εὐαγγελική περικοπή τοῦ Τελώνου και τοῦ Φαρισαίου, να διαβάζεται στη θέση τοῦ ἀποστολικοῦ ἀναγνώσματος κι ἕνα τμῆμα ἀπό την δεύτερη ἐπιστολή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου προς τον Τιμόθεο, για να τονίσει την ἀνάγκη τῆς σταθερότητας και τῆς πιστότητας στη ζωή μας, ὡς συγχρόνων Χριστιανῶν. Δεν παραλείπει μάλιστα να ὑπενθυμίσει μέσα ἀπό τον θεόπνευστο ἀποστολικό λόγο, ὅτι ἡ ἀπό μέρους τῶν Χριστιανῶν πιστή τήρηση τῆς παραδοσιακῆς ὀρθόδοξης εὐσέβειας θα ἀποτελέσει ἀφορμή διωγμοῦ, καθώς ὁ κόσμος ἔχει διαφορετικό φρόνημα.

Ὅπως λοιπόν ἀκούσαμε σήμερα, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος θέλοντας να ἐνθαρρύνει τον Τιμόθεο στο ἱεραποστολικό του ἔργο δεν διστάζει να ἀναφέρει το παράδειγμα τοῦ προσωπικοῦ του διωγμοῦ, στην διάρκεια τῆς ἱεραποστολικῆς του ζωῆς και δραστηριότητας. Δεν σταματᾶ ὅμως ἐκεῖ, ἀλλά ὁμιλεῖ με ἐνθουσιασμό για τον τρόπο με τον ὁποῖο ὁ Θεός παρέστη στον πολυειδῆ ἀγῶνα του. Ἐκείνη ἡ αἰσιόδοξη ἔκφραση «ἀπ’ ὅλα με ἔσωσε ὁ Κύριος» σφραγίζει την γνησιότητα τοῦ ἔργου του και καθιστᾶ σαφές τόσο στον Τιμόθεο, ὅσο και σέ ὅλους τούς Χριστιανούς, πού ἀγωνίζωνται να ζοῦν μέ εὐσέβεια, ὅτι ὁ πνευματικός ἀγῶνας μας δεν εἶναι μάταιος κόπος, καθώς ὁ Χριστός ὄχι μόνο συμπαρίσταται σέ αὐτόν ἀλλά κατ’ οὐσίαν ἡγεῖται, συναγωνίζεται και συμμαρτυρεῖ.

Ὡς ἐκ τούτου ὁδηγός στόν πνευματικό ἀγῶνα μας εἶναι ἡ ζωή και ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ. Κατ’ ἀρχάς ἡ ἐμπειρία τῆς μυστηριακῆς ζωῆς και ἡ ἱερά παράδοσης τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως συνάγεται μέσα ἀπό τον βίο και ἡ πολιτεία τῶν Ἁγίων, ξεκινώντας ἀπό τούς Ἁγίους Ἀποστόλους, τούς Μάρτυρες, τούς Πατέρες, τούς Ὁσίους καί τούς Ὁμολογητές κάθε ἐποχῆς, ἕως και σήμερα, ἀπό τούς ὁποίους λαμβάνουμε και τά πρότυπά μας.

Ἐν συνεχείᾳ ὡς βάση τοῦ ἀγῶνα κι ἐγγύηση για την καλή του ἔκβαση τίθεται ἡ ἐμμονή και ἡ πιστότητά μας στην ἀλήθεια, ὅπως την κατέχει και την διδάσκει ἡ Ἐκκλησία μέσα ἀπό την Ἁγία Γραφή, την Ὁποία ὀφείλουμε να μελετοῦμε σύμφωνα με την παραδεδομένη ἐκκλησιαστική διδασκαλία και τάξη. Ἄρα λοιπόν ὀφείλουμε να ζοῦμε κατά το πρότυπο τῆς Ἐκκλησίας κι ὄχι σύμφωνα με τά κατά καιρούς εἰωθότα, τίς παραδόσεις, τά ἤθη και τά κάθε εἴδους ἔθιμα και συνήθειες τῶν ἀνθρώπων.

Ἐδῶ ἀκριβῶς εἶναι και το πρόβλημα με τούς σύγχρονους Ὀρθοδόξους Χριστιανούς, το ὅτι δεν μποροῦν να ἀποκολληθοῦν ἀπό τίς δικές τους παραδόσεις, τά ἔθιμα και τίς συνήθειές τους. Αὐτό ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα να συμβαίνει ὅ,τι ἐπεσήμανε ὁ Χριστός στούς Φαρισαίους, λέγοντας ὅτι ἀπολυτοποιοῦν τίς ἀνθρώπινες παραδόσεις και ἀντικαθιστοῦν τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ με τά ἔθιμά τους, ὥστε ὁδηγοῦνται στην ἀπώλεια (βλ. Μάρκ. ζ΄).

Εἶναι λοιπόν πολύ ἐπίκαιρη αὐτή ἡ ἐπισήμανση καθώς εἰσερχόμαστε στην κατανυκτική περίοδο τοῦ Τριωδίου, την ὁποία ὁ κόσμος σέ ἀντίθεση με την γνήσια ἐκκλησιαστική εὐσέβεια την θεωρεῖ περίοδο διασκέδασης μέχρι ξεφαντώματος με πολλές και διάφορες ἄσεμνες διαγωγές, σάν και να θέλουν να ἐξορκίσουν το κακό και την ὑποκρισία, ὄχι μέσα ἀπό την μετάνοια και την ἐξομολόγηση, ἀλλά μέσα ἀπό την ὑποκριτική τέχνη τοῦ μασκαρέματος και τῶν καρναβαλικῶν ἐκδηλώσεων, με αἰχμή τοῦ «πολιτιστικοῦ» δόρατος τήν γελιοποίηση προσώπων, ἠθῶν, φρονημάτων, ἀκόμη καί τῶν ἱερῶν και τῶν ὁσίων τῆς Ἐκκλησίας και τοῦ Γένους μας, ὅσων τουλάχιστον μᾶς ἀπέμειναν μετά ἀπό τίς πρόσφατες ἐπαίσχυντες νομοθετικές διατάξεις, σχετικῶς με το γάμο ἀνθρώπων τοῦ ἰδίου φύλου.

Τί να πρωτοποῦμε; Τί να ἐπισημάνουμε πρῶτο;

Ποτέ στην δισχιλιόχρονη ἱστορία μας ὡς Ἑλλήνων και Ὀρθοδόξων δέν παρατηρήθηκε, οὔτε σημειώθηκε τέτοια πνευματική πτώση, ἡ ὁποία βέβαια δεν ἔγινε ξαφνικά. Συνέβαλε σέ αὐτήν ἡ γενικότερη χαλάρωση τῶν ἠθῶν τά τελευταῖα χρόνια και ἡ διαρκῶς ἐπιχειρούμενη διάβρωση τοῦ φρονήματός μας και τοῦ ἐθνικοῦ και τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ. Παλαιότερα οἱ πιστοί φρόντιζαν να διατηροῦν το ἑλληνορθόδοξο ἦθος τους κι ἔπρατταν ἀναλόγως στη ζωή τους. Αἰσθάνονταν ντροπή να διαφοροποιηθοῦν ἀπό το θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὅπως πάντοτε το διερμηνεύει ἡ Ἐκκλησία. Οὔτε σέ μέρες νηστείας φιλονικοῦσαν για να προσφερθεῖ ἡ «γιορτή» ἤ ἄλλα ἀρτύσιμα κεράσματα στα πανηγύρια, οὔτε ἐπέτρεπαν στα παιδιά τους να συζοῦν ἀστεφάνωτα, να ἀποκτοῦν παιδιά και να ἀπαιτοῦν να τελεσθεῖ γάμος και βάπτισμα μαζί, οὔτε συμμετεῖχαν σέ ἀνήθικες καρναβαλικές ἐκδηλώσεις, σέ βάρος τῆς ἠθικῆς καί πνευματικῆς τους ὑπόστασης, οὔτε με ὑπέρμετρο ἐγωϊσμό ἀπαιτοῦσαν ἀπό την Ἐκκλησία να ἀλλάξει τον λόγο Της και τη ζωή Της και να συσχηματισθεῖ μαζί τους, ὅπως συμβαίνει σήμερα δυστυχώς!

Εἶναι φοβερό ἄν σκεφθοῦμε, ὅτι μέσα στήν Τουρκοκρατία, σέ ἐκεῖνο το ζυγό τῆς σκλαβιᾶς, τον σκοτεινό κι  ἀντίχριστο, καταφέραμε να κρατηθοῦμε Χριστιανοί Ὀρθόδοξοι και τώρα νά τά ἀπεμπολοῦμε ὅλα. Πραγματικά εἶναι κρῖμα, το ἦθος κι ὁ ἑλληνορθόδοξος πολιτισμός μας, τά ὁποῖα διαφυλάχθηκαν μέ πολλές αἱματηρές θυσίες στους τέσσερις ἐκείνους μαύρους αἰῶνες τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς και μᾶς παραδόθηκαν ὡς ἡ πλέον πολύτιμη κληρονομιά, ἐμεῖς να τά θυσιάζουμε στο βωμό μιᾶς ἀπροσδιόριστης προόδου, ὑποθηκεύοντας την ἐλευθερία μας και θέτοντας την σωτηρία μας εν ἀμφιβόλῳ.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Καθώς με την ἀνοχή τοῦ Θεοῦ εἰσερχόμαστε στην κατανυκτική περίοδο τοῦ Τριωδίου, ἄς κρατήσουμε ἀποστάσεις ἀπό ὅλες τίς ἐφάμαρτες συνήθειες τοῦ κόσμου κατ’ αὐτήν την περίοδο. Ἄς πάρουμε μια γενναία ἀπόφαση να ὁμολογήσουμε την πίστη μας στον Χριστό ἀπέχοντας πρῶτα ἀπ’ ὅλα ἀπό ὅλες τίς καρναβαλικές ἐκδηλώσεις. Μπορεῖ νά ἐνδύονται με το ἔνδυμα τῆς πολιτιστικῆς ἐκδήλωσης, ἀλλά στην οὐσία τους βάλλουν κατά τῆς πνευματικῆς μας συγκρότησης και τῆς εὐσεβοῦς διαγωγῆς μας.

Εἶναι σίγουρο ὅτι θα διωχθοῦμε γι’ αὐτό και θα κατηγορηθοῦμε για σκοταδισμό, μεσαιωνισμό, φασισμό και ἄλλα. Ἄς ἔχουμε ὅμως κατά νοῦ αὐτό πού ἐπισημαίνει ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στο ἔργο του «Χρηστοήθεια τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν», ὅτι το κέρδος πού κάνει ὁ διάβολος εἰς βάρος μας μόνο τίς Ἀποκριές, δεν το κάνει ὅλο τον χρόνο.

Κυρίως ὅμως ἄς μᾶς στηρίζει στην ἀπό μέρους μας ὁμολογία τοῦ Χριστοῦ ἡ διαπίστωση τοῦ ἀποστόλου Παύλου προς τον Τιμόθεο, ὁ ὁποῖος μάλιστα μαρτύρησε στη διάρκεια καρναβαλικῆς ἐκδήλωσης στη Ἔφεσο, ὅπως την ἀκούσαμε σήμερα: «ὅσοι θέλουν να ζοῦν με εὐσέβεια, θα διωχθοῦν.» Κι αὐτό ἄς ἀποτελεῖ την γλυκεῖα ἐπιβράβευση τῆς ὁμολογίας τοῦ Χριστοῦ στη ζωή μας.

Εκτύπωση Email