Συντάχθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2021 .
Ἀ γαπητοί μου Ἀ δελφοί,
Σήμερα, δεύτερη Κυριακή τοῦ Τριωδίου, Κυριακή τοῦ Ἀσώτου, θά ἀναφερθοῦμε ἀρχικῶς στό δεύτερο κατανυκτικό τροπάριο, πού ψάλλεται μετά τήν ἀνάγνωση καί τήν προσκύνηση τοῦ Ἑωθινοῦ Εὐαγγελίου. Τό πρῶτο, πού ἀναλύσαμε τήν προηγούμενη Κυριακή, ἀναφερόταν στόν Ζωοδότη Χριστό καί Τόν παρακαλοῦσε νά ἀνοίξει τίς πύλες τῆς μετανοίας καί νά δεχθεῖ τόν μετανοοῦντα ἁμαρτωλό παρέχοντας τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν, μέ τό σπλαγχνικό Του θεῖο ἔλεος.
Τό δεύτερο τροπάριο ἀπευθύνεται πρός τό πάναγνο Πρόσωπο τῆς Παναγίας μας. Ἀναγνωρίζει τήν ἁμαρτωλότητα τοῦ ἀνθρώπου καί παρακαλεῖ τήν Παναγία μέ τίς πρεσβεῖες Της νά διευθετήσει τόν δρόμο τῆς σωτηρίας, δηλαδή νά συμβάλλει, ὥστε νά γίνει δεκτή ἀπό τόν Υἱό Της καί Θεό μας ἡ ἔμπρακτη μετάνοιά μας καί νά οἰκονομηθεῖ καί γιά ἐμᾶς ἡ ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν καί ἡ κάθαρση τῆς ψυχῆς.
Τό τροπάριο λέει: « Τῆς σωτηρίας εὔθυνόν μοι τρίβους, Θεοτόκε· αἰσχραῖς γὰρ κατερρύπωσα, τὴν ψυχὴν ἁμαρτίαις, ὡς ῥαθύμως τὸν βίον μου, ὅλον ἐκδαπανήσας, ταῖς σαῖς πρεσβείαις ῥῦσαί με, πάσης ἀκαθαρσίας.» Δηλαδή Παναγία μου, ἄνοιξέ μου τόν δρόμο γιά νά σωθῶ. Δυστυχῶς καταβρώμισα τήν ψυχή μου μέ αἰσχρές ἁμαρτίες, ἀφοῦ ὁλόκληρη τήν ζωή μου τήν ἔζησα μέ ἀδιαφορία καί ὀκνηρία πνευματική. Σέ παρακαλῶ μέ τίς προσευχές σου γλίτωσέ με ἀπό κάθε ἀκάθαρτη σκέψη καί πράξη.
Αὐτήν τήν ἴδια ἀνάγκη μετανοίας τόνισε καί στό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα ὁ Κύριός μας, ὁμιλώντας γιά τήν ἐπιστροφή τοῦ ἀσώπου, ὥστε καταλαβαίνουμε πλέον, ὅτι τόσο τά δύο αὐτά τροπάρια, ὅσο καί ἡ σημερινή παραβολή εἶναι τά μέσα μέ τά ὁποία ἡ Ἐκκλησία μας, προτρέπει σέ ἔμπρακτη καί ἀληθινή μετάνοια.
Στή σημερινή εὐαγγελική διήγηση κυριαρχεῖ ἡ μορφή το ῦ ἀ γαθο ῦ καί ε ὔ σπλαγχνου πατ έρα γιά νά ἀντιληφθοῦμε πώς ἡ μετάνοια εἶναι ἡ δική μας κίνηση πρός τόν Θεό. Διότι ὁ εὔσπλαχνος Πατέρας περίμενε τόν ἄσωτο υἱό του, ὅπως μᾶς περιμένει ὅλους ὁ Θεός μας! Εἶναι τόσο στοργικός ἀπέναντί μας καί μέ μεγάλη ὑπομονή. Ὅποιος ἀγαπᾶ κάνει ὑπομονή. Κι ὁ Θεός μᾶς ἀγαπᾶ καί μᾶς περιμένει.
Ἄς δοῦμε ὅμως τά στοιχεῖα πού μαρτυροῦν αὐτήν τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρός ὅλους μας.
α. Ἤδη στήν ἀρχή τῆς διηγήσεως ὁ πατέρας, σεβόμενος τήν ἐλεύθερη ἀπόφαση τοῦ νεώτερου παιδιοῦ του, ἱκανοποιεῖ τό αἴτημά του καί τοῦ δίνει τό μερίδιο τῆς περιουσίας πού τοῦ ἀνήκει.
β. Περιμένει τήν ἐπιστροφή τοῦ παιδιοῦ του. Κι ὅταν πρῶτος αὐτός τό ἀντικρύζει νά ἐπιστρέφει, τρέχει νά τό προϋπαντήσει, τό ἀγκαλιάζει καί τό «καταφιλεῖ».
γ. Δέν συζητεῖ κἄν τό αἴτημα τοῦ παιδιοῦ του νά γίνει δοῦλος στό πατρικό σπίτι, ἀλλά τό ἀποκαθιστᾶ στήν προηγούμενή του θέση, τόν ντύνει, τοῦ βάζει δακτυλίδι στό χέρι καί πανηγυρίζει χαρούμενος γιά τήν ἐπιστροφή του, δίνοντας τό σύνθημα ἑνός γενικοῦ ἑορτασμοῦ γιά τό χαρούμενο γεγονός.
δ. Τήν ἴδια στοργή δείχνει στή συνέχεια καί ἔναντι τοῦ μεγαλυτέρου παιδιοῦ του πού δυσανασχετεῖ γιά τόν ἑορτασμό· τό παρακαλεῖ μέ ἀγάπη νά πάρει μέρος στή χαρά γιά τήν ἐπιστροφή τοῦ χαμένου ἀδελφοῦ του.
ε. Τέλος, καί στό μέρος ἀκόμη τῆς διηγήσεως, ὅπου περιγράφεται ἡ ἀσωτεία καί ἡ ἀπόφαση μετάνοιας τοῦ νεώτερου παιδιοῦ, στό ὑπόβαθρο βρίσκεται ἡ μορφή τοῦ πατέρα. Θά σκεπτόταν ποτέ νά ἐπιστρέψει στό πατρικό σπίτι ὁ ἄσωτος, ἐάν μέσα στή μνήμη του δέν διατηρόταν ζωηρή ἡ γλυκιά ἀνάμνηση ἑνός πατέρα γεμάτου στοργή καί καλοσύνη;
Ἡ ἀ γάπη το ῦ Θεο ῦ ἀ ποτελεῖ τό κίνητρο γιά τή μετάνοια το ῦ ἀ νθρώπου καί τήν ἐπιστροφή του στήν πατρική οἰκία, στήν κοινωνία μέ τόν Πατέρα.
Ἡ ἐκκοσμικευμένη διανόηση, πού παριστᾶ τόν Θεό σάν ὀργισμένο τιμωρό, φοβίζει τόν ἄνθρωπο καί τόν ἀπομακρύνει περισσότερο ἀπό τόν Θεό. Ὁ διάβολος ἐκμεταλλεύεται καί αὐξάνει τόν φόβο μέ τούς λογισμούς πού μᾶς βάζει, γιά νά ἀποφύγουμε τήν ἐξομολόγηση, ὥστε νά μήν τιμωρηθοῦμε. Στήν σημερινή παραβολή ὅμως φαίνεται ξεκάθαρα, πώς ὁ Θεός δέν τιμωρεῖ κανένα καί πώς ἡ ἀπομάκρυνση ἀπό τόν Θεό γίνεται αὐτοτιμωρία!
Ὁ τονισμός τῆς θείας ἀγαθότητας ἀνταποκρίνεται στή χριστιανική ἀντίληψη περί Θεοῦ καί ἐνθαρρύνει τόν ἄνθρωπο νά τόν πλησιάσει καί νά ζήσει τό μεγαλεῖο μετανοίας, ὡς ἐπιστροφή στό πατρικό σπίτι τῆς Ἐκκλησίας!
Ὁ πιστός Χριστιανός δέν πρέπει νά στηρίζεται στόν ἑαυτό του καί νά ἀναβάλει τήν μετάνοιά του, οὔτε νά περιμένει νά ἀρρωστήσει ἤ νά γηράσει γιά νά μετανοήσει καί νά ἐξομολογηθεῖ. Ὅπως δέν πρέπει καί ποτέ νά ἀπελπίζεται ἐξαιτίας τῶν ἁμαρτιῶν του! Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέει χαρακτηριστικά, ὅτι ὅσο μεγάλη κι ἄν εἶναι ἡ ἁμαρτία τοῦ ἀνθρώπου, πάντως εἶναι μικρότερη ἀπό τήν φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ καί χάνεται μέσα σ’αὐτήν, ὅπως ἀκριβῶς συμβαίνει μέ τή σπίθα τῆς φωτιᾶς, πού χάνεται μέσα στό πέλαγος τῆς θάλασσας. Καί σκεφθεῖτε συνεχίζει, πώς τό πέλαγος ὅσο μεγάλο κι ἄν εἶναι μετριέται, ἐνῶ ἡ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀπεριόριστη! (βλ.PG 49.337.40). Γι’ αὐτό, ὅσο ζοῦμε πάνω στή γῆ, πάντοτε ὑπάρχει ἡ δυνατότητα τῆς μετανοίας.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί ,
Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός μέ τή σταυρική Του θυσία, ἡ ὁποία ἔχει ἰσχύ στό διηνεκές, μᾶς ξεχρέωσε ἅπαξ καί διά παντός ἀπό τό βάρος τῶν ἁμαρτιῶν μας καί ἄνοιξε τόν Παράδεισο, ὅπου πρῶτος εἰσῆλθε ἕνας Ληστής, ὁ ὁποῖος ὅμως φάνηκε εὐγνώμων, ἐξομολογήθηκε πάνω στό σταυρό του, ζήτησε καί ἔλαβε τό θεῖο ἔλεος.
Ἄς προβληματισθοῦμε λοιπόν, ποιός εἶναι ἀλήθεια αὐτός, πού ἄν τοῦ χάριζαν τό χρέος ἤ τήν ὀφειλή του, δέν θά ἔτρεχε νά ἀποδεχθεῖ τήν δωρεά καί νά εὐχαριστήσει τόν δωρητή;
Ἄς σκεφθοῦμε πώς σήμερα ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής χρησιμοποίησε τήν ἔκφραση « ἀ ναστ ά ς πορεύσομαι» , γιά νά δείξει πώς ἡ μετάνοια δέν εἶναι μιά ἁπλή πορεία ἐπιστροφῆς, ἀλλά ἀνάσταση, κίνηση πρός τόν Θεό, ὁ Ὁποῖος νίκησε μέ τήν ἀνάστασή Του τόν θάνατο καί δώρισε πρός ὅλους μας, τήν ἀληθινή, τήν ὄντως ζωή, δῶρο πολύτιμο καί ἀνεκτίμητο!
Ἡ ἀληθινή μετάνοια ἀνοίγει τόν Παράδεισο. Στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας γίνεται αὐτός ὁ ἴδιος ὁ Παράδεισος! Ἄς ζήσουμε αὐτή τήν ἐμπειρία! Ἀμήν
Συντάχθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2021 .
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ δευτέρου Προσώπου τῆς Ἁγίας Τριάδος, τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ, ἀποτελεῖ σύμφωνα μέ τήν Ἁγία Γραφή καί τήν θεολογική διδασκαλία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας μιά κένωση, ἕνα ἄδειασμα δηλαδή. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀναφέρεται στήν πρός Φιλιππησίους Ἐπιστολή του: «ἐκένωσε Ἑαυτόν μορφήν δούλου λαβών , ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος καὶ σχήματι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος », (β 7-8), πού σημαίνει ὅτι ἐξαιτίας τῆς μεγάλης Του ἀγάπης ὁ Θεός καταδέχθηκε νά πάρει καί τήν ἀνθρώπινη μορφή παραμένοντας βεβαίως Θεός προαιώνιος μαζί μέ τόν Πατέρα καί τό Ἅγιο Πνεῦμα. Αὐτή θά μποροῦσε νά χαρακτηρισθεῖ, ὡς μιά ἔξοδος τοῦ Θεοῦ πρός ἀναζήτηση τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως πολύ ὅμορφα λέγεται καί στά ἐγκώμια τοῦ Ἐπιταφίου: «Μέχρι γῆς κατῆλθες, ἵνα σώσης Ἀδάμ καί ἐν γῆ μή εὑρηκώς τοῦτον Δέσποτα, μέχρις Ἅ ι δου κατελύληθας ζητών»
Ὁ Κύριος ἦταν τό σημεῖο τῆς πνευματικῆς ἀναφορᾶς πολλῶν, ἀπό τούς ἀνθρώπους τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ἀνεξάρτητα ἀπό τήν κοινωνική τους θέση, τήν φυλή, τό γένος τους ἤ τήν θρησκεία τους, ἀνεξάρτητα ἀκόμη καί ἀπό τήν ἁμαρτία τους. Προσέγγιζαν τόν Χριστό καί μεταβάλλονταν. Γι’ αὐτό καί ὁ Κύριος ὄχι μόνο ποτέ δέν ἔδιωξε κάποιον, ἀλλά ἔφερνε καί πολλά παραδείγματα ἀπό τούς ἁμαρτωλούς ἤ τούς ἀλλοεθνεῖς, πού τόν προσέγγιζαν. Ἄς θυμηθοῦμε τόν τελώνη Ζακχαῖο, τήν πόρνη γυναῖκα, τόν Σαμαρείτη εὐγνώμονα λεπρό κ. ἄ.
Ὁ Θεάνθρωπος Κύριός μας μέ τήν ἐνανθρώπησή του κινήθηκε πρός τήν ἀνθρωπότητα. Σήμερα ἀκούσαμε, ὅτι ἐξῆλθε τῶν ὁρίων τοῦ Ἰσραήλ καί πορεύθηκε πρός τά μέρη τῶν πόλεων Τύρου καί Σιδῶνος, ὅπου κατοικούνταν κατά κύριο λόγο ἀπό ἐθνικούς, δηλαδή ἀνθρώπους, πού δέν ἀνῆκαν στόν λαό τοῦ Ἰσραήλ καί εἶχαν εἰδωλολατρικό θρήσκευμα. Ὁ Ἴδιος Εὐαγγελιστής, ὁ Ματθαῖος σημειώνει στό τέλος τοῦ Εὐαγγελίου Του, πώς ὁ Χριστός μετά τήν ἀνάστασή Του δίδει σαφῆ ἐντολή στούς Ἀποστόλους νά πορευθοῦν καί νά διδάξουν ὅλα τά Ἔθνη καί πώς Ἐκεῖνος θά εἶναι μαζί τους, συμπαραστάτης τους ὅλες τίς ἡμέρες μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων. (βλ. Ματθ. κη 19-20)
Σέ αὐτό τό σημεῖο ἄς θυμηθοῦμε καί τήν ἔξοδο τοῦ Χριστοῦ πρός τούς Ἕλληνες, οἱ ὁποῖοι ζήτησαν νά τόν γνωρίσουν καί τότε ὁ Χριστός εἶπε, πώς τώρα ἦλθε ἡ ὥρα γιά νά δοξασθῇ ὁ ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου, ὅπως γλαφυρά τήν παρουσιάζει ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης (βλ. ιβ 23)
Τήν κίνηση τοῦ Κυρίου πρός τά μέρη Τύρου καί Σιδῶνος, ὅπως μᾶς περιγράφει ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος, τήν ἀξιοποίησε, ὡς μία πρώτης τάξεως εὐκαιρία, μιά Χαναναία γυναῖκα, ἡ ὁποία εἶχε μιά κόρη δαιμονιζομένη καί βίωνε τό προσωπικό δράμα τῆς ἀσθένείας της. Ἀπογοητευμένη ἀπό τήν κατάσταση καί ἔχοντας ἀκούσει, πώς ὁ Χριστός μέ θαυμαστό τρόπο ἐκβάλλει τά δαιμόνια, ἔκανε κι ἐκείνη μιά ἡρωϊκή ἔξοδο γιά νά συναντήσει τόν Χριστό. Ἐξῆλθε ἀπό τίς εἰδωλολατρικές δοξασίες, ἄφησε κατά μέρος τίς ἐμπάθειες, τούς κάθε εἴδους ἐθνικισμούς καί τίς συνήθεις μικρότητες καί πορεύθηκε πρός τόν Σωτῆρα Χριστό.
Ἀρχικῶς συνάντησε πολλά ἐμπόδια. Ὁ κόσμος τήν ἀποπῆρε καί οἱ Μαθητές ἀκόμη, ἐνοχλημένοι ἀπό τήν παρουσία της, ζήτησαν ἀπό τόν Χριστό νά τήν διώξει. Ὁ Χριστός, ἄν καί ἔκανε πώς δέν τήν ἄκουγε, ἐπειδή ὡς Θεός Παντογνώστης γνωρίζει τά πάντα, ἤθελε ἁπλῶς νά τήν ἀναδείξει, ἐνώπιον ὅλων. Ὅπως κι ἔγινε, μετά ἀπό ἕνα σύντομο διάλογο, στή διάρκεια τοῦ ὁποίου αὐτή ἡ Χαναναία γυναῖκα, ἡ εἰδωλολάτρισσα, ἡ ἐθνική φανέρωσε τήν μεγάλη της ταπείνωση καί ἔτσι κέρδισε τήν χάρη καί τό ἔλεος τοῦ Χριστοῦ καί τή λύση τοῦ προβλήματος.
Τρία εἶναι τά κύρια χαρακτηριστικά τῆς Χαναναίας. Πίστη, ἐπιμονή, ταπείνωση.
Κινήθηκε μέ πίστη πρός τόν Χριστό. Ἐπέμεινε στό αἴτημά της παρά τίς προσπάθειες τοῦ ἀντιδίκου διαβόλου μέσα ἀπό τόν κόσμο νά τήν ἀποθαρρύνει. Καί ὅταν ὁ Χριστός δοκίμασε τήν πίστη της, ἐκείνη τότε μέ ταπείνωση ἀποδέχθηκε τό θέλημά Του.
Ἄν πάρουμε ὡς μέτρο τήν συμπεριφορά αὐτῆς τῆς γυναίκας καί μετρήσουμε τούς ἑαυτούς μας, φοβᾶμαι πώς θά φανεῖ ἡ ἔλλειψη τῆς πνευματικῆς μας ὠριμότητας. Καί ἴσως πεῖ κάποιος, πώς πιστεύει. Καί δέν ἔχουμε λόγο νά ἀμφιβάλλουμε. Ὑπάρχει ὅμως ἡ ἐπιμονή καί μαζί μ’ αὐτήν ὑπάρχει τό ταπεινό φρόνημα, τά ὁποῖα ἀπαραιτήτως συνοδεύουν τήν κίνησή μας πρό τόν Χριστό; Ὁ Κύριος μίλησε κι ἄλλες φορές γιά τήν ἐπίμονη προσευχή, πού γίνεται μέ ταπείνωση καί αὐξάνει τήν πίστη. Ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς διασώζει τήν ἱστορία μιᾶς χήρας ἡ ὁποία ζητοῦσε ἐπίμονα μιά δίκαιη ἀπόφαση ἀπό ἕνα κακό δικαστή, πού ἔλεγε πώς οὔτε τόν Θεό φοβόταν, οὔτε ὑπολόγιζε κανένα. Κάθε φορά πού ἐρχόταν ἡ χήρα ἐκείνη περιμένοντας τήν ἀπόφασή του, τήν ἔδιωχνε. Κι ἐκείνη ἐρχόταν ξανά καί ξανά κι ὁ δικαστής τήν ἔδιωχνε. Οὔτε θύμωσε ποτέ, οὔτε παρξηγήθηκε, οὔτε εἶπε ἄσχημα λόγια. Ἐπέμεινε ὅμως, ὥσπου τήν βαρέθηκε ὁ δικαστής ἐκεῖνος καί τῆς ἔδωσε τήν ἀπόφαση, πού ζητοῦσε ὄχι γιά νά τήν εὐεργετήσει, ἀλλά γιά νά τήν ξεφορτωθεῖ. Σημασία ὅμως ἔχει, ὅπως καταλήγει ὁ Κύριος, ὅτι ἔλαβε ἀπάντηση στό αἴτημά της. Κι ἄν λέει ὁ Χριστός ἕνας κακός δικαστής ἔδωσε τελικά ἀπάντηση, πόσο περισσότερο ἀπαντᾶ ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος εἶναι ὁ μόνος Ἀγαθός καί φιλάνθρωπος, ὁ μόνος πού μᾶς ἀγαπᾶ εἰλικρινά, πρῶτα καί πάνω ἀπό ὅλους καί φροντίζει γιά τήν σωτηρία μας; (Βλ. Λουκ. ιη 1-8).
Τό θέμα εἶναι ἐμεῖς πού βρισκόμαστε! Αὐτή ἡ γυναῖκα πήγε κόντρα στούς πολλούς γιά νά συναντήσει τόν Χριστό. Ἐπέμεινε στήν ἔξοδό της αὐτή καί παραμένοντας ταπεινή κέρδισε τό δῶρο τῆς θεραπείας τῆς κόρης της.
Ἐμεῖς ἄραγε πόσο ἔτοιμοι εἴμαστε νά κάνουμε ἡρωϊκή ἔξοδο πρός τόν Χριστό;
Κατά πόσον εἴμαστε ἔτοιμοι νά ἀφήσουμε κατά μέρος τίς κοσμικές νοοτροπίες καί τίς ἁμαρτωλές συνήθειές μας καί νά κινηθοῦμε μέ βαθειά πίστη στόν Χριστό, ἀναγνωρίζοντας μέ ταπείνωση τό θέλημά Του; Ἐρχόμαστε νά ζητήσουμε βοήθεια καί λύτρωση καί μέ ταπείνωση νά στηρίξουμε τό αἴτημά μας; Ἡ ταπείνωση ἐκφράζεται μέ τόν τρόπο τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς. Μέ τήν προσευχή, τήν φιλανθρωπία μας, τήν εὑρυχωρία μας, τήν ὑπομονή καί τήν ἀνοχή μας, τήν ἐξομολόγησή μας, τόν ἐκκλησιασμό καί ἰδίως μέ τή συχνή θεία Κοινωνία. Μέ ὅλα αὐτά πού μᾶς συμβαίνουν θά ἔπρεπε νά ἔχουμε ἤδη στραφεῖ στόν Χριστό, κάνοντας μιά ἡρωϊκή ἔξοδο ἀπό τόν ἑαυτό μας καί τόν κόσμο μας πρός Ἐκεῖνον. Σέ μιά παράλληλη περίπτωση ὁ Μέγας Βασίλειος γράφει: «Πολύ χρόνο ζήσαμε γιά χάρη τοῦ κόσμου. Ἄς ζήσουμε καί γιά τούς ἑαυτούς μας, γιά χάρη τῆς σωτηρίας μας! Τί ὑπάρχει ἀντάξιο τῆς ψυχῆς; διερωτᾶται! Τί εἶναι ἰσοστάσιο τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ; Ποιός μπορεῖ νά καταστῇ πιό ἀξιόπιστος σύμβουλος γιά σένα ἀπό τόν ἴδιο τόν Θεό;»
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ζοῦμε σέ ἕνα Νησί, ὅπου τά προβλήματα ὄχι μόνο δέν φαίνονται νά λύνονται, ἀλλά προστίθενται κι ἄλλα. Εἶναι ἐπιτακτική ἡ ἀνάγκη νά ἀξιοποιήσουμε τίς εὐκαιρίες πού μᾶς προσφέρει ὁ Χριστός γιά τήν σωτηρία μας, ἰδίως τήν περίοδο τοῦ Τριωδίου, πού ξανοίγεται μπροστά μας ἀπό τήν ἑπομένη Κυριακή. Δέν εἶναι τυχαῖο, πώς τήν τελευταία Κυριακή πρίν τό Τριώδιο ἀκοῦμε πάντοτε γιά τήν Χαναναία, πού ἦταν εἰδωλολάτρισσα, ἀλλά πίστευσε στόν Χριστό, ἐπέμεινε, ταπεινώθηκε καί ἔτσι κέρδισε.
Κι ἐμεῖς εἴμαστε ἁμαρτωλοί κι ὁ Χριστός μᾶς σώζει. Γιά νά εἰσέλθουμε ἐφέτος στό Τριώδιο, ἄς ἀκολουθήσουμε τό παράδειγμα τῆς Χαναναίας. Ἄς ἐξέλθουμε ἀπό τούς ἑαυτούς μας. Μέ πίστη στόν Χριστό ὡς Θεό, Σωτῆρα καί Λυτρωτή, μέ ἐπιμονή στήν προσέγγιση καί τήν κοινωνία Του μέσα ἀπό τή μυστηριακή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας καί μέ ταπεινό φρόνημα, πού θά ὁδηγήσει σέ μετάνοια καί ἐξομολόγηση θά εἴμαστε κι ἐμεῖς κερδισμένοι. Ἀμήν.
Συντάχθηκε στις 06 Φεβρουαρίου 2021 .
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Στόν ἀπόηχο τῆς μεγάλης δεσποτικῆς ἑορτῆς τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου μᾶς ἐντυπωσιάζει ἀκόμη ἡ μεγάλη μορφή τοῦ πρεσβύτη Συμεών τοῦ Θεοδόχου, καθώς ἔχει πολλά νά μᾶς πεῖ γιά τή σύγχρονη κατάσταση πού βιώνουμε.
Ὁ Συμεών στό μεγαλύτερο μέρος τῆς ζωῆς του μέ πίστη μεγάλη καί ἰδιαίτερη προσμονή περίμενε νά δοῦν οἱ ὀφθαλμοί του τόν Σωτῆρα Θεό, καθώς βίωσε μέ πολύ ὄμορφο καί αὐθόρμητο τρόπο τή σχέση μαζί Του. Δέν δίστασε μέ καλή διάθεση νά ἀμφισβητήσει αὐτό πού ἀνθρωπίνως δέν κατανοοῦσε στήν Ἁγία Γραφή, ὄχι γιά νά κάνει τόν σπουδαῖο, ἀλλά γιά νά μάθει. Διότι γνώριζε, πώς ὁ Θεός ἐπιθυμεῖ τήν ἔρευνα ἐκ μέρους τῶν ἀνθρώπων καί ἀποκαλύπτεται σέ ὅσους τόν προσεγγίζουν μέ διάθεση νά μάθουν καί νά πιστεύσουν ἐπί τῇ βάσει χειροπιαστῶν ἀποδείξεων. Γι’ αὐτό ἄλλωσε καί ἕνα ἀπό τά δοξαστικά τροπάρια τῆς ἑορτῆς, λέει: «Ἐρευνᾶτε τάς γραφάς, καθώς ἐν εὐαγγελίοις εἶπεν Χριστός ὁ Θεός...» (βλ. Ἰω. ε 39)
Ἡ ἱστορία τοῦ Συμεών μᾶς λέει λοιπόν, ὅτι ἦταν ἕνας ἀπό τούς 72 Ἑβραίους σοφούς ἄνδρες, τούς ὁποίους κάλεσε ὁ Πτολεμαῖος στήν Ἀλεξάνδρεια γιά νά μεταφράσουν τήν Παλαιά Διαθήκη, ἀπό τήν ἑβραϊκή γλῶσσα στήν ἑλληνική. Καί τοῦτο διότι στά ἑλληνιστικά χρόνια, ἡ ἑλληνική γλῶσσα ἦταν ἡ πλέον ἐπίσημη καί ὁμιλουμένη γλῶσσα στόν γνωστό τότε κόσμο. Καθώς λοιπόν μετέφραζε τό βιβλίο τοῦ Προφήτη Ἠσαΐα δίστασε νά πιστεύσει κατ’ εὐθείαν τήν προφητική ἐξαγγελία του γιά τήν ἐκ Παρθένου γέννηση τοῦ Χριστοῦ, ὅπως τό γράφει στόν στίχο 14 τοῦ 7ου κεφαλαίου: «Ἰδού ἡ Παρθένος ἐν γαστρί ἕξει καί τέξεται υἱόν...». Δέν χωροῦσε στήν ἀνθρώπινη λογική του ἡ ἐκ Παρθένου γέννηση καί γι’αὐτό ζήτησε ἀπό τόν Θεό, ἄν ἀληθεύει αὐτό πού μετέφραζε, τότε νά ἀξιωθεῖ νά δεῖ Αὐτόν, πού θά γεννηθεῖ ἀπό τήν Παρθένο. Ἔλαβε τότε τήν ὑπόσχεση τοῦ Θεοῦ, ὅτι δέν θά πεθάνει, ὅπως μᾶς λέει ὁ Λουκᾶς, πρίν δεῖ τόν Χριστό. Γι’ αὐτό ἔζησε πάνω ἀπό 200 χρόνια καί ἀξιώθηκε ὄχι μόνο νά δεῖ, ἀλλά καί νά δεχθεῖ στήν ἀγκαλιά του τόν ἐνανθρωπήσαντα Θεό, ἐξ οὗ ὀνομάζεται καί Θεοδόχος. Κι ἔτσι ἀφοῦ ἔγινε ἡ ἐπιθυμία του πραγματικότητα, ἀπευθύνθηκε πρόσωπον πρός πρόσωπον στόν Κύριο καί Δεσπότη Του, τόν Ὁποῖον κρατοῦσε ὡς βρέφος στά χέρια του, νά τοῦ ἐπιτρέψει πλέον νά ἀποθάνει ἐκπληρώνοντας τό κοινό ἀνθρώπινο χρέος.
Στή συνέχεια ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Θεοδόχος στράφηκε πρός τήν Παναγία μας καί εἶπε δυό πολύ σημαντικές φράσεις, οἱ ὁποῖες αἴρονται στό ὕψος τῆς Προφητείας. «Ἰδού οὗτος κεῖται εἰς πτῶσιν καί ἀνάστασιν πολλῶν ἐν τῷ Ἰσραήλ καί εἰς σημεῖον ἀντιλεγόμενον καί σοῦ δέ αὐτῆς τήν ψυχήν διελεύσεται ῥομφαία, ὅπως ἄν ἀποκαλυφθῶσιν πολλῶν καρδιῶν διαλογισμοί».
Ἡ πρώτη προφητεία ἀφορᾶ, ὅπως καταλαβαίνουμε, στό θεανδρικό Πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, καθώς, ὅπως λέει, πολλοί θά τόν ἀποδεχθοῦν, θά τόν πιστεύσουν καί θά σωθοῦν, ἀλλά καί ἄλλοι πολλοί θά τόν μισήσουν, θά τόν πολεμήσουν καί θά πέσουν καί θά χαθοῦν. Ἡ δεύτερη ἀφορᾶ στήν Παναγία μας, καθώς ἡ θέα τοῦ σταυρωθέντος Υἱοῦ της, σάν δίκοπο σπαθί τρύπησε τήν ψυχή της καί Τήν πόνεσε πολύ.
Αὐτές οἱ δύο προφητεῖες ἔχουν μιά θαυμαστή διάρκεια μέσα στούς αἰῶνες. Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία, δηλαδή ὅλοι ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί βιώνουμε πολύ συχνά, ἰδιαίτερα τόν τελευταῖο καιρό αὐτήν τήν ὀδυνηρή ἐμπειρία, ἐξαιτίας τῆς ἐπιδημικῆς ἀσθένειας, πούμᾶς ταλαιπωρεῖ. Ἀπό τή μιά νά βλέπουμε καί νά ἀκοῦμε ἀνθρώπους νά βλασφημοῦν τόν Χριστό καί νά ἐπιδεικνύουν τήν ἀπιστία καί τό μίσος τους πρός Αὐτόν καί ἀπό τήν ἄλλη νά πονοῦμε ἰδιαιτέρως καθώς ὅλη αὐτή ἡ πολεμική ἀποτελεῖ μιά ἀκόμη σταύρωση τοῦ Χριστοῦ, πού σάν δίκοπο σπαθί σχίζει τήν καρδιά μας.
Πόσο ἐπίκαιρος λοιπόν εἶναι ὁ λόγος αὐτός τοῦ Συμεών στίς ἡμέρες μας; Πόσο μᾶς πονά, ὅταν βλέπουμε καί ἀκοῦμε νά βλασφημεῖται ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ καί νά θεωρεῖται ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας ὑπεύθυνη γιά τήν ὑψηλή μεταδοτικότητα μιᾶς ἀσθένειας; Τοῦτο μάλιστα πού μᾶς ξενίζει εἶναι ὅτι καθ’ ἥν στιγμήν συναθροίζονται πολύ πολλαπλάσιοι τῶν ἐκκλησιαζομένων ἀνθρώπων σέ ἄλλες ἐκδηλώσεις, πορεῖες, διαμαρτυρίες καί ἰδιότυπους κοινωνικούς ἑορτασμούς, ἐντούτοις μόνο ἡ λατρεία τῆς Ἐκκλησίας μας παραμένει στό στόχαστρο, ὥστε νά ἐπιστρατεύονται ἀκόμη καί ψευδῆ στοιχεῖα καί ἀνυπόστατες ἀνακρίβειες γιά νά στοιχειοθετηθεῖ ἕνα κατηγορητήριο κατά τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας Του. Κατηγορήθηκε ἡ Ἐκκλησία μας μέ ἄσχημο τρόπο, ὅτι λόγῳ τῶν μεγάλων δεσποτικῶν ἑορτῶν τῶν Χριστουγέννων καί τῶν Θεοφανείων, θά ἐξαπλωθεῖ ἡ ἀσθένεια καί ἡ κατάσταση θά ξεφύγει ἀπό κάθε ἔλεγχο. Βέβαια τίποτε από αὐτά δέ ἔγινε, ὥστε νά ἐπαληθεύεται ὁ λόγος τοῦ εὐαγγελιστή Ματθαίου γιά τό πάθος τοῦ Χριστοῦ: «... ἐζήτουν ψευδομαρτυρίαν κατά τοῦ Ἰησοῦ, ὅπως θανατώσωσιν αὐτόν καί οὔχ εὗρον . καί πολλῶν ψευδομαρτύρων προσελθόντων οὐχ εὗρον » (Ματθ. κστ 59-60)
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας βέβαια, οὔτε θυμώνει, οὔτε καταφέρεται ἐναντίον κανενός διότι δέν εἶναι αὐτή ἡ ἀποστολή της. Ἐξάλλου ὁ Χριστός μᾶς ξεκαθάρισε: «εἰ ἐμέ ἐδίωξαν καί ὑμᾶς διώξουσιν» (Ἰω. ιε 20). Ἡ Ἐκκλησία μας ἀείποτε τηρεῖ μέ εὐλάβεια τόν ἀπολογητικό χαρακτῆρα τῆς ἱερᾶς ἀποστολῆς της, μέ ἔργα καί μέ λόγια καί μέ μόνο σκοπό τήν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Ὄχι μόνο δέν φοβᾶται τήν ἔρευνα, ἀλλά τήν προκαλεῖ κιόλας. Ἡ καλοπροαίρετη ἀμφισβήτηση εἶναι δεῖγμα πνευματικῆς ὑγείας. Ἡ πρόθεση τοῦ ἀνθρώπου νά μάθει καί νά καταλάβει τί ζεῖ καί τί πιστεύει εἶναι ἀπαραίτητο χαρακτηριστικό γνώρισμα τῶν μελῶν τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας. Ἡ ρήση «Πίστευε καί μή ἐρεύνα», εἶναι ἀλλότριο ἐφεύρημα σκοταδισμοῦ καί ὁλοκληρωτισμοῦ καί δέν σχετίζεται μέ τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Καί σαφῶς στόν παρονομαστή τοῦ σκοταδισμοῦ καί τοῦ ὁλοκληρωτισμοῦ βρίσκονται καί ὅλοι ὅσοι ἐνῶ δέν γνωρίζουν, ἐντούτοις κατακρίνουν καί καταδικάζουν τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί ψευδομαρτυροῦν, κατηγορώντας τους πιστούς Χριστιανούς γιά σκοταδισμό καί μεσαίωνα.
Ἄς ἔρθουν νά μετρήσουν τήν ἀλήθεια τους μέ τήν ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ, γιά νά δοῦνε ποιός ἔχει μεσαίωνα! Γιά νά ἀντιληφθοῦν πῶς, ὅ,τι ἐκεῖνοι θεωροῦν φῶς, εἶναι τό σκοτάδι μέσα στό ὁποῖο ζοῦν! 800 χρόνια πρίν τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ ὁ Προφήτης Ἠσαΐας καλεῖ σέ μιά τέτοια ἀναμέτρηση. (βλ. Ἠσαΐα ΜΓ 9) Οἱ ἐχθροί τοῦ Χριστοῦ ὅμως πάντα θά φοβοῦνται τήν ἀναμέτρηση καί γι’ αὐτό θά φροντίζουν νά φοβίζουν καί τούς ἄλλους νά μήν τολμήσουν, κομπάζοντας γιά τά πιστεύματά τους καί ἀρνούμενοι τήν ὅποια ἀντίρρηση ἤ καί τόν διάλογο ἀκόμη. Τοῦτο δέν εἶναι μόνο σκοταδισμός, ἀλλά μπορεῖ νά θεωρηθεῖ ἀκόμη καί φασισμός ἤ καί ρατσισμός, λέξεις πού κατά κόρον χρησιμοποιοῦν γιά τούς Χριστιανούς, χωρίς νά καταλαβαίνουν δυστυχῶς, ὅτι τούς ταιριάζουν ἀπόλυτα.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ὁ Συμεών ὑποδέχθηκε στήν ἀγκαλιά του τόν Χριστό καί μᾶς καλεῖ ὅλους, ἐγγύς καί μακράν, νά ἀκολουθήσουμε τό παράδειγμά του. Μακρυά ἀπό μισαλλοδοξίες καί φανατικές ἐμμονές, πού χαρακτηρίζουν χώρους ἐκτός τῆς Ἐκκλησίας, ἐμεῖς νά μήν ντραποῦμε νά ἐπαληθεύουμε τό θέλημα τοῦ Θεοῦ στή ζωή μας. Ὅποιος ἀμφιβάλλει γιά κάτι ἤ τό ἀμφισβητεῖ, ἄς ἔλθει νά ἐρευνήσει καί θά λάβει τήν ἀπάντηση, πού ἀναζητεῖ. Ὁ Χριστός περιμένει νά ζητήσουμε τόν φωτισμό Του, γιά νά ἀντιληφθοῦμε μέ τό φτωχό καί πεπερασμένο μυαλό μας τήν εὐδιάκριτη παρουσία Του. Λείπει σήμερα ἀπό τήν κοινωνία μας ἡ γεμάτη πίστη καί πόθο ἀγκαλιά τοῦ Συμεών! Κι ἄς μήν ξεχνᾶμε ὅτι ἡ ἀπό μέρους μας ὑποδοχή τοῦ Χριστοῦ, θά σημάνει τήν ὑποδοχή μας στήν Βασιλεία Του. Ἀμήν.
Συντάχθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2021 .
13 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα ἀπό τήν πρός Κύριον ἐκδημίαν τοῦ Μακαριστοῦ Πρωθιεράρχου τῆς καθ’ Ἑλλάδα Ἐκκλησίας κυροῦ Χριστοδούλου καί ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ.κ. Εὐσέβιος ἐτέλεσε τρισάγιον στήν μνήμην τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου, στό Μητροπολιτικό Παρεκκλήσιο παρουσίᾳ τῶν συνεργατῶν του, πρός τούς ὁποίους ἀπευθυνόμενος μέ ἔκδηλη τήν συγκίνηση εἶπε:
« Ὁ μακαριστός Ἀρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος δέν ἔλειψε οὔτε μιά στιγμή ἀπό τό μυαλό ἤ τήν καρδιά μας. Συνεχῶς ἀναλογιζόμαστε τά ὅσα προφητικά πολλές φορές εἶπε, θέλοντας στά πλαίσια τῆς ποιμαντικῆς του εὐθύνης νά μᾶς προετοιμάσει γιά τά μέλλοντα συμβαίνειν. Καθ’ ὅλη τήν ἐκκλησιαστική ποιμαντορία του ὁ Χριστόδουλος στάθηκε ὑπεύθυνος καί ἔντιμος, ἀπόλυτα συνεπής καί τίμιος μέ τό ἀρχιερατικό του ἀξίωμα καί τήν ὑψηλότατη ἀποστολή του. Μέ τά μοναδικά του χαρίσματα, τήν ἐπιστημονική του γνώση, τήν πολύχρονη ἀποκτηθεῖσα πείρα του καί τή στιβαρότητα τοῦ χαρακτῆρος του συνιστοῦσε ἀναντιλέκτως ἕνα «κεφάλαιο » γιά τήν Ὀρθοδοξία μας, πού ὄχι ὀλίγοι τό ἀξιοποίησαν καί στηρίχτηκαν ἐπάνω του. Ἡ μνήμη τῆς μορφῆς του θά μᾶς συνοδεύει πάντοτε. Ἐξ ἄλλου, ὁ ἴδιος ἐτόνιζε ὅτι «οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, κι ὅταν φεύγουν ἀπ’ αὐτήν ἐδῶ τήν ζωή, δέν παύουν νά ζοῦν καί νά κινοῦνται ἀνάμεσά μας καί πολλές φορές ἔχουμε ζωντανή τήν αἴσθηση τῆς παρουσίας τους».
Εὐχή καί προσευχή τῆς κατά Σάμον, Ἰκαρίαν καί Κορσεούς Ἐκκλησίας, τήν ὁποίαν ἐπισκέφθηκε πρώτην ὡς Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος τόν Ἰούνιον τοῦ 1998, νά ἀναπαύει ὁ Θεός τήν μακαρίαν Του ψυχήν ἐν χώρᾳ Ζώντων καί ἐν σκηναῖς Δικαίων καί νά ἀνταποδίδῃ Αὐτῷ πολλαπλασίως, ἀνθ’ ᾧν προσήνεγκεν τῇ Ἐκκλησίᾳ ἡμῶν καί τῇ Πατρίδι.
Εἴη αὐτοῦ ἡ μνήμη ἀγήρως καί αἰωνία! Ἀμήν.
Συντάχθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2021 .
Αγαπητοί μας μαθητές καί αγαπητές μας μαθήτριες,
Ή σημερινή κοινή έορτή τών τριών μεγάλων φωστήρων τής ’Εκκλησίας μας καί τής Οικουμένης, τών Τριών Ιεραρχών, πού οί πατέρες μας καθιέρωσαν αμέσως μετά τόν ηρωικό αγώνα γιά τήν ανεξαρτησία καί τήν ίδρυση τοΰ Ελληνικού κράτους ως έορτή τής Ελληνικής Παιδείας καί τών Γραμμάτων, καί τούς Τρεις Ιεράρχες ώς προστάτες του, έορτάζεται φέτος ύπό διαφορετικές συνθήκες. Τίς συνθήκες αυτές διαμορφώνει ή πανδημία, ή όποία άλλαξε τή σχολική καθημερινότητά σας καί σάς στέρησε γιά μεγάλο διάστημα τή φυσική παρουσία στούς χώρους τής Παιδείας. Τίς διαμορφώνει όμως καί ή σημαντική επέτειος τήν όποία έορτάζει φέτος ή πατρίδα μας, ή έπέτειος τών 200 ετών άπό τήν έναρξη τής Ελληνικής Έπαναστάσεως.
Οί Τρεις Ιεράρχες δέν υπήρξαν μόνο οί ίδιοι σοφοί καί πανεπι- στήμονες, άλλά άγωνίσθηκαν καί γιά νά κάνουν τήν Ελληνική καί τή Χριστιανική Παιδεία κτήμα όλων τών νέων. Δέν υπήρξαν μόνον οί Ιδιοι κοινωνικά ευαίσθητοι καί ενεργοί, άλλά δίδαξαν καί διδάσκουν τήν αξία τής αγάπης, τής αλληλεγγύης, τής άνιδίοτελοΰς προσφοράς στόν συνάνθρωπο μέ τούς λόγους καί τό παράδειγμα τής ζωής τους. Δίδαξαν καί διδάσκουν, όχι μόνο στούς συγχρόνους τους, άλλά καί σέ όλους τούς ανθρώπους καί κυρίως στά παιδιά καί τούς νέους όλων τών εποχών.
Ή ζωή καί ή διδασκαλία τους στηρίχθηκε στόν καθαρό λόγο τοΰ Εύαγγελίου, στόν όποιον ένετρύφησαν καί τόν όποιον έκαναν πράξη, χωρίς νά παραβλέπουν ό,τι καλό ύπήρχε καί στά έργα τών σοφών τής άρχαιότητος. Συστήνουν μάλιστα τή μελέτη καί τήν άξιοποίηση καί τών δύο γιά τήν παιδεία καί τή μόρφωση τών νέων. Έτσι άναδείχθηκαν όχι μόνο δημιουργικοί παιδαγωγοί, άλλά καί εμπνευσμένοι διδάσκαλοι καί γνήσιοι φορείς τής άληθείας πού έλευθερώνει τόν άνθρωπο από κάθε είδους δεσμά. Έτσι φώτισαν καί φωτίζουν μέχρι τίς μέρες μας όσους επιθυμούν νά μορφώσουν καί τόν νοΰ καί την ψυχή τους, όσους επιθυμούν νά κατακτήσουν τή γνώση καί συγχρόνως νά καλλιεργήσουν μέσα τους τήν άρετή.
Τιμώντας σήμερα τούς τρεις μεγάλους Ιεράρχες καί φωστήρες, τούς προστάτες αγίους της Ελληνικής καί Χριστιανικής παιδείας, τόν Μέγα Βασίλειο, τόν Γρηγόριο τόν Θεολόγο καί τόν Ιωάννη τόν Χρυσόστομο, οί όποιοι μέ τό φώς πού σκόρπισαν μέ τή ζωή καί τά έργα τους φώτισαν τήν άνθρωπότητα σέ μία δύσκολη καί μεταβατική εποχή, δέν μπορούμε παρά νά στρέψουμε τό βλέμμα μας καί στούς διδασκάλους τού Γένους μας, οί όποιοι στά δύσκολα χρόνια της σκλαβιάς, έμπνεόμενοι από τό παράδειγμα των Τριών Ιεραρχών, μεταλαμπάδευσαν τίς άρχές καί τίς αξίες τής Ελληνικής καί τής Χριστιανικής Παιδείας στούς μαθητές τους, φώτισαν μέ αύτές τίς ψυχές τους καί τίς προετοίμασαν γιά τόν μεγάλο ξεσηκωμό τού Γένους μας τό 1821.
Αγαπητά μας παιδιά,
Σέ μία εποχή στήν όποια τά πάντα έξελίσσονται μέ ταχύτατους ρυθμούς, άς μήν ξεχνούμε τά μηνύματα τών Τριών Ιεραρχών καί άς μήν ξεχνούμε νά συνδυάζουμε τή γνώση μέ τήν άρετή, τήν πρόοδο στήν επιστήμη καί τήν τεχνολογία μέ τήν άγάπη καί τή φροντίδα γιά τόν συνάνθρωπο, μέ τήν αλληλεγγύη καί τή συμπαράσταση σέ κάθε άνθρωπο πού έχει ανάγκη ή χρειάζεται βοήθεια. Για- τί ή αληθινή γνώση είναι αυτή πού μεταλαμπαδεύει τό φώς τού Χριστού, αυτή πού συμπορεύεται μέ τήν άρετή.Είναι αυτή πού χρειάζεται σήμερα καί ή Πατρίδα μας καί ό κόσμος.Έχοντας λοιπόν τή βεβαιότητα ότι αυτή τήν άληθινή γνώση ποθείτε καί όνειρεύεστε καί εσείς νά κατακτήσετε στή ζωή σας, εύ- χόμεθα καί προσευχόμεθα νά σάς εμπνέει πάντοτε τό παράδειγμα τών Τριών μεγίστων φωστήρων καί προστατών τής παιδείας μας καί ή Χάρη τους νά σάς συνοδεύει στή ζωή σας καί τόν αγώνα σας.
Μέ πατρική άγάπη καί θερμές ευχές
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ
ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ
