ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟΝ ΚΗΡΥΓΜΑ Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 2021 Τοῦ Ἀσώτου
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Σήμερα, δεύτερη Κυριακή τοῦ Τριωδίου, Κυριακή τοῦ Ἀσώτου, θά ἀναφερθοῦμε ἀρχικῶς στό δεύτερο κατανυκτικό τροπάριο, πού ψάλλεται μετά τήν ἀνάγνωση καί τήν προσκύνηση τοῦ Ἑωθινοῦ Εὐαγγελίου. Τό πρῶτο, πού ἀναλύσαμε τήν προηγούμενη Κυριακή, ἀναφερόταν στόν Ζωοδότη Χριστό καί Τόν παρακαλοῦσε νά ἀνοίξει τίς πύλες τῆς μετανοίας καί νά δεχθεῖ τόν μετανοοῦντα ἁμαρτωλό παρέχοντας τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν, μέ τό σπλαγχνικό Του θεῖο ἔλεος.
Τό δεύτερο τροπάριο ἀπευθύνεται πρός τό πάναγνο Πρόσωπο τῆς Παναγίας μας. Ἀναγνωρίζει τήν ἁμαρτωλότητα τοῦ ἀνθρώπου καί παρακαλεῖ τήν Παναγία μέ τίς πρεσβεῖες Της νά διευθετήσει τόν δρόμο τῆς σωτηρίας, δηλαδή νά συμβάλλει, ὥστε νά γίνει δεκτή ἀπό τόν Υἱό Της καί Θεό μας ἡ ἔμπρακτη μετάνοιά μας καί νά οἰκονομηθεῖ καί γιά ἐμᾶς ἡ ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν καί ἡ κάθαρση τῆς ψυχῆς.
Τό τροπάριο λέει: «Τῆς σωτηρίας εὔθυνόν μοι τρίβους, Θεοτόκε· αἰσχραῖς γὰρ κατερρύπωσα, τὴν ψυχὴν ἁμαρτίαις, ὡς ῥαθύμως τὸν βίον μου, ὅλον ἐκδαπανήσας, ταῖς σαῖς πρεσβείαις ῥῦσαί με, πάσης ἀκαθαρσίας.» Δηλαδή Παναγία μου, ἄνοιξέ μου τόν δρόμο γιά νά σωθῶ. Δυστυχῶς καταβρώμισα τήν ψυχή μου μέ αἰσχρές ἁμαρτίες, ἀφοῦ ὁλόκληρη τήν ζωή μου τήν ἔζησα μέ ἀδιαφορία καί ὀκνηρία πνευματική. Σέ παρακαλῶ μέ τίς προσευχές σου γλίτωσέ με ἀπό κάθε ἀκάθαρτη σκέψη καί πράξη.
Αὐτήν τήν ἴδια ἀνάγκη μετανοίας τόνισε καί στό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα ὁ Κύριός μας, ὁμιλώντας γιά τήν ἐπιστροφή τοῦ ἀσώπου, ὥστε καταλαβαίνουμε πλέον, ὅτι τόσο τά δύο αὐτά τροπάρια, ὅσο καί ἡ σημερινή παραβολή εἶναι τά μέσα μέ τά ὁποία ἡ Ἐκκλησία μας, προτρέπει σέ ἔμπρακτη καί ἀληθινή μετάνοια.
Στή σημερινή εὐαγγελική διήγηση κυριαρχεῖ ἡ μορφή τοῦ ἀγαθοῦ καί εὔσπλαγχνου πατέρα γιά νά ἀντιληφθοῦμε πώς ἡ μετάνοια εἶναι ἡ δική μας κίνηση πρός τόν Θεό. Διότι ὁ εὔσπλαχνος Πατέρας περίμενε τόν ἄσωτο υἱό του, ὅπως μᾶς περιμένει ὅλους ὁ Θεός μας! Εἶναι τόσο στοργικός ἀπέναντί μας καί μέ μεγάλη ὑπομονή. Ὅποιος ἀγαπᾶ κάνει ὑπομονή. Κι ὁ Θεός μᾶς ἀγαπᾶ καί μᾶς περιμένει.
Ἄς δοῦμε ὅμως τά στοιχεῖα πού μαρτυροῦν αὐτήν τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρός ὅλους μας.
α. Ἤδη στήν ἀρχή τῆς διηγήσεως ὁ πατέρας, σεβόμενος τήν ἐλεύθερη ἀπόφαση τοῦ νεώτερου παιδιοῦ του, ἱκανοποιεῖ τό αἴτημά του καί τοῦ δίνει τό μερίδιο τῆς περιουσίας πού τοῦ ἀνήκει.
β. Περιμένει τήν ἐπιστροφή τοῦ παιδιοῦ του. Κι ὅταν πρῶτος αὐτός τό ἀντικρύζει νά ἐπιστρέφει, τρέχει νά τό προϋπαντήσει, τό ἀγκαλιάζει καί τό «καταφιλεῖ».
γ. Δέν συζητεῖ κἄν τό αἴτημα τοῦ παιδιοῦ του νά γίνει δοῦλος στό πατρικό σπίτι, ἀλλά τό ἀποκαθιστᾶ στήν προηγούμενή του θέση, τόν ντύνει, τοῦ βάζει δακτυλίδι στό χέρι καί πανηγυρίζει χαρούμενος γιά τήν ἐπιστροφή του, δίνοντας τό σύνθημα ἑνός γενικοῦ ἑορτασμοῦ γιά τό χαρούμενο γεγονός.
δ. Τήν ἴδια στοργή δείχνει στή συνέχεια καί ἔναντι τοῦ μεγαλυτέρου παιδιοῦ του πού δυσανασχετεῖ γιά τόν ἑορτασμό· τό παρακαλεῖ μέ ἀγάπη νά πάρει μέρος στή χαρά γιά τήν ἐπιστροφή τοῦ χαμένου ἀδελφοῦ του.
ε. Τέλος, καί στό μέρος ἀκόμη τῆς διηγήσεως, ὅπου περιγράφεται ἡ ἀσωτεία καί ἡ ἀπόφαση μετάνοιας τοῦ νεώτερου παιδιοῦ, στό ὑπόβαθρο βρίσκεται ἡ μορφή τοῦ πατέρα. Θά σκεπτόταν ποτέ νά ἐπιστρέψει στό πατρικό σπίτι ὁ ἄσωτος, ἐάν μέσα στή μνήμη του δέν διατηρόταν ζωηρή ἡ γλυκιά ἀνάμνηση ἑνός πατέρα γεμάτου στοργή καί καλοσύνη;
Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἀποτελεῖ τό κίνητρο γιά τή μετάνοια τοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἐπιστροφή του στήν πατρική οἰκία, στήν κοινωνία μέ τόν Πατέρα.
Ἡ ἐκκοσμικευμένη διανόηση, πού παριστᾶ τόν Θεό σάν ὀργισμένο τιμωρό, φοβίζει τόν ἄνθρωπο καί τόν ἀπομακρύνει περισσότερο ἀπό τόν Θεό. Ὁ διάβολος ἐκμεταλλεύεται καί αὐξάνει τόν φόβο μέ τούς λογισμούς πού μᾶς βάζει, γιά νά ἀποφύγουμε τήν ἐξομολόγηση, ὥστε νά μήν τιμωρηθοῦμε. Στήν σημερινή παραβολή ὅμως φαίνεται ξεκάθαρα, πώς ὁ Θεός δέν τιμωρεῖ κανένα καί πώς ἡ ἀπομάκρυνση ἀπό τόν Θεό γίνεται αὐτοτιμωρία!
Ὁ τονισμός τῆς θείας ἀγαθότητας ἀνταποκρίνεται στή χριστιανική ἀντίληψη περί Θεοῦ καί ἐνθαρρύνει τόν ἄνθρωπο νά τόν πλησιάσει καί νά ζήσει τό μεγαλεῖο μετανοίας, ὡς ἐπιστροφή στό πατρικό σπίτι τῆς Ἐκκλησίας!
Ὁ πιστός Χριστιανός δέν πρέπει νά στηρίζεται στόν ἑαυτό του καί νά ἀναβάλει τήν μετάνοιά του, οὔτε νά περιμένει νά ἀρρωστήσει ἤ νά γηράσει γιά νά μετανοήσει καί νά ἐξομολογηθεῖ. Ὅπως δέν πρέπει καί ποτέ νά ἀπελπίζεται ἐξαιτίας τῶν ἁμαρτιῶν του! Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέει χαρακτηριστικά, ὅτι ὅσο μεγάλη κι ἄν εἶναι ἡ ἁμαρτία τοῦ ἀνθρώπου, πάντως εἶναι μικρότερη ἀπό τήν φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ καί χάνεται μέσα σ’αὐτήν, ὅπως ἀκριβῶς συμβαίνει μέ τή σπίθα τῆς φωτιᾶς, πού χάνεται μέσα στό πέλαγος τῆς θάλασσας. Καί σκεφθεῖτε συνεχίζει, πώς τό πέλαγος ὅσο μεγάλο κι ἄν εἶναι μετριέται, ἐνῶ ἡ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀπεριόριστη! (βλ.PG 49.337.40). Γι’ αὐτό, ὅσο ζοῦμε πάνω στή γῆ, πάντοτε ὑπάρχει ἡ δυνατότητα τῆς μετανοίας.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός μέ τή σταυρική Του θυσία, ἡ ὁποία ἔχει ἰσχύ στό διηνεκές, μᾶς ξεχρέωσε ἅπαξ καί διά παντός ἀπό τό βάρος τῶν ἁμαρτιῶν μας καί ἄνοιξε τόν Παράδεισο, ὅπου πρῶτος εἰσῆλθε ἕνας Ληστής, ὁ ὁποῖος ὅμως φάνηκε εὐγνώμων, ἐξομολογήθηκε πάνω στό σταυρό του, ζήτησε καί ἔλαβε τό θεῖο ἔλεος.
Ἄς προβληματισθοῦμε λοιπόν, ποιός εἶναι ἀλήθεια αὐτός, πού ἄν τοῦ χάριζαν τό χρέος ἤ τήν ὀφειλή του, δέν θά ἔτρεχε νά ἀποδεχθεῖ τήν δωρεά καί νά εὐχαριστήσει τόν δωρητή;
Ἄς σκεφθοῦμε πώς σήμερα ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής χρησιμοποίησε τήν ἔκφραση «ἀναστάς πορεύσομαι», γιά νά δείξει πώς ἡ μετάνοια δέν εἶναι μιά ἁπλή πορεία ἐπιστροφῆς, ἀλλά ἀνάσταση, κίνηση πρός τόν Θεό, ὁ Ὁποῖος νίκησε μέ τήν ἀνάστασή Του τόν θάνατο καί δώρισε πρός ὅλους μας, τήν ἀληθινή, τήν ὄντως ζωή, δῶρο πολύτιμο καί ἀνεκτίμητο!
Ἡ ἀληθινή μετάνοια ἀνοίγει τόν Παράδεισο. Στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας γίνεται αὐτός ὁ ἴδιος ὁ Παράδεισος! Ἄς ζήσουμε αὐτή τήν ἐμπειρία! Ἀμήν