ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟΝ ΚΗΡΥΓΜΑ Κυριακή 17 Ἰανουαρίου 2021
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Μετά τό βάπτισμα τοῦ Κυρίου μας στόν Ἰορδάνη ἀπό τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο, οἱ ἱεροί Εὐαγγελιστές Ματθαῖος, Μᾶρκος καί Λουκᾶς ἀναφέρονται στήν παραμονή τοῦ Κυρίου μας στήν ἔρημο, ὅπου ἐπί σαράντα ἡμερονύκτια δέν ἔφαγε καί δέν ἤπιε τίποτε, παρά μόνον προσευχόταν ἀδιαλείπτως. Μετά τό πέρας αὐτῆς τῆς σαρανταημέρου προετοιμασίας Του γιά νά ξεκινήσει τήν δημόσια δράση Του γιά τή σωτηρία μας, καταδέχθηκε νά ὑποβληθεῖ ἀπό τόν διάβολο σέ τρεῖς πειρασμούς, γιά τούς ὁποίους θά ὁμιλήσουμε στή συνέχεια.
Κατ’ ἀρχήν πρέπει νά τονίσουμε, πώς ὁ Χριστός σαφῶς καί δέν εἶχε ἀνάγκη νά προσευχηθεῖ καί νά προετοιμασθεῖ, πρίν ξεκινήσει τό σωτήριο ἔργο Του. Ὅμως τό πράττει, ὅπως λένε ἐν συνόλῳ οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, γιά νά μᾶς διδάξει, πώς πρίν ξεκινήσουμε ὅ,τιδήποτε πρέπει νά ζητοῦμε τήν χάρη καί τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτό καί κάθε πρωί ὀφείλουμε νά ξεκινᾶμε τήν ἡμέρα μας μέ προσευχή, ἀλλά καί κάθε ἐργασία μας μέ τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Στά πλαίσια αὐτά συμπεριλαμβάνεται ἡ τέλεση τῆς ἀκολουθίας τοῦ Ἁγιασμοῦ, στό νέο σπίτι ἤ τό κατάστημα ἤ τό αὐτοκίνητο.
Ὅταν λοιπόν ὁλοκλήρωσε τήν σαρανταήμερη νηστεία καί προσευχή Του στήν ἔρημο ὁ Χριστός, τότε ὁ διάβολος θέλησε νά διακριβώσει, ἄν εἶναι πραγματικά ὁ Θεός. Διότι τό ὑποψιαζόταν ἀπό τά θαυμαστά σημεῖα, ὅπως ἡ ὑπερφυής γέννησή Του, ἀλλά ἔβλεπε μόνο τήν ἀνθρώπινη φύση. Ἡ θεϊκή φύση τοῦ Χριστοῦ δέν ἦταν ὁρατή καί φυσικά ὁ διάβολος δέν μποροῦσε νά ἐννοήσει τήν ὑποστατική ἕνωση τῶν δύο φύσεων, τῆς θείας καί τῆς ἀνθρώπινης, πού ἑνώθηκαν μιά γιά πάντα, στό θεανδρικό Πρόσωπο τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, μέσα στήν παρθενική μήτρα τῆς Παναγίας μας, «ἀτρέπτως, ἀσυγχύτως, ἀναλλοιώτως καί ἀδιαιρέτως», ὅπως ρητά ἀναφέρει ὁ ὅρος (ἀπόφαση) τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου (Χαλκηδόνα 451 μ.Χ.).
Ἔτσι λοιπόν σκέφθηκε μέ πονηριά, νά μάθει διά τῆς πλαγίας ὁδοῦ, ἄν ὄντως ὁ Χριστός εἶναι ὁ ἀληθινός Θεός. Καί γνωρίζοντας, πώς γιά σαράντα ἡμερονύκτια προσευχόταν στήν ἔρημο χωρίς νά φάει ἤ νά πιεῖ κάτι, τοῦ ἀπηύθυνε τόν πρῶτο πειρασμό λέγοντας: Ἄν εἶσαι Υἱός τοῦ Θεοῦ, δώσε ἐντολή αὐτές οἱ πέτρες νά γίνουν ψωμιά, γιά νά φᾶς καί νά χορτάσεις. Πόσο ψωμί ἄραγε μπορεῖ νά φάει ἕνας ἄνθρωπος; Δέν λέει ὅμως νά κάνει ψωμί αὐτήν τήν πέτρα, ἀλλά αὐτές τίς πέτρες, ὥστε οἱ Πατέρες μας ἑρμηνεύοντας νά λένε, πώς ἔτσι ὁ διάβολος προτρέπει σέ ἀπληστία καί πλεονεξία τούς ἀνθρώπους, κι ἐκεῖνοι ζητοῦν ὅλο καί περισσότερα, ὄχι σύμφωνα μέ τίς ἀνάγκες τους ἀλλά σύμφωνα μέ τίς ἐπιθυμίες τους. Ἄς θυμηθοῦμε ἐδῶ τόν Σάμιο φιλόσοφο Ἐπίκουρο, ὁ ὁποῖος ἀρνεῖτο τό δωδεκάθεο καί τήν εἰδωλολατρία καί σέ πολλά σημεῖα ἡ διδασκαλία του εἶχε φανερά χριστιανικό προσανατολισμό, ὁ ὁποῖος ἐν προκειμένῳ δίδασκε: «ἄν θέλεις νά κάνεις κάποιον εὐτυχισμένο, μήν τοῦ προσθέσεις ὑλικά ἀγάθά, ἀλλά ἀφαίρεσέ του ἐπιθυμίες».
Σέ αὐτόν λοιπόν τόν πρῶτο πειρασμό τοῦ διαβόλου ὁ Κύριός μας τοῦ ἀπάντησε, πώς δέν ζεῖ ὁ ἄνθρωπος μόνο ἀπό τό ψωμί, ἀλλά μέ κάθε λόγο πού ἐκπορεύεται ἀπό τό στόμα τοῦ Θεοῦ. Τοῦτο σημαίνει, πώς ὁ ἄνθρωπος ἀπαραιτήτως πρέπει νά φροντίζει γιά τήν πνευματική του τροφή, πού εἶναι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καί ἡ ἐνασχόληση μαζί Του, ἀλλά καί πώς ἀκόμη κι ἄν ὁ ἄνθρωπος ἔχει ψωμί νά φάει, αὐτό δέν ἐγγυᾶται τή ζωή του. Ὅταν δοθεῖ ἡ ἐντολή ἀπό τόν Θεό νά πεθάνει κάποιος, τότε δέν τόν διατηρεῖ στή ἐπίγεια ζωή ἡ ἐπάρκεια τῆς τροφῆς καί τά ὑλικά ἀγαθά.
Ἐπειδή ὁ διάβολος ὅμως δέν κατόρθωσε νά μάθει, ἄν ὁ Χριστός εἶναι ὁ Θεός, ἐπανέρχεται καί ἀνεβάζει τόν Χριστό στήν ἄκρη τῆς σκεπῆς τοῦ Ναοῦ τοῦ Σολομῶντος καί τόν προκαλεῖ νά πέσει γιά νά δεῖ ἄν θά τόν σώσει ὁ Θεός, χρησιμοποιώντας μάλιστα καί λόγια τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Καί τότε ὁ Κύριος τοῦ ἀπαντᾶ καί πάλι μέσα ἀπό τήν Ἁγία Γραφή, πώς δέν πρέπει νά δοκιμάζουμε τήν ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ μέ τέτοιες ἐγωϊστικές πρωτοβουλίες, θέτοντας μάλιστα σέ κίνδυνο τό δῶρο τῆς ζωῆς, πού ὁ Θεός μᾶς ἔδωσε.
Κι ἐπειδή οὔτε τότε ἔμαθε ὁ διάβολος, ἄν ὁ Χριστός εἶναι Θεός, τόν ἀνέβασε στό ὑψηλότερο βουνό τοῦ κόσμου καί τοῦ ἔδειξε ὅλα τά βασίλεια καί μέ θράσος τοῦ εἶπε: ἄν μέ προσκυνήσεις, τότε ὅλα θά σοῦ τά δώσω. Ὁ Κύριος τότε τόν ἐπέπληξε αὐστηρά λέγοντας: «πήγαινε πίσω μου σατανᾶ» καί τοῦ ὑπενθύμισε τήν ἐντολή, πού λέει πώς προσκυνοῦμε καί λατρεύουμε μόνο τόν ἕνα καί ἀληθινό Θεό καί μόνον. Μπορεῖ ὁ διάβολος νά θεωρεῖται κοσμοκράτορας, ἀλλά Παντοκράτορας εἶναι ὁ Χριστός.
Ἐν τέλει ὁ διάβολος δέν κατάφερε ἀπό τόν Ἴδιο τόν Κύριο, ἄν εἶναι Θεός.
Καί τοῦτο διότι ποτέ ὁ Κύριός μας δέν ἀπεκάλυψε τήν Θεανδρική Του ὑπόσταση στούς πονηρούς, ὅπως ἀκριβῶς ἔκανε καί μέ τούς Φαρισαίους, πού τόν ρωτοῦσαν συνεχῶς. Μόνο σέ ὅσους μέ ἀγαθή πρόθεση τόν προσεγγίζουν αὐτοαποκαλύπτεται, ὅπως συνέβη μέ τήν Σαμαρείτιδα. Μέ τό σταυρικό Του πάθος καί τήν Ἀνάστασή Του ὅμως κατέδειξε τήν Θεότητά Του.
Ἴσως βέβαια κάποιος ἀναρωτηθεῖ, γιατί ὁ Θεάνθρωπος Κύριος ἄφησε τόν διάβολο νά τόν πειράξει; Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος μᾶς ἀπαντᾶ. Πρῶτον διότι θέλησε νά μᾶς δείξει, πώς μέ τή θέλησή Του ἔρχεται γιά νά πάθει καί νά σταυρωθεῖ φτάνοντας στήν ἔσχατη ταπείνωση γιά τή σωτηρία μας, καί δεύτερον γιά νά μᾶς διδάξει πώς ὁ διάβολος δέν εἶναι ἀήτητος καί πώς, ὅπως Ἐκεῖνος νίκησε τόν διάβολο ἔτσι κι ἐμεῖς μέ τή δύναμη καί τή χάρη Του μποροῦμε νά νικᾶμε τούς πειρασμούς του.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἀπόδειξη αὐτοῦ τοῦ συλλογισμοῦ ἀποτελεῖ ὁ βίος καί ἡ πολιτεία τοῦ σήμερα ἑορταζομένου Ἁγίου Ἀντωνίου τοῦ Μεγάλου. Ἡ Ἐκκλησία μας τόν ὀνόμασε μεγάλο καί καθηγητή τῆς ἐρήμου, διότι ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος καθ’ ὅλη τήν διάρκεια τοῦ βίου του ἐπιδόθηκε στόν ἀόρατο πόλεμο ἐναντίον του διαβόλου καί τῶν πειρασμῶν του μέ ἡρωϊσμό καί ἀκαταμάχητο ὀρθόδοξο φρόνημα, πού πήγαζε ἀπό τήν ἀκράδαντη πίστη του στόν Χριστό καί τήν συνεχῆ κοινωνία μαζί Του. Μέ τήν δύναμη τοῦ Χριστοῦ ἀναδείχθηκε ἕως τέλους νικητής. Γι’ αὐτό μᾶς καθησυχάζει λέγοντας, πώς χωρίς τούς πειρασμούς δέν σωζόμαστε. Τοῦτο σημαίνει πώς οἱ πειρασμοί ἐπιτρέπονται ἀπό τόν Θεό γιά νά ἀγωνιζόμαστε. Ὁ πνευματικός ἀγῶνας μας, ὅταν γίνεται γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί ἀπό εὐγνωμοσύνη σ’ Ἐκεῖνον, πού μᾶς ἀγαπᾶ πρώτα και πάνω ἀπ’ὅλους, μᾶς συντηρεῖ στή σωτηρία πού μᾶς χάρισε, μέ τόν Σταυρό καί τήν Ἀνάστασή Του. Ἀμήν.