Συντάχθηκε στις 21 Μαϊος 2024 .
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί, Χριστός ἀνέστη!
Καί τά δύο σημερινά ἀναγνώσματα ἀφοροῦν σέ θεραπείες παραλύτων ἀνθρώπων.
Στό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα, ἀπό τίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, ἀκούσαμε γιά τήν θεραπεία τοῦ ἐπί ὀκταετίᾳ παραλύτου Αἰνέα ἀπό τόν ἀπόστολο Πέτρο. Στό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα ὁ Ἰωάννης ἀναφέρει τήν θεραπεία τοῦ ἐπί τριάνταοκτώ ἔτη παραλύτου ἄνδρα στήν Βηθεσδᾶ. Καί τά δύο θαύματα ἐπιτελοῦνται ἀπό τόν Χριστό. Τό πρῶτο διά τῆς ἐπικλήσεως τοῦ ὀνόματός Του ἀπό τόν Ἀπόστολο Πέτρο καί τό δεύτερο διά τῆς αὐτοπροσώπου παρουσίας Του.
Καί τά δύο θαύματα ἀποδεικνύουν πώς ὁ Χριστός εἶναι ὁ μόνος ἀληθινός Θεός, Σωτῆρας καί Λυτρωτής καί ἐνισχύουν κατά τρόπο μοναδικό τήν πίστη στό θεανδρικό Πρόσωπό Του, διότι ἀδιαμφισβήτητα μαρτυροῦν τήν Θεότητά Του .
Ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς, ὡς συγγραφέας τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων, δίνει ἰδιαίτερη σημασία στά θαύματα, πού ἐπιτελοῦνται ἀπό τούς ἁγίους Ἀποστόλους στό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ καί γι’ αὐτό ἀναφέρει πολλά ἀπό αὐτά. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέει σχετικῶς, ὅτι τά θαύματα αὐτά γίνονταν γιά νά πιστεύσουν οἱ ἄνθρωποι καί νά προσέλθουν στήν Ἐκκλησία, ἀλλά καί γιά νά στερεωθεῖ ἡ πίστη ὅσων ἤδη πίστευαν στόν Χριστό καί νά ἐνισχυθεῖ τό χριστιανικό τους φρόνημα. Μέσα ἀπό τίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ἀντιλαμβανόμαστε, πώς τό κήρυγμα τῆς πρώτης Ἐκκλησίας δέν ἦταν μιά θεωρητική ἀνάπτυξη ἰδεῶν, ἀλλά ἕνα συνεχές θαῦμα, τό ὁποῖο βίωναν ὡς θεοειδῆ ἐμπειρία τά μέλη Της.
Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι διδάσκουν καί ταυτόχρονα θαυματουργοῦν, διατηρώντας ὡς κέντρο τους βέβαια τήν θεία Εὐχαριστία. Τελοῦσαν καθημερινῶς τήν θεία Λειτουργία γιά νά κοινωνοῦν ὅλοι τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, ὥστε νά εἶναι ἐμφανής ἡ ἐξάρτηση ἀπό τόν Χριστό. Ἐξάλλου αὐτός ὁ σύνδεσμος λόγου καί ἔργου συνιστᾶ τήν πραγματοποίηση τῆς ἀδιάψευστης ὑποσχέσεως τοῦ Κυρίου, ὅπως τήν καταγράφει ὁ εὐαγγελιστής Μᾶρκος στίς τελευταῖες γραμμές του Εὐαγγελίου Του: «Ὑπερφυσικά δέ σημεῖα στούς πιστεύοντες θά ἀκολουθήσουν τά ἐξῆς· Μέ τήν πίστη καί τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόματός μου, λέει ὁ Χριστός, θά διώξουν δαιμόνια· θά ὁμιλήσουν ξένες γλῶσσες. Θά σηκώσουν μέ τά χέρια τούς φίδια φαρμακερά, χωρίς νά πάθουν τίποτε ἀπό τό δάγκωμά τους· καί ἐάν ἀκόμη πιοῦν κάποιο θανατηφόρο δηλητήριο, δέν θά τούς βλάψη· θά βάζουν τά χέρια τ ω ν ἐπάνω στούς ἀρρώστους καί ἐκεῖνοι, θά γίνωνται καλά» Μέ τήν πεποίθηση λοιπόν αὐτή ἄρχισαν οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι τό κήρυγμα του Εὐαγγελίου: « τοῦ Κυρίου συνεργοῦντος καὶ τὸν λόγον βεβαιοῦντος διὰ τῶν ἐπακολουθούντων σημείων.»
Καί ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος ὅμως, ἐπιχειρεῖ μέσα ἀπό τήν συγγραφή τοῦ Εὐαγγελίου Του νά καταδείξει πώς ὁ Χριστός εἶναι ὁ μόνος ἀληθινός Θεός. Γι’ αὐτό καί ἐπιλέγει νά ἀναφερθεῖ στή θεραπεία τοῦ παραλύτου τῆς Βηθεσδᾶ γιά νά διακηρύξει τήν Θεότητα τοῦ Χριστοῦ μέσα ἀπό αὐτήν. Διότι μόνο ὁ Θεός μπορεῖ νά θεραπεύει τήν ἀσθένεια αὐθορεί καί παραχρῆμα. Ὁ Ἰατρός πράττει βάσει τῆς ἐπιστημοσύνης του καί τοῦ θείου φωτισμοῦ, ὥστε νά συμβάλει στήν σταδιακή βελτίωση τῆς ὑγιείας καί τήν ἐν χρόνῳ ἀποθεραπεία τοῦ ἀσθενοῦς. Ὁ ἀσθενής ἐπίσης ἐκτός τοῦ ὅτι χρειάζεται χρόνο γιά νά ἐπανέλθει, κάποιες φορές ἴσως παρά τήν καλή πρόθεση καί τήν σωστή ἰατρική φροντίδα καί ἐπιμέλεια, ἐντούτοις ἀπέρχεται τοῦ βίου, καθώς αὐτό εἶναι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Δηλαδή ἀντιθέτως μέ τήν νοσηλεία τοῦ ἰατροῦ, ὁ Χριστός ὡς Θεός θεραπεύει καί χαρίζει τήν ὑγιεία τοῦ ἀσθενοῦς, ὅταν αὐτό εἶναι τό θέλημά Του.
Μέσα ἀπό τήν ἄμεση θεραπεία τοῦ παραλύτου ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης ἐπιχειρεῖ κυρίως νά καταδείξει τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ, ὡς Μεσσία. Μεσσίας εἶναι ὁ Σωτῆρας καί Λυτρωτής Θεός, τόν ὁποῖον βάσει τῶν προφητικῶν ἐξαγγελιῶν ἀνέμεναν οἱ Ἰουδαῖοι. Δυστυχῶς ὅμως παρά τό ὅτι ὁ Χριστός ταυτίστηκε μέχρι λεπτομερείας μέ τόν ἀναμενόμενο Θεό Σωτῆρα καί Λυτρωτή τῶν ἀνθρώπων, ὅπως τόν περιγράφουν οἱ Προφῆτες καί ἰδιαιτέρως ὁ προφήτης Ἠσαϊας, ἐντούτοις οἱ σύγχρονοί Του, ὄχι μόνο δέν τον ἀναγνώρισαν, ἀλλά τόν ὁδήγησαν στόν σταυρικό θάνατο. Ὁ Χριστός πάντως τουλάχιστον δύο φορές, ὅπως καταγράφονται στό ἱερό Εὐαγγέλιο, βοήθησε τούς ἀνθρώπους νά καταλάβουν, ὅτι αὐτός εἶναι ὁ Μεσσίας, τόν ὁποῖον προσδοκοῦσαν.
Τήν πρώτη φορά τήν περιγράφει ὁ εὐαγγελιστής Λουκᾶς στό 4ο κεφάλαιο τοῦ Εὐαγγελίου του καί ἀφορᾶ στήν πρώτη δημόσια παρουσία τοῦ Χριστοῦ στήν Συναγωγή τῆς Ναζαρέτ, ὅπου εἶχε ἀνατραφεῖ. Ἐκεῖ διάβασε ἐνώπιον ὅλων, ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἠσαΐα τήν ἐξῆς προφητεία: « Πνεῦμα Κυρίου εἶναι ἐπάνω μου, διότι μὲ ἔχρισε. Μὲ ἔστειλε νὰ φέρω εἰς τοὺς πτωχοὺς χαρμόσυνον ἄγγελμα, νὰ θεραπεύσω ἐκείνους ποὺ ἔχουν συντετριμμένην καρδιά, νὰ κηρύξω εἰς αἰχμαλώτους ἀπελευθέρωσιν καὶ εἰς τοὺς τυφλοὺς ἀνάβλεψιν, νὰ ἐλευθερώσω ἐκείνους ποὺ πιέζονται, νὰ κηρύξω τὸ ἔτος τῆς εὐνοίας τοῦ Κυρίου» (βλ. δ΄ 18-19).
Ὅταν ὁ Κύριος ὁλοκλήρωσε τήν ἀνάγνωση, πού ἀφορᾶ, ὅπως καταλαβαίνουμε ἀκριβῶς στά χαρακτηριστικά γνωρίσματα τοῦ Μεσσία, τούς εἶπε: «Σήμερα ἔχει ἐπληρωθεῖ στά αὐτιά σας αὐτή ἡ γραφή» (δ, 21), δηλαδή σάν νά τούς ἔλεγε: «Ἔχετε μπροστά σας τόν Μεσσία». Ἀλλά δυστυχῶς ὄχι μόνο δέν τόν ἀντιλήφθηκαν ὡς Μεσσία, ἀλλά ἄρχισαν νά διερωτῶνται ἄν εἶναι ὁ γιός τοῦ Ἰωσήφ τοῦ ξυλουργοῦ καί πόσο ὄμορφα ὁμιλεῖ ἄν καί δέν πῆγε στό σχολεῖο καί ἄλλα τέτοια.
Τήν δεύτερη φορά ὁ Χριστός ἀπάντησε στόν Ἰωάννη τόν Βαπτιστή, ὁ ὁποῖος ἀπό τό δεσμωτήριο τῆς φυλακῆς τοῦ Ἠρώδη, ἔστειλε δύο μαθητές του, (μᾶλλον τόν Ἀνδρέα τόν πρωτόκλητο καί τόν Ἰωάννη), πού ἀργότερα ἔγιναν καί οἱ πρῶτοι Μαθητές τοῦ Χριστοῦ, νά Τόν ἐρωτήσουν, ἐάν εἶναι αὐτός ὁ Μεσσίας πού ἔρχεται ἤ ἄλλον νά περιμένουν. Σαφῶς καί ὁ Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής γνώριζε, ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ Σωτῆρας καί Λυτρωτής, ὅμως ἤθελε οἱ Ἀπόστολοι νά τό ἀκούσουν ἀπό τόν Ἴδιο τόν Χριστό καί μέ αὐτήν τήν ἐμπειρία νά μεταβοῦν πλέον σέ Ἐκεῖνον. Κι ὁ Χριστός ἀπάντησε στους Μαθητές ἀναφερόμενος στά ἴδια χαρακτηριστικά γνωρίσματα τοῦ Μεσσία: «Πηγαίνετε καὶ πεῖτε στὸν Ἰωάννη ἐκεῖνα ποὺ εἴδατε καὶ ἀκούσατε: τυφλοὶ ξαναβλέπουν, χωλοὶ περπατοῦν, λεπροὶ καθαρίζονται καὶ κωφοὶ ἀκούουν, νεκροὶ ἀνασταίνονται καὶ πτωχοί ἀκούουν τὸ χαρμόσυνον ἄγγελμα· καὶ μακάριος ἐκεῖνος, ποὺ δὲν θὰ κλονισθῇ ἡ ἐμπιστοσύνη του σ’ ἐμένα». (Βλ. Λουκ. ζ΄ 22-23).
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ὁ Κύριος, ὅταν συνάντησε τόν θεραπευθέντα πλέον παράλυτο τῆς Βηθεσδᾶ, στόν Ναό τοῦ εἶπε: «Κοίταξε, ἔχεις γίνει ὑγιής. Μήν ἁμαρτάνεις πιά, γιά νά μή σοῦ συμβεῖ κάτι χειρότερο». Μέ τρόπο ἐμφατικό ὁ Χριστός συνδέει τήν ἀσθένεια μέ τήν ἁμαρτία. Τήν θεωρεῖ μάλιστα ὡς συνέπεια τῆς ἁμαρτίας, ὅπως καί τό γνωστό τροπάριο τοῦ παρακλητικοῦ κανόνος τῆς Παναγίας, μᾶς ἀφήνει νά ἐννοήσουμε, λέγοντας: «ἀσθενεῖ τό σῶμα, ἀσθενεῖ μου καί ἡ ψυχή». Ὁ Χριστός εἶναι ἡ ζωή μας καί ἀπό Αὐτόν ἐξαρτᾶται ἡ ὑγιεία μας, τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος. Ἀρκεῖ νά πιστεύουμε, ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ μόνος ἀληθινός Θεός, Σωτῆρας καί Λυτρωτής καί μέ κάθε τρόπο ἐπιδιώκουμε, ἀξιοποιώντας τήν μυστηριακή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας, νά ἐκφράζουμε τήν μετάνοιά μας καί νά παραμένουμε ἑνωμένοι μαζί Του. Ὁ Θεός ἐνανθρώπησε γιά τήν σωτηρία μας, δηλαδή γιά νά διατηρηθεῖ ἀλώβητη καί ὁλόκληρη ἡ ἀνθρώπινη ὕπαρξη, ὅπως τήν δημιούργησε μέ σῶμα καί ψυχή. Ὁ κόσμος μονόπλευρα φροντίζει τό σῶμα καί ἀμελεῖ τήν ψυχή. Ὁ Χριστιανός ὀφείλει νά μεριμνᾶ περισσότερο γιά τήν ψυχή του, ἀφ’ ᾗς στιγμῆς μάλιστα γιά αὐτήν κυρίως ὁ Χριστός ἀπέθανε καί ἀνέστη. Ἀμήν.
Συντάχθηκε στις 15 Μαϊος 2024 .
Ἀγαπητοί Ἀδελφοί, Χριστός Ἀνέστη!
Ἡ τόλμη καί τό θάρρος εἶναι τά κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα τῶν προσώπων, πού προβάλλονται σήμερα, ὅπως ὑπογραμμίζει ὁ Εὐαγγελιστής Μᾶρκος στό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, γιατί κατόρθωσαν τό ἀκατόρθωτο γιά τήν ἐποχή τους καί μάλιστα χωρίς νά το περιμένει κανείς.
Μόνον «ὁ εὔσπλαχνος καί ἐλεήμων Θεός, ὁ ἐτάζων καρδίας καί νεφρούς καί τά κρύφια τῶν ἀνθρώπων ἐπιστάμενος μόνος» (εὐχή Βαπτίσματος) τό ἐγνώριζε. Ὁ Ἰωσήφ καί ὁ Νικόδημος ὑπερέβησαν ἑαυτούς για την ἀγάπη και την δόξα τοῦ Ἐσταυρωμένου Κυρίου. Ἦταν βουλευτές τοῦ Ἰουδαϊκοῦ Συνεδρίου κι ἀνεδείχθησαν εὐσχήμονες Κηδευτές τοῦ Χριστοῦ. Και μαζί με αὐτούς μνημονεύεται κι ἡ εὐλογημένη περί τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο σύναξη τῶν Μυροφόρων Γυναικῶν μέ πρώτη τήν Ἁγία Μαρία τήν Μαγδαληνή, οἱ ὁποῖες παρά το ὅτι ἦταν γυναῖκες, ἐντούτοις ξεπέρασαν στην ἀνδρεία τούς φοβισμένους Μαθητές. Ἀνεπλήρωσαν τόν τῦπο καί τόν τόπο τῶν Μαθητῶν, ἀναλαμβάνοντας με ζηλευτό φρόνημα, να ἐπιτελέσουν, ὅσα ἡ περίσταση ἐπέβαλε σχετικῶς με την ταφή και τίς νεκρικές τιμές προς τον Κύριο.
Γι’ αὐτό πρῶτες ἔμαθαν τό χαρμόσυνο μήνυμα τῆς ἐκ νεκρῶν Ἐγέρσεως τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ κι ἔλαβαν τήν μέγιστη καί ὕψιστη τιμή νά εὐαγγελισθοῦν τήν Ἀνάστασή Του, τό κέντρο τῆς πίστεως, τήν οὐσία τῆς ζωῆς μας καί τῆς καρδιᾶς μας τήν μόνη χαρά!
Μᾶς ἐνθουσιάζει ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖον ὁ Θεός πραγμάτωσε τό θέλημά Του μέσα ἀπό μία χούφτα ἀνθρώπων, κυρίως γυναικῶν, πού ἄν καί ζοῦσαν στό περιθώριο τῆς ζωῆς τοῦ κόσμου τους καί τῶν ἐξελίξεων, ξαφνικά ἀναδεικνύονται σπουδαῖοι. Οἱ Εὐαγγελιστές λένε ἐλάχιστα γιά τά πρόσωπα αὐτά, ἀλλά ἄμεσα ἤ ἔμμεσα ὑπογραμμίζουν τό θάρρος, τήν τόλμη καί τή γενναιότητά τους, τήν ἴδια στιγμή πού μέ πόνο ἀναφέρονται στήν ἐγκατάλειψη τοῦ Χριστοῦ ἀπό τούς Μαθητές, στήν προδοσία τοῦ Ἰούδα καί τήν τριπλή ἄρνηση τοῦ Πέτρου.
Ἀντιλαμβανόμαστε με πικρία, ὅτι πολλοί, ἀπ’ ὅσους ἀκολουθοῦσαν πρωτύτερα τόν Χριστό, δέν τό ἔκαναν, ὅπως φαίνεται, ἀπό πίστη καί ἀγάπη προς Ἐκεῖνον, ἀλλά μᾶλλον ἀπό ἰδιοτέλεια. Προσδοκοῦσαν βοήθεια, ἐπιθυμοῦσαν τον ὑλικό χορτασμό, ἤθελαν θαύματα καί θεραπεῖες, περίμεναν τήν ἀπελευθέρωσή τους ἀπό τούς Ῥωμαίους, ἐνδιαφέρονταν, συνελόντι εἰπεῖν, ν’ ἀσχοληθεῖ μέ τίς μέριμνες τῆς ἐπίγειας ζωῆς τους.
Κι ἔτσι ἡ σχέση τους μέ τόν Χριστό δέν ἔγινε ποτέ αἰώνια καί πνευματική κατ’ οὐσίαν. Παρέμεινε πελατειακή καί ἐφήμερη. Ἐξαντλήθηκε σέ μικρότητες καί φθηνούς ὑπολογισμούς. Συμπυκνώθηκε στήν αὐθάδη ἀπαίτηση τοῦ ἐξ ἀριστερῶν ληστοῦ, ἄν εἶναι Θεός ὁ Χριστός, τότε νά κατεβεῖ ἀπό τόν Σταυρό, γιά νά τούς σώσει κι ἀφοῦ λύσει τά βιοτικά τους προβλήματα, τότε νά Τόν πιστέψουν τελικῶς! Ὅπως ἀκριβῶς και σήμερα συμβαίνει!
Μόνον ὁ εὐγνώμων Ληστής τούς ἀποστόμωσε καί ἔκανε τήν νικηφόρα ὑπέρβαση τῆς καθημερινότητας καί τῶν προβλημάτων της, μάλιστα τήν τελευταία στιγμή τῆς ζωῆς του. Καρφωμένος στόν σταυρό, ἀλλά κατ’ οὐσίαν ἐλεύθερος καί γι’ αὐτό ἀμέσως πρῶτος πολίτης καί οἰκήτορας τοῦ Παραδείσου.
Δυστυχῶς ὅμως, ἄν καί πέρασαν σχεδόν δύο χιλιάδες χρόνια, στή διάρκεια τῶν ὁποίων ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ παρατείνει τό θαῦμα τῆς ἀναστάσιμης ζωῆς στούς αἰῶνες καί ἡ δική μας ἐποχή χαρακτηρίζεται ἀπό ἀτολμία, δειλία καί πολλή αὐθάδεια ἀπέναντι στόν Χριστό. Και το ἄσχημο πλέον εἶναι ὅτι αὐτή ἡ αὐθάδεια και το θράσσος περιβάλλονται και με το ἔνδυμα τῆς νομοθεσίας τοῦ κράτους.
Πολλοί εἶναι ἐκεῖνοι ἐπίσης, πού ἐνῶ δυσκολεύονται νά ὁμολογήσουν εὐθαρσῶς τήν πίστη καί τή ζωή τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ἐντούτοις μέ εὐκολία γογγύζουν κατά τοῦ Χριστοῦ καί αἰτιῶνται τήν Ἐκκλησία Του γιά τίς δυσκολίες τῆς ζωῆς, γεγονός πού φανερώνει τήν ἔλλειψη τῆς παρουσίας τοῦ ἁγίου Πνεύματος στη ζωή τους.
Βέβαια ὁ Χριστός σέ κάθε ἐποχή καί σέ κάθε τόπο ἔχει τούς ἐκλεκτούς Του. Λίγους ἴσως, ἀλλά ἐκλεκτούς. Ἀνθρώπους ἁπλούς καί συνήθως ἀναξίους τῆς προσοχῆς τοῦ κόσμου, οἱ ὁποῖοι ὅμως ἑλκύουν τήν χάρη καί τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Ἀνθρώπους, πού ζοῦν ἀνάμεσά μας, μέσα στόν κόσμο καί ταυτόχρονα ἔξω ἀπό αὐτόν. Ἀνθρώπους-μέλη τῆς κοινωνίας μας, πού ἐργάζονται, πού ἔχουν οἰκογένειες καί ἀγωνίζονται μέ τόν ἱδρῶτα τοῦ προσώπου τους νά τίς ἀναστήσουν, μέ σύμμαχό τους τήν προσευχή, τή νηστεία, τή μετάνοια, τήν φιλανθρωπία καί πάνω ἀπ’ ὅλα τήν θεία Κοινωνία τοῦ Χριστοῦ! Ἄλλους, πού γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί τήν μαρτυρία Του ρίχνονται εὐχαρίστως στήν πάλη μέ τίς ἀρχές, τίς ἐξουσίες καί τόν κοσμοκράτορα τοῦ κόσμου τοῦ αἰῶνος τούτου.
Ὅλοι τους Ψυχές, πού ἰδιαιτέρως φροντίζουν τόν Χριστό, τόν Ὁποῖον ἐνδύθηκαν στό Βάπτισμά τους. Ἄλλοι νωρίτερα κι ἄλλοι ἀργότερα συνειδητοποίησαν τη σχέση τους με τον Χριστό κι ἔμαθαν νά Τόν διακονοῦν στό πρόσωπο κάθε ἐμπερίστατου ἀδελφοῦ. Κυρίως ὅμως ἔμαθαν νά προσκομίζουν τό μῦρο τῆς προσευχῆς καί τῶν δακρύων τους στόν Χριστό, ἐκλιπαρώντας γιά τό μέγα Του ἔλεος. Καί ὅλα αὐτά καθ’ ἥν στιγμήν καλοῦνται να ἀνεχθοῦν την εἰρωνία και τον χλευασμό τοῦ κόσμου, να ὑπερβοῦν τά ἐμπόδια καί να ὑπερνικήσουν τίς δυσκολίες τῆς καθημερινότητας, ἀλλά καί τά πολλά προσκόμματα τοῦ διαβόλου.
Ὅλοι αὐτοί Κληρικοί, Μοναχοί ἤ Λαϊκοί, μικρότεροι ἤ μεγαλύτεροι, ὅπου τούς ἔταξε ὁ Χριστός, μέ οἰκογένεια ἤ χωρίς αὐτήν, ἀνάλογα μέ τά χαρίσματα καί τίς δυνάμεις τους, χωρίς ἴσως νά τό καταλαβαίνουν, συνεχίζουν τό ἱερό ἔργο τοῦ Ἰωσήφ, τοῦ Νικοδήμου καί τῶν ἁγίων ἐνδόξων Μυροφόρων Γυναικῶν. Ἀποκαθηλώνουν μέ εὐλάβεια τόν Χριστό, ἀπό τούς σταυρούς τοῦ κόσμου και κόντρα σέ ὅσους συνεχίζουν να Τον βλασφημοῦν ἤ φοβοῦνται να Τον ὁμολογήσουν, Ἐκεῖνοι Τόν κηδεύουν στόν τάφο τῆς καρδιᾶς τους καί διακηρύσσουν μέ λόγια και μέ ἔργα τήν Ἀνάστασή Του στή ζωή, ὡς προσδεχόμενοι τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ!
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Στήν διάρκεια τοῦ Ἀναστασίμου Ὄρθρου κάθε Κυριακῆς, διαβάζεται κατά σειράν ἕνα ἀπό τά 11 Ἑωθινά Εὐαγγέλια, τά ὁποῖα ἀφοροῦν στίς ἐμφανίσεις τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ στούς Μαθητές Του, τίς Μυροφόρες καί σέ ἄλλους, (ἐκτός ἐάν συμπέσῃ μεγάλη Δεσποτική ἑορτή). Τό Ἑωθινό Εὐαγγέλιο διαβάζεται μέσα στό ἱερό Βῆμα καί ἀπό τήν δεξιά πλευρά τῆς Ἁγίας Τράπεζας. Ὁ Ἱερέας, πού τό διαβάζει, ἐνδύεται μέ λευκά ἄμφια, γιατί συμβολίζει τόν λευκοφορεμένο Ἄγγελο, πού συνάντησαν οἱ Μυροφόρες στά δεξιά τοῦ Παναγίου Τάφου καί ὁ ὁποῖος τούς ἀνήγειλε, ὅτι τό μνημεῖο εἶναι ἄδειο καί ὁ τάφος κενός, καθώς ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός «ἠγέρθη ἐκ νεκρῶν» .
Ἀφοῦ διαβασθεῖ τό Εὐαγγέλιο, εὐθύς ἀμέσως ἀκολουθεῖ ἡ πανηγυρική διακήρυξη τῆς Ἀναστάσεως μέ τήν ἀπαγγελία τῆς προσευχῆς «Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι...» καί στή συνέχεια κι ἐνῶ ἀποδίδεται ἐμμελῶς ὁ Ν (50ός) Ψαλμός τοῦ Δαϋίδ, «Ἐλέησόν με ὁ Θεός...» ὁ Ἱερέας ἐξέρχεται ἀπό τό ἅγιο Βῆμα, κρατώντας στά χέρια Του μέ εὐλάβεια τό Ἱερό Εὐαγγέλιο, ἐστραμμένο στήν πλευρά, πού εἰκονίζεται ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ καί μᾶς καλεῖ νά προσκυνήσουμε τόν Ἀναστάντα Κύριο. Τότε προσκυνοῦμε τόν Χριστό σέ συνέχεια τῶν Ἁγίων ἐκείνων Μυροφόρων, οἱ ὁποῖες πρῶτες συνάντησαν τόν Ἀναστάντα Κύριο, ἄκουσαν το «Χαίρετε» ἀπό το θεϊκό στόμα Του καί Τόν προσκύνησαν διαδίδοντας τό χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς Ἀναστάσεως.
Αὐτή ἡ προσκύνηση κάθε Κυριακή πρωΐ, ἄς γίνεται ἡ ἀφορμή για να λαμβάνουμε δύναμη και νά ἀγωνιζόμαστε μέ τόλμη, γενναιότητα καί θάρρος, ὁμολογώντας τη σχέση μας με τον Χριστό, ὅπως ὁ Ἰωσήφ, ὁ Νικόδημος καί οἱ Μυροφόρες, ἄν θέλουμε νά εἴμαστε κι ἐμεῖς «προσδεχόμενοι τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». Ἀμήν
Συντάχθηκε στις 09 Μαϊος 2024 .
Ἀγαπητοί Ἀδελφοί, Χριστός Ἀνέστη!
Στό κλείσιμο τῆς Διακαινησίμου Ἑβδομάδος ἀκούσαμε σήμερα τόν Εὐαγγελιστή Ἰωάννη νά μᾶς ἀφηγεῖται ὅτι ὁ Ἀπόστολος Θωμᾶς ἀπουσίαζε κατά τήν πρώτη ἐμφάνιση τοῦ Χριστοῦ στούς Μαθητές καί παρά τήν διαβεβαίωση ἐκείνων, δυσπίστησε. Μετά ἀπό ὀκτώ ἡμέρες ὅμως, ὅταν ὁ Ἀναστάς Κύριος ἐπανεμφανίσθηκε σέ ὅλους τούς Μαθητές, παρόντος και τοῦ Θωμᾶ, τότε ἐκεῖνος ὁμολόγησε πανηγυρικά τήν πίστη του σ’ Ἐκεῖνον.
Στό διάβα τῶν αἰώνων μέχρι καί σήμερα, πολλοί εἶναι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι οἱ ὁποῖοι ὄχι μόνον ἀμφισβητοῦν, ἀλλά καί ἀρνοῦνται τήν Ἀνάσταση τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, χωρίς βέβαια νά μποροῦν νά στηρίξουν, οὔτε ἐπ’ ἐλάχιστον τίς θεωρίες τους.
Οἱ Ἱεροί Εὐαγγελιστές περιγράφουν πολλές ἀπό τίς ἐμφανίσεις τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου μας τόσο στούς Μαθητές Του, ὅσο καί σέ ἄλλους ἀνθρώπους, ὥστε νά λαμβάνουμε μία-μία τίς ἀποδείξεις γιά τό ὅτι ὁ Χριστός πραγματικά ἀναστήθηκε, ἀφοῦ ἐμφανίσθηκε σέ ἀνθρώπους, Τον ψηλάφισαν, Τον προσκύνησαν, ἐνῶ Ἐκεῖνος συνομίλησε καί συνέφαγε μαζί τους. Τά ὅσα περιγράφονται στά Ἱερά Εὐαγγέλια, στίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων καί στίς Ἐπιστολές τους ἀποδεικνύουν τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ διά τῆς καταφατικῆς καί τῆς ἀποφατικῆς ὁδοῦ.
Ἡ καταφατική ὁδός στοιχειοθετεῖται ἀπό τό γεγονός, ὅτι ἀπό ὅλες τίς εὐαγγελικές περιγραφές τῆς Ἀναστάσεως διαφαίνεται ἕνας φυσικός, ἀνεπιτήδευτος καί συγχρόνως ἁρμονικός χαρακτήρας τῶν ἐμφανίσεων τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ.
Μετά τήν ἐκ νεκρῶν τριήμερη ἀνάστασή Του ὁ Χριστός στίς πρῶτες ἐμφανίσεις Του στίς Μυροφόρες, στον Λουκᾶ και τον Κλεόπα, ἐκ τῶν 70 Μαθητῶν, πού πήγαιναν στούς Ἐμμαούς, στόν Πέτρο καί στούς δέκα Μαθητές, πού ἦταν κλεισμένοι σέ ἀσφαλῆ χῶρο γιά τόν φόβο τῶν Ἰουδαίων, τούς παρηγορεῖ, τούς χαροποιεῖ καί τούς ἐνθαρρύνει.
Στίς ἀμέσως ἑπόμενες ἐμφανίσεις Του στόν Θωμᾶ, την ὁποία σήμερα ἑορτάζουμε, στήν Τιβεριάδα, στόν Ἰάκωβο καί στό ὄρος τῆς Γαλιλαίας στηρίζει τούς Μαθητές στήν πίστη τῆς Ἀναστάσεως. Τούς ἐπιτιμᾶ γιά τήν δυσπιστία τους, ἀλλά τούς ἀναθέτει τήν ἀποστολική διακονία τους.
Στίς τελευταῖες χρονικῶς ἐμφανίσεις Του στό Ὄρος πάλι τῆς Γαλιλαίας καί στήν Βηθανία, προτοῦ νά ἀναληφθεῖ χαρίζει τίς εὐλογίες Του στούς Ἀποστόλους καί σέ ὁλόκληρη τῆν πρώτη Ἐκκλησία, πού ἦταν συναθροισμένη ἐκεῖ καί μάλιστα προσελκύει τά βλέμματα τῶν Μαθητῶν καί τήν διάνοιά τους πρός τό μέλλον προετοιμάζοντάς τους γιά τό μεγάλο τους ἔργο.
Ἄν τά ἔγραφε αὐτά ἕνας μόνον Εὐαγγελιστής θά μποροῦσε κάποιος νά σκεφθεῖ, ὅτι γράφει σύμφωνα μέ κάποιο σχέδιο, πού ἔχει στό μυαλό του. Ἐπειδή ὅμως αὐτά γράφτηκαν ἀπό τέσσερις Εὐαγγελιστές, οἱ ὁποῖοι βρίσκονταν σέ διαφορετικούς τόπους καί οἱ συγγραφές τους ἀπέχουν χρονικά μεταξύ τους, ὁποιαδήποτε ἀμφισβήτηση ἀποκλείεται.
Ἡ ἀποφατική ἀνάγνωση τώρα τῶν εὐαγγελικῶν διηγήσεων ἔχει κι ἐκείνη τίς δικές της ἀποδείξεις γιά τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, μέ πρώτη καί κύρια τήν μεταβολή τοῦ χαρακτῆρος τῶν Μαθητῶν.
Πολλοί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, μέ πρῶτον τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο διακηρύττουν, ὅτι ἡ ψυχική μεταστροφή τῶν Ἀποστόλων, οἱ ὁποῖοι ἀπό φοβισμένοι Μαθητές ἔγιναν διαπρύσιοι κήρυκες τῆς Ἀναστάντος Χριστοῦ καί τοῦ Εὐαγγελίου Του, ἀποτελεῖ μία ἀπό τίς ἰσχυρότερες ἀποδείξεις τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ἔναντι ὅλων ἐκείνων, πού τήν ἀρνοῦνται ἤ τήν ἀμφισβητοῦν!
Πώς οἱ κλειδαμπαρωμένοι ἀπό τό φόβο τους Μαθητές, διά μιᾶς γίνονται γενναῖοι καί ἀτρόμητοι, ἐνώπιον τοῦ φανατισμένου ἐκείνου ὄχλου τῶν Ἰουδαίων;
Πῶς ἀψηφοῦν κάθε κίνδυνο καί εἶναι ἔτοιμοι νά ὑπομείνουν τά πάντα γιά Ἐκεῖνον, τόν ὁποῖον πρό ἡμερῶν εἶχαν ἀρνηθεῖ;
Πῶς ὁ Ἰούδας (ὄχι ὁ Ἰσκαριώτης) καί ὁ Ἰάκωβος, πού θεωροῦνταν Ἀδελφοί τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὡς παιδιά τοῦ Ἰωσήφ ἀπό τόν γάμο του πρίν λάβῃ τήν Παναγία ὑπό τήν προστασία του, ἐνῶ δυσπιστοῦσαν στόν Χριστό σύμφωνα μέ τόν 5ο στίχο τοῦ 7ου κεφ. τοῦ Ἰωάννου, τώρα μεταβάλλονται σέ ἐνθουσιώδεις κήρυκες τῆς Ἀναστάσεως καί μάλιστα ἔχουμε καί δύο Ἐπιστολές ἀπό ἐκείνους στήν Καινή Διαθήκη;
Ἀναμφιβόλως ἡ αἰφνίδια καί ἀπροσδόκητη γιά τά ἀνθρώπινα δεδομένα μεταβολή τῶν Μαθητῶν προκλήθηκε ἀπό τήν βεβαία πίστη τους στήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ.
Ἐκτός τούτων ὁ ἅγιος Αὐγουστῖνος, Ἐπίσκοπος Ἱππῶνος (5ος αἰών. ) ἐλέγχει καί καταρρίπτει τήν ἀξιοπιστία τῶν στρατιωτῶν ὡς μαρτύρων τῆς κλοπῆς τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ ἀπό τούς Μαθητές, ὅπως ὑποστήριξαν τότε οἱ Ἑβραῖοι καί ἴσως ἀκόμη κάποιοι πιστεύουν. Λέει χαρακτηριστικά: «Ἄν κοιμώνταν τί εἶδαν; καί ἐάν δέν εἶδαν τίνος μάρτυρες εἶναι; Τί εἴδους μαρτυρία μπορεῖ νά προσκομίσει αὐτός πού κοιμᾶται...Εἶναι σάν νά λένε: Μαρτυροῦμε τήν ἀλήθεια τῆς κλοπῆς καί ἡ μαρτυρία μας εἶναι ἀδιαμφισβήτητη διότι, ὅταν ἔγινε, ἐμεῖς κοιμώμασταν καί οὔτε εἴδαμε, οὔτε ἀκούσαμε τίποτε».
Μᾶς ἐκπλήσει ἐπίσης ἡ στάση τῶν Ἀρχόντων οἱ ὁποῖοι, παρά τήν σκληρότητα καί τήν αὐστηρότητα τοῦ ῥωμαϊκοῦ δικαίου, οὔτε τούς στρατιῶτες τιμώρησαν γιά τήν ἀμέλειά τους, πού δέν ἐμπόδισαν τήν ἐπιχειρούμενη κλοπή, οὔτε στήθηκε ποτέ ἐπίσημη κατηγορία ἤ δίκη ἐναντίον τῶν Μαθητῶν, ὅτι διέρρηξαν τόν τάφο καί ἔκλεψαν τό σῶμα.
Τά μέλη τοῦ Ἑβραϊκοῦ Συνεδρίου πάλι, πού μέ τόση εὐκολία ψευδομαρτύρησαν κατά τοῦ Κυρίου καί τόν ἀνέβασαν στόν σταυρό, τώρα μένουν σιωπηλοί καί ἀδρανεῖς. Ἄν εἶχαν ἀπόδειξη ὅτι ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἦταν ψευδής ἤ ἐφεύρημα τῶν Μαθητῶν θά τήν εἶχαν ἀντιτάξει, ἀλλά ὅπως ἀποδεικνύεται, δέν ἦταν σέ θέση νά τήν παράσχουν. Γι’ αὐτό καί ὁ ἱερός ὑμνωδός τούς προκαλεῖ μέ τόν αἶνο τοῦ β΄ἤχου : «εἰ τόν ταφέντα δώτωσαν ἤ ἀναστάντα προσκυνήτωσαν» .
Ἀλήθεια τί θά κέρδιζαν οἱ Μαθητές πλάθοντας ἕνα μῦθο γιά τήν Ἀνάσταση καί κηρύττοντάς τον; Σέ τί θά τούς ὠφελοῦσε ἐκείνους, πού μόλις καί μετά βίας καί πάντοτε κατόπιν θεϊκῆς ἐπεμβάσεως γλύτωναν τήν ζωή τους καί συνέχιζαν τό ἔργο τους; Ἀδίστακτα πιστεύουμε ὅτι τό θάρρος, ἡ αὐτοθυσία καί ἡ αὐταπάρνηση τῶν Ἀποστόλων, τά σημεῖα-θαύματα, πού ἐπιτελοῦσαν στό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, (βλ. Πράξ. ε΄ 12) καθώς καί ἡ αὔξηση τῆς Ἐκκλησίας παρά τούς συνεχεῖς διωγμούς ἀποτελεῖ τήν ἀδιάσειστη πίστη μας ὅτι ὁ Χριστός Ἀληθῶς Ἀνέστη!
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ὁ Χριστός εἶναι ὁ μόνος ἀληθινός Θεός, ὁ Ὁποῖος ἀπό τήν ἄπειρη ἀγάπη Του γιά τόν ἄνθρωπο, καταδέχθηκε νά σταυρωθεῖ και να ταφεῖ γιά τήν σωτηρία μας. Μετά τήν Ἀνάστασή Του, καταδέχθηκε νά ἐμφανισθεῖ καί νά ψηλαφηθεῖ, ὅπως καταδέχεται νά ἐμφανίζεται καί νά ψηλαφεῖται μέχρι σήμερα ἀπό ὅποιον ζητεῖ ἀξιόπιστη μαρτυρία τῆς ἀληθινῆς παρουσία Του. Ὄχι μόνο μέσα ἀπό τά θαυμαστά τῆς ζωῆς μας, ἀλλά προσφέροντας σέ ὅλους ἀνεξαιρέτως τό σῶμα Του καί τό αἷμα Του ὡς ἀναγκαῖα πνευματική τροφή γιά νά ἔχουμε ζωή καί σωτηρία. Ὁ Χριστός δέν εἶναι ἀπρόσιτος, οὔτε ἀποτελεῖ ἰδεολογία, οὔτε κἄν θεωρία θρησκευτική. Ὁ Χριστός εἶναι ἡ μόνη πολύτιμη ἐμπειρία τῆς ζωῆς μας. Σέ ἐμᾶς ἀπομένει νά προσμένουμε τήν συνάντηση μαζί Του. Ἀκόμη κι ὁ πιό δύσπιστος, ἄν ἔχει τήν καλή προαίρεση τοῦ Θωμᾶ, μπροστά στόν Χριστό θά ἀναφωνήσει: «Ὁ Κύριός μου καί ὁ Θεός μου δόξα σοι» βιώνοντας τήν θεοειδῆ ἐμπειρία τοῦ χαιρετισμοῦ μας αὐτῶν τῶν ἡμερῶν: Χριστός Ἀνέστη, Ἀληθῶς Ἀνέστη!
Συντάχθηκε στις 30 Απριλίου 2024 .
Τήν Μεγάλη Τετάρτη 1ῃ Μαΐου καί ὥρα 17.00μ.μ., στήν Ἱερά Μονή Τιμίου Σταυροῦ, θά τελεσθεῖ ἡ Ἀκολουθία τοῦ Ἱεροῦ Νιπτῆρος, χοροστατοῦντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σάμου καί Ἰκαρίας κ.κ.Εὐσεβίου.
Ἡ Ἀκολουθία τοῦ ἱεροῦ Νιπτῆρος τελεῖται δραματοποιημένη καί μέ κατανυκτικό ὕφος στά Ἱεροσόλυμα, στήν Πάτμο καί ἀπό πολλῶν χρόνων στό νησί μας στή Σάμο καί συγκεκριμένα στήν παλαίφατον Ἱερά Μονή Τιμίου Σταυροῦ.
Συνιστοῦμε τήν συμμετοχή ὅλων τῶν εὐσεβῶν χριστιανῶν μας στήν κατανυκτική αὐτή ἀκολουθία, ἀπό τήν ὁποία λαμβάνουμε πολλά μηνύματα γιά τήν κατά Χριστόν πνευματική προκοπή μας, μεταφερόμενοι νοερῶς στό μέγα ἐκεῖνο ἐστρωμένο ἀνώγεον, ὅπου ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, πρό τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, ἐζώσθηκε λέντιον καί ἔνιψε τούς πόδας τῶν μαθητῶν του, παραδίδοντας σέ ὅλους μας παράδειγμα ταπεινοῦ φρονήματος καί θυσιαστικῆς ἀγάπης καί προσφορᾶς πρός τόν πλησίον.
Συντάχθηκε στις 30 Απριλίου 2024 .
«Τίποτε ἄλλο δέν εὐχαριστεῖ τόσο πολύ τόν Θεό καί τίποτε ἄλλο δέν Τοῦ εἶναι τόσο ἀγαπητό, ὅσο ἡ εὐσπλαγχνία. Αὐτή μαζί μέ τήν ἀλήθεια πηγαίνει μπροστά Του καί αὐτή πρέπει νά Τοῦ προσφερθεῖ πρίν τήν κρίση...Γιατί ὅλοι βλέπουν τά χέρια μας, ὅπως ἐμεῖς βλέπουμε τά χέρια τοῦ Θεοῦ.» (Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Περί φιλοπτωχείας).
Στοιχοῦσα καί ἡ τοπική μας Ἐκκλησία μέ εὐλάβεια στήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ νά εἴμαστε σπλαχνικοί στούς συνανθρώπους μας, λειτούργησε καί τό Κοινωνικό της Παντοπωλεῖο «Η ΑΓΑΠΗ», τό ὁποῖο στηρίζει σέ μηνιαῖα βάση πολλές πτωχές οἰκογένειες καί ἑκατοντάδες ἐμπερίστατους Ἀδελφούς μας, καθ΄ ὅλη τήν διάρκεια τοῦ ἔτους καί ἰδίως κατά τήν περίοδο τῶν Ἑορτῶν τοῦ Πάσχα καί τῶν Χριστουγέννων.
Γιά τόν λόγο αὐτό ἐπιθυμοῦμε διά τοῦ παρόντος νά εὐχαριστήσωμε ἐγκαρδίως ὅλους ὅσους ἀνωνύμως ἤ ἐπωνύμως ἀνταποκρίθηκαν στήν πρόσκλησή μας καί ἒγιναν ἀρωγοί αὐτῆς τῆς συνεχιζομένης προσπαθείας μας, ὥστε νά μήν ἐλλείπουν τά ἀναγκαῖα πρός τό ζῆν στούς κατοίκους τῶν ἀκριτικῶν μας Νησιῶν.
Ἰδιαιτέρως ὅμως λαμβάνουμε τήν ἀφορμή νά εὐχαριστήσωμε τόσο τήν Ἕνωση Ἑλλήνων Ἐφοπλιστῶν γιά τήν συνεχιζόμενη συνεργασία τους μαζί μας, ὅσο καί τούς μεγάλους χορηγούς τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν, πού διενεμήθησαν ἐν ὂψει τῶν Ἑορτῶν τοῦ Πάσχα καί συγκεκριμένα: 1. Περφέρεια Βορείου Αἰγαίου 2. Τήν Διοίκηση τῆς 79 ΑΔΤΕ, 3. Τήν Ἑλληνική Ἀστυνομία, 4. Τήν Πυροσβεστική Ὑπηρεσία, 5. 1ο Δημοτικό Σχολεῖο Σάμου, 6. 2ο Δημοτικό Σχολεῖο Σάμου, 7. Δημοτικό Σχολεῖο Παγώνδα, 8. Παιδικός Σταθμός “Τό Χαμόγελο”, 9. Λύκειο Ἑλληνίδων, 10. Ἓνωση Μικρασιατῶν Σάμου, 11. Ὀμάδα “Ἀγκαλιάζω τήν Σάμο” καί 12. «Magic Mission» ἀπό τό Montreal.
Εὐχαριστοῦντες γιά μιά ἀκόμη φορά ὃλους, τούς ἐπωνύμους, ἀλλά καί τούς ἀνωνύμους, γιά τήν συπαράστασή τους, ἠθική καί ὑλική καί τήν ὁλόθυμη ἔκφραση τῆς ἔμπρακτης ἀγάπης τους, εὐχόμαστε τήν χάρη καί τήν εὐλογία τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου μας στήν ζωή, τήν οἰκογένεια καί τό ἔργο ἑνός ἑκάστου, εἰς ἔτη πολλά καί εὐλογημένα.
