«Ἡ πατρική Ἑστία τῆς Ἐκκλησίας» Κυριακή τοῦ Ἀσώτου 3 Μαρτίου 2024 - (Λουκᾶ ιε΄ 11-32)

Συντάχθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2024.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἡ παραβολή τοῦ ἀσώτου υἱοῦ, πού δίνει τήν ὀνομασία της στήν σημερινή, δεύτερη Κυριακή τοῦ Τριωδίου, ἀποτελεῖ τήν πλέον εὔγλωττη ἱστόρηση τῆς μετανοίας καί γιά αὐτό ἀφορᾶ σέ ὅλους μας.

Ὁ Κύριος μέ τήν συγκινητική ἀφήγηση τῆς παραβολῆς, πού βρίσκεται στό 15^ο κεφάλαιο τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Λουκᾶ, περιγράφει τό δράμα τῆς περιπλάνησής μας στήν ἁμαρτία. Σαφῶς καί ἡ οὐσία τῆς παραβολῆς βρίσκεται στήν μετάνοια καί τήν ἐπιστροφή τοῦ ἀσώτου υἱοῦ. Δέν πρέπει ὅμως νά μᾶς διαφεύγει, τό γεγονός ὅτι ἡ ἐπιστροφή του συνέβη ὄχι μόνο ἐξαιτίας τῆς κακοπάθειάς του στόν ξένο τόπο, ὅπου ἦταν ἀναγκασμένος να τρώει ὅ,τι περίσσευε ἀπό τά ξυλοκέρατα, πού ἔτρωγαν οἱ χοίροι, ἀλλά κυρίως ἐξ ἀφορμῆς τῆς γλυκείας ἀνάμνησης τῆς πατρικῆς του ἑστίας. Ἡ δίχως ἀμφιβολία ἀνωτερότητα τῆς συμπεριφορᾶς τοῦ Πατέρα του, ἀκόμη καί στή σχέση του μέ τούς μισθωτούς δούλους, σέ σύγκριση μέ ὅ,τι ἐκεῖνος βίωνε στά δικά του ἀφεντικά, κίνησε τήν ψυχή του νά φωνάξει, «ἀναστάς» δηλαδή ἀφοῦ ἀναστηθῶ ἀπό τόν θάνατο αὐτό τῆς ἁμαρτίας θά πορευθῶ πάλι πρός τόν Πατέρα μου.

Καί οἱ δύο υἱοί, πού ἀναφέρονται στήν παραβολή γνώρισαν τό μεγαλεῖο τῆς πατρικῆς τους ἑστίας. Ὄχι μόνο τήν στέγη, τήν τροφή καί τήν φιλοξενία, ἀλλά κυρίως τό ἀξεπέραστο ἦθος τοῦ Πατέρα, τήν ἀνιδιοτελῆ του ἀγάπη καί τό ἐναγώνιο ἐνδιαφέρον του γιά ὅλους, ἀκόμη και τούς μισθωτούς δούλους του.

Ὁ ἕνας υἱός, ὁ μικρότερος, ἀφοῦ φέρθηκε ἀνώριμα καί ἀνόητα, πληγωμένος ἐμφανῶς ἀπό τήν ἁμαρτία, παραιτεῖται τῶν κληρονομικῶν δικαιωμάτων του, τά ὁποῖα ἀναγνωρίζει, ὅτι τά κατασπατάλησε στήν ἄσωτη ζωή καί ἀποζητεῖ μόνο καί μόνο τήν ζεστασιά καί τήν ἀσφάλεια τῆς πατρικῆς στοργῆς.

Ὁ ἄλλος, ὁ μεγαλύτερος τυφλωμένος ἀπό τόν ἐγωϊσμό, τήν πλεονεξία καί τόν φθόνο, ἀπαιτεῖ τά δικαιώματά του, τά ὁποῖα βεβαίως τοῦ ἀνήκουν καί δέν τοῦ τά στέρησε κανείς καί οὔτε βεβαίως τά σπατάλησε. Δέν τά ζητεῖ ὅμως γιά νά ζήσει καλύτερα, ἀλλά γιά νά στερήσει ἀπό τόν νεώτερο πρώην ἄσωτο ἀδελφό του, τό ἔλεος καί τήν στοργή τοῦ Πατέρα και να ἐπισημάνει με αὐθάδεια την ἀνωτερότητά του ἔναντι αὐτῶν!

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἑρμηνεύοντας ἐπισημαίνουν, ὅτι ὡς πατρική ἑστία πρέπει θεωρήσουμε τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπου ὁ Θεός Πατέρας φροντίζει για ἐμᾶς τά παιδιά Του, ὥστε νά ἀπολαμβάνουμε τά ἀγαθά μας, μέ πρῶτο τήν ἐλευθερία, βάσει τῆς ὁποίας διαχειριζόμαστε τήν σχέση μας μαζί Του. Κι ἐδῶ χρειάζεται μεγάλη προσοχή, ὅπως τήν ἐπισημαίνει κι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στό σημερινό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα ἀπό τό 6^ο κεφάλαιο τῆς Α΄πρός Κορινθίους ἐπιστολῆς του: «ὅλα μοῦ εἶναι δυνατά νά τά κάνω, ἀλλά δέν μέ συμφέρουν ὅλα, ὅλα μοῦ εἶναι δυνατά νά τά κάνω, ἀλλά ἐγώ δέν θά σκλαβωθῶ σέ τίποτε ἀπό αὐτά». Ὁ Θεός ὡς Πατέρας δίκαιος καί ἀληθινός δέν φέρνει ἀντίρρηση στίς ἐπιλογές μας, ἐμεῖς ὅμως καί ἁμαρτίες κάνουμε ἀπομακρυνόμενοι ἀπό τήν πατρική Ἑστία, ἀλλά καί ἔχουμε τήν ψευδαίσθηση τοῦ καλοῦ ἀνθρώπου, ἀφοῦ ἐνδεχομένως δέν εἴμαστε τόσο ἁμαρτωλοί ὅπως ἄλλοι συνάνθρωποι καί ἀδελφοί μας, ἀφ’ ᾗς στιγμῆς μάλιστα ἐκκλησιαζόμαστε, νηστεύουμε κι ἐκδηλώνουμε την πίστη μας με τά ἐξωτερικά γνωρίσματα τοῦ βίου μας. Αὐτό ὅμως ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα νά συγκεντρώνουμε χαρακτηριστικά καί τῶν δύο υἱῶν τῆς παραβολῆς, ἔχοντας πάντοτε την ἀνάγκη τῆς πολυπόθητης μετάνοιας.

Ἄν κοιτάξουμε μέ προσοχή τήν ζωή μας ὡς συγχρόνων Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν, θά ἀπογοητευθοῦμε για τη σχέση μας με την πατρική ἑστία τῆς Ἐκκλησίας. Θα ἀντιληφθοῦμε, ὅτι πράγματα τά ὁποία στίς ἀμέσως προηγούμενες γενιές ἦταν δεδομένα σέ ἐμᾶς εἶναι ζητούμενα καί ἐρευνώμενα και ἐν πολλοῖς θεωροῦνται ὡς φολκορικά κατάλοιπα τοῦ παρελθόντος. Ἡ καθημερινή προσευχή, τό πρωϊ καί κυρίως τό βράδυ, ὡς λατρεία τοῦ Θεοῦ στό σπίτι μας, ἀνάβοντας τό καντήλι στά εἰκονίσματα καί θυμιάζοντας, γιά νά ἀνεβεῖ ἡ προσευχή μας, ὅπως ἀνεβαίνει τό θυμίαμα στόν οὐρανό. Ἡ ἀνάγνωση τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί κυρίως τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἡ ἀνάγνωση τῶν ψαλμῶν τοῦ Δαβίδ καί διαφόρων εὔληπτων Πατερικῶν συγγραμμάτων, πού φωτίζουν καί λαμπρύνουν τήν ψυχή.

Οἱ παραδεδομένες ἀπό τούς Ἁγίους Ἀποστόλους νηστεῖες τῆς Τετάρτης, τῆς Παρασκευῆς καί τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς πού κοντοζυγώνει, ἡ ἐξομολόγηση τῶν ἁμαρτιῶν μας, ἡ προσπάθεια γιά τήν αὔξηση τοῦ πνευματικοῦ μας ἀγῶνα μέσα ἀπό τά ποικίλα ἀγωνίσματα τῶν ἀρετῶν καί κυρίως τῆς φιλανθρωπίας, τῆς ἔμπρακτης δηλαδή ἀγάπης. Καί στήν κορυφή ὁ Ἐκκλησιασμός μας ἀνυπερθέτως τίς Κυριακές καί τίς μεγάλες ἑορτές μέ τήν ἀπαραίτητη συχνή θεία Κοινωνία.

Ἀλήθεια πού χάθηκε αὐτή ἡ ἀγάπη κι ἡ προσμονή πολλῶν ἐκ τῶν συγχρόνων Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν γιά τόν Χριστό; Τί ἔχουμε νά κάνουμε καλύτερο στή  ζωή μας ἀπό τό νά σταθοῦμε ἐνώπιον τοῦ ἱεροῦ Βήματος καί νά κοινωνήσουμε τόν Χριστό; Ποιόν ἄλλον ἔχουμε νά περιμένουμε στή ζωή μας ἐκτός ἀπό τόν Χριστό; Ποιός μᾶς ἀγάπησε ὅπως ὁ Χριστός; Ποιός μᾶς ἀνέχεται ὅπως ὁ Χριστός; Ποιός στενάζει στόν σταυρό ἀπό τά καρφιά τῶν ἁμαρτιῶν μας, ὅπως ὁ Χριστός; Ποιός ἄλλος σήκωσε τό βάρος τῶν ἁμαρτιῶν μας καί μᾶς ἐλευθέρωσε ἀπό τόν διάβολο, ὅπως ὁ Χριστός;

Κι ἐμεῖς ὄχι μόνο δέν κάνουμε λίγα ἁπλά βασικά πράγματα στή ζωή μας, ἀλλά Τόν βλασφημοῦμε κιόλας μέ λόγια καί μέ ἔργα. Καί τό χειρότερο εἶναι ὅτι δέν ἀντιδροῦμε, ὅταν κάποιοι περιφέρουν μέ ἀναίδεια τήν ὕβρη τους ἔναντι τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας Του, ἀλλά δειλιάζουμε καί πολλές φορές ντρεπόμαστε και τον σταυρό μας να κάνουμε ἀκόμη!

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Εἰσερχόμαστε στη δεύτερη ἑβδομάδα τοῦ Τριωδίου. Μαζί με την ταπεινή προσευχή τῆς προηγούμενης Κυριακῆς, σήμερα τονίζεται ἡ ἀνάγκη τῆς Μετανοίας. Ἡ Μετάνοια κορυφώνεται στό μυστήριο τῆς Ἐξομολόγης, ἀλλά για να φθάσουμε ἐκεῖ πρέπει να ὑπάρχει ἡ ἐνσυνείδητη ὁμολογία τῆς ὀρθόδοξης πίστης μας, να ζοῦμε δηλαδή την πίστη μας. 

Ἄν παρασυρθήκαμε ἐμφανῶς ἀπό τήν ἁμαρτία, ὅπως ὁ ἄσωτος,  ἤ ἀφανῶς ἀπό αὐτήν, ὅπως ὁ μεγαλύτερος ἀδελφός, ἄς το ἀναγνωρίσουμε. Διότι καί οἱ δύο υἱοί, ἀσχέτως τοῦ τόπου, στόν ὁποῖο κατοικοῦσαν, ἦταν μακρυά ἀπό τόν Πατέρα καί ζοῦσαν τήν ψευδαίσθηση καί ὄχι τήν ἀλήθεια τῆς ζωῆς. Μέ μία διαφορά ὅμως: ὁ ἄσωτος υἱός τό κατάλαβε κι ἐπέστρεψε, ἀλλά ὁ μεγαλύτερος ἀδελφός ἀδυνατοῦσε νά κατανοήσει τήν ἀπόσταση, πού τόν χώριζε ἀπό τόν Πατέρα κι ἐνῶ ζοῦσε τόσο κοντά του, στήν πραγματικότητα παρέμενε μακρυά κι ἀμετανότητος.

Ἄς μήν συμβεῖ τό ἴδιο και σ’ἐμᾶς. Ἄς μην καταδεχθοῦμε να ἐπιλέξουμε τά ξυλοκέρατα τῶν συνηθειῶν τοῦ κόσμου, πού μᾶς περιβάλλει, ἀντί τῆς παραδοσιακῆς ὀρθόδοξης πνευματικότητας. Ἄς πειθαρχήσουμε στην ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησία κι ἄς μείνουμε μακρυά ἀπό ἐφάμαρτες ἀποκριάτικες ἐκδηλώσεις, πού διαφθείρουν το ἦθος και την ἀξιοπρέπειά μας. Δεν εἶναι ἔθιμα αὐτά για τον Ὀρθόδοξο Χριστιανό. Ἀκόμη κι ἡ Τσικνοπέμπτη ὁρίζεται ὡς ἡ φροντίδα τῆς Ἐκκλησίας για τά παιδιά Της, πού θα νηστέψουν και θα ξαναφᾶνε κρέας το Πάσχα σύν Θεῷ κι ὄχι ἀφορμή για ξεφαντώματα και καρναβαλικές ἰαχές.

Ἄς ἀρκεστοῦμε στη θαλπωρή τῆς πατρικῆς ἑστίας τῆς Ἐκκλησίας.

Ἄς τηρήσουμε με εὐλάβεια το πνευματικό πρόγραμμα τῶν Ἁγίων μας.

Ἄς ζηλέψουμε τό «ἀναστάς πορεύσομαι» τοῦ πρώην ἀσώτου κι ἄς μείνουμε μέσα στην ἂγκαλιά τῆς Ἐκκλησίας γιά τή σωτηρία μας χωρίς να διαπραγματευθοῦμε με τον κόσμο τά αἰώνια κληρονομικά δικαιώματά μας για την Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ἀμήν.

Εκτύπωση Email

«Οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν διωχθήσονται» Κυριακή 25 Φεβρουαρίου 2024 - Ἀρχή Τριωδίου – (Β΄ Τιμ. γ΄ 10-15)

Συντάχθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2024.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ εἰσερχόμαστε σήμερα στήν κατανυκτική περίοδο τοῦ Τριωδίου, ἡ ὁποία λαμβάνει τήν ὀνομασία της ἀπό τό Βιβλίο τοῦ Τριωδίου, το ὁποῖο ἀπό τον χθεσινό Ἑσπερινό ἀνοίχθηκε πάνω στό Ψαλτήριο καί θά συντροφεύει τήν τέλεση τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, ἕως καί τό Μεγάλο Σάββατο τό πρωί.

Οἱ ὕμνοι τοῦ Τριωδίου, ἡ διδασκαλία τῶν Πατέρων γιά τό Τριώδιο καί ὅλη ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας τήν περίοδο αὐτή, μᾶς προτρέπουν νά ζήσουμε μέ περισσότερη προσευχή, μέ σταδιακά καλύτερη νηστεία, ὑλική καί πνευματική, μέ ἐντονώτερη συμμετοχή στή λειτουργική-μυστηριακή ζωή, κοσμώντας τούς ἑαυτούς μας μέ ἔργα ἀγάπης καί ἀρετές, ὥστε μετά ἀπό ἕνα ταξίδι σχεδόν δυόμισυ μηνῶν νά αἰσθανόμαστε περισσότερο πόθο γιά τόν Χριστό καί τή σωτηρία μας.

Για το λόγο αὐτό ἡ Ἐκκλησία μας ἐπέλεξε σήμερα, ἐκτός ἀπό την γνωστή εὐαγγελική περικοπή τοῦ Τελώνου και τοῦ Φαρισαίου, να διαβάζεται στη θέση τοῦ ἀποστολικοῦ ἀναγνώσματος κι ἕνα τμῆμα ἀπό την δεύτερη ἐπιστολή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου προς τον Τιμόθεο, για να τονίσει την ἀνάγκη τῆς σταθερότητας και τῆς πιστότητας στη ζωή μας, ὡς συγχρόνων Χριστιανῶν. Δεν παραλείπει μάλιστα να ὑπενθυμίσει μέσα ἀπό τον θεόπνευστο ἀποστολικό λόγο, ὅτι ἡ ἀπό μέρους τῶν Χριστιανῶν πιστή τήρηση τῆς παραδοσιακῆς ὀρθόδοξης εὐσέβειας θα ἀποτελέσει ἀφορμή διωγμοῦ, καθώς ὁ κόσμος ἔχει διαφορετικό φρόνημα.

Ὅπως λοιπόν ἀκούσαμε σήμερα, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος θέλοντας να ἐνθαρρύνει τον Τιμόθεο στο ἱεραποστολικό του ἔργο δεν διστάζει να ἀναφέρει το παράδειγμα τοῦ προσωπικοῦ του διωγμοῦ, στην διάρκεια τῆς ἱεραποστολικῆς του ζωῆς και δραστηριότητας. Δεν σταματᾶ ὅμως ἐκεῖ, ἀλλά ὁμιλεῖ με ἐνθουσιασμό για τον τρόπο με τον ὁποῖο ὁ Θεός παρέστη στον πολυειδῆ ἀγῶνα του. Ἐκείνη ἡ αἰσιόδοξη ἔκφραση «ἀπ’ ὅλα με ἔσωσε ὁ Κύριος» σφραγίζει την γνησιότητα τοῦ ἔργου του και καθιστᾶ σαφές τόσο στον Τιμόθεο, ὅσο και σέ ὅλους τούς Χριστιανούς, πού ἀγωνίζωνται να ζοῦν μέ εὐσέβεια, ὅτι ὁ πνευματικός ἀγῶνας μας δεν εἶναι μάταιος κόπος, καθώς ὁ Χριστός ὄχι μόνο συμπαρίσταται σέ αὐτόν ἀλλά κατ’ οὐσίαν ἡγεῖται, συναγωνίζεται και συμμαρτυρεῖ.

Ὡς ἐκ τούτου ὁδηγός στόν πνευματικό ἀγῶνα μας εἶναι ἡ ζωή και ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ. Κατ’ ἀρχάς ἡ ἐμπειρία τῆς μυστηριακῆς ζωῆς και ἡ ἱερά παράδοσης τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως συνάγεται μέσα ἀπό τον βίο και ἡ πολιτεία τῶν Ἁγίων, ξεκινώντας ἀπό τούς Ἁγίους Ἀποστόλους, τούς Μάρτυρες, τούς Πατέρες, τούς Ὁσίους καί τούς Ὁμολογητές κάθε ἐποχῆς, ἕως και σήμερα, ἀπό τούς ὁποίους λαμβάνουμε και τά πρότυπά μας.

Ἐν συνεχείᾳ ὡς βάση τοῦ ἀγῶνα κι ἐγγύηση για την καλή του ἔκβαση τίθεται ἡ ἐμμονή και ἡ πιστότητά μας στην ἀλήθεια, ὅπως την κατέχει και την διδάσκει ἡ Ἐκκλησία μέσα ἀπό την Ἁγία Γραφή, την Ὁποία ὀφείλουμε να μελετοῦμε σύμφωνα με την παραδεδομένη ἐκκλησιαστική διδασκαλία και τάξη. Ἄρα λοιπόν ὀφείλουμε να ζοῦμε κατά το πρότυπο τῆς Ἐκκλησίας κι ὄχι σύμφωνα με τά κατά καιρούς εἰωθότα, τίς παραδόσεις, τά ἤθη και τά κάθε εἴδους ἔθιμα και συνήθειες τῶν ἀνθρώπων.

Ἐδῶ ἀκριβῶς εἶναι και το πρόβλημα με τούς σύγχρονους Ὀρθοδόξους Χριστιανούς, το ὅτι δεν μποροῦν να ἀποκολληθοῦν ἀπό τίς δικές τους παραδόσεις, τά ἔθιμα και τίς συνήθειές τους. Αὐτό ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα να συμβαίνει ὅ,τι ἐπεσήμανε ὁ Χριστός στούς Φαρισαίους, λέγοντας ὅτι ἀπολυτοποιοῦν τίς ἀνθρώπινες παραδόσεις και ἀντικαθιστοῦν τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ με τά ἔθιμά τους, ὥστε ὁδηγοῦνται στην ἀπώλεια (βλ. Μάρκ. ζ΄).

Εἶναι λοιπόν πολύ ἐπίκαιρη αὐτή ἡ ἐπισήμανση καθώς εἰσερχόμαστε στην κατανυκτική περίοδο τοῦ Τριωδίου, την ὁποία ὁ κόσμος σέ ἀντίθεση με την γνήσια ἐκκλησιαστική εὐσέβεια την θεωρεῖ περίοδο διασκέδασης μέχρι ξεφαντώματος με πολλές και διάφορες ἄσεμνες διαγωγές, σάν και να θέλουν να ἐξορκίσουν το κακό και την ὑποκρισία, ὄχι μέσα ἀπό την μετάνοια και την ἐξομολόγηση, ἀλλά μέσα ἀπό την ὑποκριτική τέχνη τοῦ μασκαρέματος και τῶν καρναβαλικῶν ἐκδηλώσεων, με αἰχμή τοῦ «πολιτιστικοῦ» δόρατος τήν γελιοποίηση προσώπων, ἠθῶν, φρονημάτων, ἀκόμη καί τῶν ἱερῶν και τῶν ὁσίων τῆς Ἐκκλησίας και τοῦ Γένους μας, ὅσων τουλάχιστον μᾶς ἀπέμειναν μετά ἀπό τίς πρόσφατες ἐπαίσχυντες νομοθετικές διατάξεις, σχετικῶς με το γάμο ἀνθρώπων τοῦ ἰδίου φύλου.

Τί να πρωτοποῦμε; Τί να ἐπισημάνουμε πρῶτο;

Ποτέ στην δισχιλιόχρονη ἱστορία μας ὡς Ἑλλήνων και Ὀρθοδόξων δέν παρατηρήθηκε, οὔτε σημειώθηκε τέτοια πνευματική πτώση, ἡ ὁποία βέβαια δεν ἔγινε ξαφνικά. Συνέβαλε σέ αὐτήν ἡ γενικότερη χαλάρωση τῶν ἠθῶν τά τελευταῖα χρόνια και ἡ διαρκῶς ἐπιχειρούμενη διάβρωση τοῦ φρονήματός μας και τοῦ ἐθνικοῦ και τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ. Παλαιότερα οἱ πιστοί φρόντιζαν να διατηροῦν το ἑλληνορθόδοξο ἦθος τους κι ἔπρατταν ἀναλόγως στη ζωή τους. Αἰσθάνονταν ντροπή να διαφοροποιηθοῦν ἀπό το θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὅπως πάντοτε το διερμηνεύει ἡ Ἐκκλησία. Οὔτε σέ μέρες νηστείας φιλονικοῦσαν για να προσφερθεῖ ἡ «γιορτή» ἤ ἄλλα ἀρτύσιμα κεράσματα στα πανηγύρια, οὔτε ἐπέτρεπαν στα παιδιά τους να συζοῦν ἀστεφάνωτα, να ἀποκτοῦν παιδιά και να ἀπαιτοῦν να τελεσθεῖ γάμος και βάπτισμα μαζί, οὔτε συμμετεῖχαν σέ ἀνήθικες καρναβαλικές ἐκδηλώσεις, σέ βάρος τῆς ἠθικῆς καί πνευματικῆς τους ὑπόστασης, οὔτε με ὑπέρμετρο ἐγωϊσμό ἀπαιτοῦσαν ἀπό την Ἐκκλησία να ἀλλάξει τον λόγο Της και τη ζωή Της και να συσχηματισθεῖ μαζί τους, ὅπως συμβαίνει σήμερα δυστυχώς!

Εἶναι φοβερό ἄν σκεφθοῦμε, ὅτι μέσα στήν Τουρκοκρατία, σέ ἐκεῖνο το ζυγό τῆς σκλαβιᾶς, τον σκοτεινό κι  ἀντίχριστο, καταφέραμε να κρατηθοῦμε Χριστιανοί Ὀρθόδοξοι και τώρα νά τά ἀπεμπολοῦμε ὅλα. Πραγματικά εἶναι κρῖμα, το ἦθος κι ὁ ἑλληνορθόδοξος πολιτισμός μας, τά ὁποῖα διαφυλάχθηκαν μέ πολλές αἱματηρές θυσίες στους τέσσερις ἐκείνους μαύρους αἰῶνες τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς και μᾶς παραδόθηκαν ὡς ἡ πλέον πολύτιμη κληρονομιά, ἐμεῖς να τά θυσιάζουμε στο βωμό μιᾶς ἀπροσδιόριστης προόδου, ὑποθηκεύοντας την ἐλευθερία μας και θέτοντας την σωτηρία μας εν ἀμφιβόλῳ.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Καθώς με την ἀνοχή τοῦ Θεοῦ εἰσερχόμαστε στην κατανυκτική περίοδο τοῦ Τριωδίου, ἄς κρατήσουμε ἀποστάσεις ἀπό ὅλες τίς ἐφάμαρτες συνήθειες τοῦ κόσμου κατ’ αὐτήν την περίοδο. Ἄς πάρουμε μια γενναία ἀπόφαση να ὁμολογήσουμε την πίστη μας στον Χριστό ἀπέχοντας πρῶτα ἀπ’ ὅλα ἀπό ὅλες τίς καρναβαλικές ἐκδηλώσεις. Μπορεῖ νά ἐνδύονται με το ἔνδυμα τῆς πολιτιστικῆς ἐκδήλωσης, ἀλλά στην οὐσία τους βάλλουν κατά τῆς πνευματικῆς μας συγκρότησης και τῆς εὐσεβοῦς διαγωγῆς μας.

Εἶναι σίγουρο ὅτι θα διωχθοῦμε γι’ αὐτό και θα κατηγορηθοῦμε για σκοταδισμό, μεσαιωνισμό, φασισμό και ἄλλα. Ἄς ἔχουμε ὅμως κατά νοῦ αὐτό πού ἐπισημαίνει ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στο ἔργο του «Χρηστοήθεια τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν», ὅτι το κέρδος πού κάνει ὁ διάβολος εἰς βάρος μας μόνο τίς Ἀποκριές, δεν το κάνει ὅλο τον χρόνο.

Κυρίως ὅμως ἄς μᾶς στηρίζει στην ἀπό μέρους μας ὁμολογία τοῦ Χριστοῦ ἡ διαπίστωση τοῦ ἀποστόλου Παύλου προς τον Τιμόθεο, ὁ ὁποῖος μάλιστα μαρτύρησε στη διάρκεια καρναβαλικῆς ἐκδήλωσης στη Ἔφεσο, ὅπως την ἀκούσαμε σήμερα: «ὅσοι θέλουν να ζοῦν με εὐσέβεια, θα διωχθοῦν.» Κι αὐτό ἄς ἀποτελεῖ την γλυκεῖα ἐπιβράβευση τῆς ὁμολογίας τοῦ Χριστοῦ στη ζωή μας.

Εκτύπωση Email

«Ἅγια Θεοφάνεια ἤ Ἅγια Φῶτα» Κυριακή μετά τά Φῶτα - 14 Ἰανουαρίου 2024

Συντάχθηκε στις 09 Ιανουαρίου 2024.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Σήμερα ἀποδίδεται ἡ ἑορτή τῶν Ἁγίων Θεοφανείων, ἡ ὁποία ὀνομάζεται καί Ἅγια Φῶτα. Ἡ πρώτη ὀνομασία τῆς ἑορτῆς «Θεοφάνεια» ἀφορᾶ στήν φανέρωση τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ κατά τήν βάπτιση τοῦ Κυρίου στόν Ἰορδάνη ἀπό τόν Ἰωάννη. Ἡ δεύτερη ὀνομασία «Φῶτα» ἀφορᾶ στόν φωτισμό πού ἔλαβε ὁ κόσμος ἀπό τόν Ἐπιφανέντα Χριστό, σύμφωνα καί μέ τήν προφητική ρήση τοῦ Ἠσαΐα: «ὁ λαὸς ὁ πορευόμενος ἐν σκότει, ἴδετε φῶς μέγα· οἱ κατοικοῦντες ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανάτου, φῶς λάμψει ἐφ᾿ ὑμᾶς.» (βλ. Θ΄2).

Ὅπως ὅλα τά γεγονότα τῆς θείας Οἰκονομίας, δηλαδή ὅλα ὅσα ἐπετέλεσε γιά τή σωτηρία μας ὁ Ἐνανθρωπήσας καί Ἐπιφανείς Θεός, ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, ἔτσι καί τό βάπτισμά Του στόν Ἰορδάνη προφητεύθηκε καί προτυπώθηκε λεπτομερῶς στήν Παλαιά Διαθήκη. Τοῦτο ἀντιλαμβανόμαστε τόσο μέσα ἀπό προφητικές ρήσεις, ὅσο καί μέσα ἀπό διάφορα ἱστορικά συμβᾶντα, σέ κάποια ἀπό τά ὁποῖα θά ἀφιερώσουμε τή σημερινή ὁμιλία.

Ἀρχικῶς νά σημειώσουμε, ὅτι ὁ Προφήτης καί Βασιλιᾶς Δαβίδ στόν 113^ο ψαλμό προφητεύει τήν ἀντίδραση τοῦ φυσικοῦ στοιχείου τοῦ νεροῦ τόσο τοῦ ποταμοῦ Ἰορδάνη, ὅσο καί τῆς θάλασσας στήν ὁποία ἐκβάλλει. Ἀπευθυνόμενος σάν σέ πρόσωπα, πρός τόν Ἰορδάνη καί τή θάλασσα, προορᾶται τήν στιγμή τοῦ βαπτίσματος τοῦ Χριστοῦ καί τήν ἀδυναμία τῆς φύσης νά ἀντέξει τήν ἄμετρη συγκατάβαση τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου. Γι’ αὐτό στόν 3^ο στίχο  γράφει: «Ἡ θάλασσα εἶδε καί ἔφυγε, ὁ Ἰορδάνης στράφηκε πίσω στίς πηγές του» καί στόν 4^ο στίχο ἐρωτᾶ: «Τί σου συνέβη θάλασσα καί ἔφυγες καί σέ ἐσένα Ἰορδάνη τί συνέβη καί στράφηκες πρός τά πίσω;», ὅπως ἀκούσαμε συχνά αὐτή τήν περίοδο. Γιά νά ἀπαντήσει ἐμμέσως πλήν σαφῶς στούς ἀμέσως ἑπομένους στίχους καί νά μᾶς ἀφήσει νά κατανοήσουμε αὐτό, τό ὁποῖο συχνά εἰπώθηκε μέσα ἀπό τούς ὕμνους τῶν Ἁγίων ἑορτῶν τῶν Χριστουγέννων καί τῶν Θεοφανείων κι ὅπως ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος τό ἑρμηνεύει λέγοντας: «Μήν ἀναζητεῖς τό πώς καί τί συνέβη. ἐπειδή ὅπου θέλει ὁ Θεός ὑπερβαίνεται τῆς φύσεως ἡ τάξη. Ἀφοῦ τό θέλησε, τό κατέστησε δυνατό, κατέβηκε στή γῆ, ἔσωσε τόν ἄνθρωπο...».

Σέ ἕνα ἄλλο σημεῖο καί πάλι ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος δίνει μιά ἀλληγορική ἑρμηνεία στήν ἐπιστροφή τοῦ Ἰορδάνη καί τή φυγή τῆς θάλασσας. Λαμβάνει ἀφορμή ἀπό τό ὅτι ὁ ποταμός Ἰορδάνης ξεκινάει ἀπό δύο πηγές, τήν Ἰόρ καί τήν Δᾶν καί ἐκβάλλει στήν Νεκρά Θάλασσα. Λέει χαρακτηριστικά, πώς ὁ Ἰορδάνης ποταμός συμβολίζει τό ἀνθρώπινο γένος, τό ὁποῖο ξεκινᾶ ἀπό τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔα (Ἰορ καί Δᾶν). Ἡ πορεία τους ὁδηγεῖ πρός τήν νέκρωση, ἡ ὁποία συμβολίζεται μέ τήν Νεκρά Θάλασσα. Ἦλθε ὅμως ὁ Χριστός καί μέ τό Βάπτισμά Του ἀνέστρεψε τή ροή τοῦ ποταμοῦ καί τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι πλέον δέν τρέχουν πρός τόν θάνατο, ἀλλά πρός τήν ἀφθαρσία καί τήν αἰωνιότητα.

Τό Βάπτισμα τοῦ Χριστοῦ στόν Ἰορδάνη ὅμως, προφητεύεται καί προτυπώνεται μέ πολύ εὔγλωτο τρόπο μέσα ἀπό κάποια περιστατικά τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, κάποια ἀπό τά οποῖα ἀναφέρουν καί τήν στροφή τῶν ποταμίων ρείθρων τοῦ Ἰορδάνη πρός τά πίσω καί τήν παράλληλη φυγή τῆς θάλασσας, ὡς συνέπεια τῆς στάσης τῆς ροῆς τοῦ ποταμοῦ.

-Στό βιβλίο τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ μνημονεύεται γιά πρώτη φορά ἡ στάση του Ἰορδάνη ποταμοῦ, ὅταν οἱ Ἱερεῖς εἰσῆλθαν μέσα στόν ὁρμητικό ποταμό, φέροντας ἐπί τῶν ὤμων τους τήν Κιβωτό τῆς Διαθήκης, ἡ ὁποία δίχως ἄλλο προτυπώνει τόν Ἐνανθρωπήσαντα καί Βαπτιζόμενο Κύριο Ἰησοῦ Χριστό! Τότε σύμφωνα μέ τήν περιγραφή: «τά νερά πού κατέβαιναν ἀπό τίς πηγές τοῦ ποταμοῦ σταμάτησαν κι ἔγιναν ἕνας στερεός ὄγκος, πού στάθηκε πολύ μακρυά...ἐνῶ τά νερά πού εἶχαν περάσει κατέβηκαν πρός τήν Νεκρά θάλασσα, ὥσπου ἐξαφανίστηκαν ἐντελῶς». Τοῦτο εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νά περάσει ὅλος ὁ λαός μέ ἀσφάλεια τόν ὁρμητικό ποταμό πρός τήν γῆ τῆς Ἐπαγγελίας (βλ. Γ΄7-8, 15-17).

-Στό Τέταρτο Βιβλίο τῶν Βασιλειῶν ἐπίσης, μαρτυρεῖται δύο φορές ἡ στάση τῶν ποταμίων ρείθρων τοῦ Ἰορδάνη, ὅταν ὁ Προφήτης Ἠλίας τήν πρώτη κι ὁ Προφήτης Ἐλισσαῖος τήν δεύτερη φορά χτύπησαν τά νερά τοῦ ποταμοῦ μέ τήν μηλωτή τοῦ Προφήτη Ἠλία, (τό ἐπανωφόρι του δηλαδή) καί τά νερά στάθηκαν ὥστε νά δύνανται νά περάσουν τόν ὁρμητικό ποταμό καί τίς δύο φορές (βλ. Β΄6-14).

-Ἀκόμη μία γλαφυρή προτύπωση τοῦ Βαπτίσματος τοῦ Κυρίου στόν Ἰορδάνη περιγράφεται καί πάλι στό Τέταρτο Βιβλίο τῶν Βασιλειῶν, ἡ ὁποία ἔχει σχέση, ὄχι μέ τή στάση καί ἐπιτροφή τῶν ὑδάτων τοῦ ποταμοῦ, ἀλλά προφητεύει τήν λύτρωση, τήν ὁποία λαμβάνουν οἱ βαπτιζόμενοι στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἀπό τό προπατορικό καί κάθε ἄλλο ἁμάρτημα. Ἡ ἁμαρτία τοῦ ἀνθρώπου, θεωρούμενη ὡς ἀσθένεια τῆς ψυχῆς, στό συγκεκριμένο περιστατικό συμβολίζεται μέ τή λέπρα τοῦ σώματος ἑνός Σύριου ἄρχοντα, τοῦ Νεεμάν, ὁ ὁποῖος ἀναζήτησε τήν θεραπεία του στόν Προφήτη Ἐλισσαῖο. Ἐκεῖνος τόν συμβούλευσε νά πάει καί νά πλυθεῖ ἑφτά φορές στόν Ἰορδάνη ποταμό, ἀλλά ὁ Νεεμάν ξενίστηκε ἀπό τή συμβουλή αὐτή καί τήν θεώρησε μᾶλλον προσβλητική, καθώς ὅπως σημειώνεται, εἶπε θυμωμένος πώς ἡ Συρία εἶχε πολύ μεγαλύτερα καί καλύτερα ποτάμια γιά νά πλυθεῖ σέ αὐτά. Ὅμως ἐν τέλει μέ τήν προτροπή ἑνός καλοῦ του συμβούλου, τελικῶς ὑπάκουσε καί πῆγε καί λούστηκε ἑφτά φορές μέσα στόν Ἰορδάνη «κι ἀμέσως ἡ σάρκα του ἔγινε σάν τή σάρκα μικροῦ παιδιοῦ καί καθαρίσθηκε» (Ε΄9-14).

Αὐτό τό περιστατικό τό ἀνάφέρει κι ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός (βλ. Λουκ. δ΄27) ὁμιλώντας πρός τούς Ἰουδαίους, οἱ ὁποῖοι θεωροῦσαν πώς καί μόνον ἡ ἑβραϊκή τους καταγωγή ἔφτανε για τήν σωτηρία τους. Ὅμως αὐτά τά λόγια τοῦ Χριστοῦ ἀφοροῦν καί σέ ἐμᾶς τούς Ὀρθοδόξους Χριστιανούς καί σημαίνουν πώς δέν πρέπει νά ἐφησυχάζουμε, ἐπειδή εὐλογηθήκαμε νά βαπτισθοῦμε στό Ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀλλά πάντοτε νά δραστηριοποιούμαστε, ὥστε νά ἀνακαινίζουμε τούς ἑαυτούς μας μέσα ἀπό τή Μυστηριακή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός διδάσκει πώς ὁ Χριστός βαπτίσθηκε, ἀνάμεσα στά ἄλλα καί γιά νά ἀποκαλύψει στούς ἀνθρώπους τό Μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδος, γιά νά καθαρίσει ἀπό τήν ἁμαρτία ὁλόκληρη τήν ἀνθρωπότητα καί γιά νά εἰσαγάγει στήν Ἐκκλησία τόν τῦπο τοῦ Βαπτίσματος.

Ἆρα λοιπόν τά Ἅγια Θεοφάνεια ἤ Ἅγια Φῶτα, ὅπως προαναφέραμε, πρέπει νά θυμίζουν στόν καθένα μας τήν ἡμέρα τοῦ προσωπικοῦ μας θείου φωτισμοῦ, τῆς υἱοθεσίας μας ἀπό τόν Θεό καί τῆς εἰσόδου μας στήν Ἐκκλησία διά τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος.

Ἐνδυθήκαμε τόν Χριστό μέ τό Ἅγιο Βάπτισμα, λάβαμε τά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέ τό Ἅγιο Χρῖσμα, ὀφείλουμε μέσα ἀπό τό Μυστήριο τῆς Μετανοίας καί Ἐξομολογήσεως, τό ὁποῖο ὀνομάζεται δεύτερο βάπτισμα, νά καθαρίζουμε τήν ψυχή ἀπό τή λέπρα τῆς ἁμαρτίας καί μέ τή θεία Εὐχαριστία, κοινωνώντας τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ νά παραμένουμε ἑνωμένοι στό Σῶμα Του, τήν ἁγία μας Ἐκκλησία.

Ἄς ἐννοήσουμε ἐνδελεχῶς τήν παράκληση τοῦ μεγάλου Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας μας ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, ὅπως τήν ἀναφέρει σέ μία ὁμιλία του εἰς τά Ἅγια Φῶτα: « Ἐγώ εἶμαι τό Φῶς τοῦ κόσμου (καθώς λέγει ὁ Χριστός)...Ἔφθασε ὁ καιρός τῆς ἀναγεννήσεως, πού μᾶς ἦλθε ἀπό τόν Οὐρανό, ἀς ἀναγεννηθοῦμε. Ἔφθασε ὁ καιρός γιά τήν ἀναδημιουργία μας, ἄς ξαναγίνουμε, ὅπως ὁ πρωτόπλαστος Ἀδάμ, μακρυά ἀπό τήν ἁμαρτία. Ἄς μήν μείνουμε στήν ἀσχήμια τῆς ἁμαρτίας, ἀλλά ἄς γίνουμε ὅπως ὅταν βαπισθήκαμε, παραμένοντας ἀναγεννημένοι μέσα ἀπό τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας.» Ἀμήν. 

Εκτύπωση Email

«Ὁ Ἀμνός τοῦ Θεοῦ» Κυριακή 07 Ἰανουαρίου 2024 – Σύναξη τοῦ Τιμίου Προδρόμου (Ἰω. α΄ 29-34)

Συντάχθηκε στις 03 Ιανουαρίου 2024.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἡ δεύτερη ἡμέρα κάθε δεσποτικῆς ἑορτῆς εἶναι ἀφιερωμένη στό Πρόσωπο, τό ὁποῖο ὑπούργησε δηλαδή διακόνησε τό ἑορταζόμενο γεγονός. Γιά τόν λόγο αὐτό, ἡ σημερινή ἡμέρα, δέυτερη μετά τά Θεοφάνεια, εἶναι ἀφιερωμένη στό τίμιο Πρόσωπο τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, ὁ ὁποῖος βάπτισε τόν Σωτῆρα μας Χριστό στόν Ἰορδάνη, γεγονός πού ἑορτάσαμε χθές καί θά ἑορτάζουμε μέχρι τήν ἀπόδοση τῆς ἑορτῆς στίς 14 Ἰανουαρίου.

Οἱ Προφῆτες Ἠσαΐας καί Μαλαχίας ἀναφέρονται, αἰῶνες πρίν, μέ θαυμαστές λεπτομέρειες στήν προδρομική παρουσία καί τό ἔργο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου. Ὁ Ἠσαΐας ἀναφέρει τό γνωστό χωρίο «φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ· ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τὰς τρίβους τοῦ Θεοῦ ἡμῶν»(Μ΄3), ἐνῶ ὁ Μαλαχίας γράφει: «Ἰδοὺ ἐγὼ ἐξαποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου καὶ ἐπιβλέψεται ὁδὸν πρὸ προσώπου μου» (Γ΄1). Γιά τόν Τίμιο Πρόδρομο ὅμως προφήτευσε κι ὁ πατέρας του, ὁ Ζαχαρίας, λέγοντας: «Καὶ σύ, παιδίον, θά ὀνομαστεῖς προφήτης τοῦ ὑψίστου Θεοῦ· γιατί θά προπορευθεῖς τοῦ Κυρίου γιά νά ἐτοιμάσεις τίς ὁδούς του» (βλ. Λουκ. α΄76)

Οἱ ἱεροί Εὐαγγελιστές ὁμιλοῦν ἐπίσης διεξοδικῶς γιά τήν παρουσία τοῦ Τιμίου Προδρόμου στήν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνου. Ἐκεῖ ὁ Τίμιος Πρόδρομος κατοικοῦσε καί ἐνδιαιτᾶτο, τρεφόμενος μέ μέλι ἄγριο καί ἀκρῖδες, εἴτε ἐννοήσουμε τά ἔντομα ἤ τίς ἄκρες ἀπό τά χόρτα, ὅπως λένε οἱ Πατέρες. Ὁ Τίμιος Πρόδρομος ἀνέδειξε τήν ἔρημο ὡς τό μεγάλο σχολεῖο τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς. Ἐκεῖ κατά τήν παράδοση διδάχθηκε ἀπό τόν Ἀρχάγγελο Μιχαήλ τίς μετάνοιες καί τήν νοερά προσευχή, ἐγκαινιάζοντας, κατά κάποιο τρόπο, τό δρόμο γιά τήν ἀσκητική ζωή τῆς ἐρήμου, πού λάμπρυναν ἀργότερα μεγάλες μορφές, ὅπως οἱ Ἅγιοι Ἀντώνιος, Εὐθύμιος, Παῦλος ὁ ἁπλοῦς, Γεράσιμος Ἰορδανίτης, ἡ Ὁσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία καί ἄλλοι. Ἐκεῖ στήν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνου, ὁ Τίμιος Πρόδρομος δίδασκε τούς ἀνθρώπους, πού τόν ἐπισκέπτονταν καί τούς βάπτιζε τό βάπτισμα τῆς μετανοίας, γιά νά συγχωρηθοῦν οἱ ἁμαρτίες τους, ὥστε μέ καθαρή τήν καρδιά νά ἀναγνωρίσουν τόν Χριστό καί νά Τόν ἀκολουθήσουν. Ἀπό τήν ἔρημο ἔλεγξε καί τόν Βασιλιᾶ Ἡρώδη καί ἐξαιτίας αὐτοῦ συνελήφθη, φυλακίσθηκε καί ἀποκεφαλίσθηκε, ὅπως περιγράφει ὁ Εὐαγγελιστής Μᾶρκος.

Ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς ἐπίσης διασώζει ἕνα πολύ σπουδαῖο τμῆμα τῆς διδασκαλίας του τιμίου Προδρόμου, τό ὁποῖο ἀκούσαμε αὐτές τίς ἡμέρες ὡς εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα τῆς ἑνάτης (θ΄) ὥρας καί τοῦ Ἑσπερινοῦ τῶν Θεοφανείων. Στό τρῖτο κεφάλαιο τοῦ Εὐαγγελίου του γράφει, πώς ὅταν τά πλήθη τῶν ἀνθρώπων τόν ρωτοῦσαν τί νά κάνουμε γιά νά σωθοῦμε, Ἐκεῖνος τόνιζε τήν φιλανθρωπία λέγοντας: «Αὐτός πού ἔχει δύο χιτῶνες, ἄς δώση τόν ἕνα σ’ ἐκεῖνον πού δέν ἔχει κι ἐκεῖνος πού ἔχει τροφές, ἄς κάνει τό ἴδιο». Καί στούς τελῶνες ποῦ πῆγαν νά βαπτιστοῦν, τούς συμβούλευε νά εἶναι δίκαιοι, λέγοντας «Μήν εἰσπράττετε τίποτε παραπάνω ἀπό ἐκεῖνο, πού ἔχει ὁρισθῆ ἀπό τόν νόμον». Καί στούς στρατιῶτες πού τόν ρωτοῦσαν, τούς συμβούλευε νά μήν κάνουν κατάχρηση τῆς θέσης τους καί τῶν δικαιωμάτων τους εἰς βάρος τῶν ἄλλων, λέγοντας: «κανένα νά μή συκοφαντήσετε, κανένα νά μή ἐκφοβήσετε μέ ἀπειλές, διά νά τοῦ ἀποσπάσετε χρήματα, καί νά ἀρκεῖσθε στόν μισθόν σας». Συμβουλές βεβαίως πού εἶναι χρήσιμες καί γιά ἐμᾶς, ἀφοῦ τονίζεται ἡ ἀγάπη, ἡ φιλανθρωπία, ἡ δικαιοσύνη, ὁ ἀλληλοσεβασμός, ἡ ὑπευθυνότητα καί ἡ ἐγκράτεια, ἀρετές πού πρέπει νά συγκροτοῦν τή ζωή μας.

Ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης ἀξιοποιεῖ τό γεγονός, ὅτι χρημάτισε μαθητής του καί σήμερα ἀκούσαμε νά μᾶς πληροφορεῖ γιά τήν πλέον σημαντική διακήρυξη τοῦ Τιμίου Προδρόμου σχετικῶς μέ τόν Χριστό. Στό πρῶτο κεφάλαιο τοῦ Εὐαγγελίου του γράφει, πώς μετά τό βάπτισμα τοῦ Χριστοῦ, ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος εἶδε τόν Χριστό νά ἔρχεται πάλι πρός αὐτόν καί ἀναφώνησε: «Αὐτός εἶναι ὁ ἀμνός τοῦ Θεοῦ, πού σηκώνει ἐπάνω του ὅλη τήν ἁμαρτία τοῦ κόσμου»(Ἰωάν. α΄29) Τό ἴδιο ἀκριβῶς συνέβη καί τήν ἑπομένη ἡμέρα, ὅπου πάλι ὅταν ὁ Χριστός πέρασε κοντά ἀπό τόν Ἰωάννη, ἐκεῖνος τόν ἔδειξε μέ τό χέρι του καί πάλι εἶπε: «αὐτός εἶναι ὁ ἀμνός τοῦ Θεοῦ» (Ἰωάν. α΄36).

Ὁ Τίμιος Πρόδρομος ὀνομάζει τόν Χριστό, Ἀμνό τοῦ Θεοῦ, ἐπαληθεύοντας τόν Προφήτη Ἠσαΐα, ὁ ὁποῖος ἀναφερόμενος προφητικά στή σταυρική Του θυσία, τήν ὁποία ὑπέστη ἀδιαμαρτύρητα καί μέ τή θέλησή του γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου, γράφει στόν στίχο 7 τοῦ κεφ. 53 τοῦ βιβλίου του: «ὡς πρόβατον ὁδηγήθηκε στή σφαγή καί ὡς ἀμνός ἔναντι ἐκείνου που τόν θυσιάζει ἄφωνος, ἔτσι ἀκριβῶς χωρίς νά ἀνοίγει τό στόμα του».

Καταλαβαίνουμε λοιπόν πώς ὁ Τίμιος Πρόδρομος σέ αὐτό τό σημεῖο κάνει τήν σύνδεση τῆς προφητείας τοῦ Ἠσαΐα μέ τήν παρουσία τοῦ προφητευόμενου Χριστοῦ. Μάλιστα δέν ἐπαληθεύει ἁπλά τήν προφητεία, πού εἰπώθηκε 800 χρόνια πρίν, ἀλλά κι ἐκεῖνος μέ τή σειρά του προφητεύει, τί ἔμελλε νά συμβεῖ τρία χρόνια μετά, μέ τή σταύρωση τοῦ Χριστοῦ. Διότι ὁ Χριστός, ὄντας ὁ μόνος ἀναμάρτητος,  πῆρε ἐπάνω του τήν ἁμαρτία τοῦ κόσμου καί τήν κάρφωσε στόν Σταυρό. Ἐξουδετέρωσε μέ τή σταύρωσή Του τή δύναμη τοῦ διαβόλου καί τήν δυναμική τῆς ἁμαρτίας, δίνοντας στόν κάθε ἄνθρωπο τή δυνατότητα τῆς σωτηρίας του, ἐπί τῇ βάσει πάντοτε τῆς ἐλεύθερης ἐπιλογῆς του, δηλαδή ἄν θέλει νά σωθεῖ.

Ἡ Ἐκκλησία μας στάθηκε μέ μεγάλη εὐλάβεια σέ αὐτήν τήν ὀνομασία Ἀμνός καί τοῦτο φαίνεται σέ τρεῖς τουλάχιστον περιπτώσεις.

Πρῶτον: ἀρκεῖ νά σκεφθοῦμε, πώς ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας ὡς Ἀμνό ὀνομάζει τό τετράγωνο τμῆμα τοῦ ἄρτου, τό ὁποῖο τοποθετεῖται πάνω στό ἅγιο Δισκάριο γιά νά μεταβληθεῖ στή διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας σέ σῶμα Χριστοῦ. Μάλιστα δέ, ὅταν ὁ Ἱερέας στή διάρκεια τῆς ἁγίας Προσκομιδῆς ἐξάγει ἀπό τό πρόσφορο αὐτό τό τετράγωνο τμῆμα, πού ἔχει τήν ἐπιγραφή ΙΣ ΧΣ ΝΙ ΚΑ, λέει ἀκριβῶς τά ἴδια λόγια τοῦ Προφήτη Ἠσαΐα, ὅπως τά προαναφέραμε καί ὀνομάζει τόν ἄρτο Ἀμνό.

Δεύτερον: στήν Δοξολογία πού ψάλλεται στό τέλος τοῦ Ὄρθρου καί πρίν ξεκινήσει ἡ θεία Λειτουργία, ἐκεῖ ψάλλουμε: «Κύριε ὁ Θεός, ὁ Ἀμνός τοῦ Θεοῦ, Ὁ Υἱός τοῦ Πατρός, ὁ αἴρων τήν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, ἐλέησον ἡμᾶς ὁ αἴρων τάς ἁμαρτίας τοῦ κόσμου»

Τρῖτον: ὁ Ἴδιος ὁ Κύριος ἄμεσα καί ἔμμεσα ἐπαλήθευσε τήν ὀνομασία Ἀμνός. Ἐμμεσα διότι δύο φορές ἔδωσε τή δυνατότητα στόν Τίμιο Πρόδρομο νά τόν ἀποκαλέσει ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων Ἀμνό τοῦ Θεοῦ, χωρίς νά τό ἀλλάξει. Ἄμεσα διότι στό κεφ. 5 τῆς Ἀποκάλυψης τοῦ Ἰωάννου, ὁ Ἴδιος ἐμφανίζεται ὡς ἐσφαγμένον Ἀρνίον, δηλαδή ὡς ἀρνί, πού ἐνῶ εἶναι σφαγμένο καί τρέχουν τά αἵματα ἀπό τόν λαιμό του, ἐντούτοις αὐτό ὄχι μόνο ζεῖ, ἀλλά καί θριαμβεύει. Ἀκριβῶς ἔτσι κι ὁ Χριστός, ἐνῶ σφαγιάστηκε πάνω στόν Σταυρό, ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, ζεῖ ὡς ὁ ἀρχηγός τῆς Ζωῆς, θριάμβευσε καί θριαμβεύει, διατηρώντας ἐμφανῆ τά σύμβολα τοῦ πάθους Του, δηλαδή τίς πληγές Του, τήν λογχευμένη πλευρά Του καί τίς τρῦπες ἀπό τά καρφιά στά  ἄχραντα χέρια καί τά πόδια Του.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Στό εἰκονοστάσιο τῶν ἱερῶν Ναῶν μας, τό τέμπλο, ὅπως τό λέμε, πάντοτε δίπλα στήν δεσποτική εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, ὑπάρχει ἡ εἰκόνα τοῦ Τιμίου Προδρόμου γιά δύο λόγους: α) ἐπειδή  ἐκεῖνος κατά τό ἐγκώμιο τοῦ Κυρίου εἶναι ὁ μεγαλύτερος καί σπουδαιότερος ἄνδρας πού γεννήθηκε ποτέ ἀπό γυναῖκα καί β) γιά νά μᾶς δείχνει πάντοτε τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, τόν Ἀμνό τοῦ Θεοῦ, πού σήκωσε πάνω του τίς ἁμαρτίες μας, τίς κάρφωσε στόν σταυρό καί μᾶς ἐλευθέρωσε ἀπό τόν διάβολο, ὥστε νά ἀτενίζουμε μέ εὐγνωμοσύνη στό, Θεάνθρωπο Κύριο καί μέ χαρά νά ἀποδυόμαστε στόν πνευματικό μας ἀγῶνα, γιά τήν σωτηρία, πού Ἐκεῖνος ὡς Ἀμνός τοῦ Θεοῦ μᾶς χάρισε μέ τήν θυσία Του. Ἀμήν.

Εκτύπωση Email

«Ἰωσήφ, ὁ μνήστορας τῆς Παναγίας: ἕνας μεγάλος Ἅγιος» Κυριακή μετά τά Χριστούγεννα - 31 Δεκεμβρίου 2023

Συντάχθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2023.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἡ σημερινή Κυριακή «μετά τήν Χριστοῦ Γέννησιν», ὅπως ὀνομάζεται, εἶναι ἀφιερωμένη καί σέ τρεῖς μεγάλες προσωπικότητες τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας μας: τόν Ἰωσήφ τόν μνήστορα τῆς Παναγίας Παρθένου, τόν Ἰάκωβο τόν Ἀδελφόθεο, υἱό τοῦ Ἰωσήφ τοῦ μνήστορος καί τόν Προφητάνακτα Δαυίδ, κοινό προπάτορα τόσο τοῦ Ἰωσήφ, ὅσο καί τῆς Παναγίας μας. Ὁ Προφήτης Ἠσαΐας μάλιστα στόν πρῶτο στίχο τοῦ 11^ου κεφαλαίου τῶν Προφητειῶν του ἀποκαλεῖ τήν Παναγία μας ὡς κλωνάρι ἀπό τήν γενεαλογική ρίζα τοῦ Ἰεσσαί, πού ἦταν ὁ πατέρας τοῦ Δαϋίδ, πάνω στό ὁποῖο ἄνθισε ὁ Χριστός.

Ὁ λόγος μας σήμερα καθηκόντως θά ἀσχοληθεῖ μέ τό σεπτό πρόσωπο τοῦ Ἁγίου καί Δικαίου Ἰωσήφ τοῦ μνήστορος. Ἀφ’ ἑνός μέν διότι τοῦ χρεωστοῦμε πολλά γιά τήν διακονία του ὡς προστάτου τῆς Παναγίας καί τοῦ Κυρίου μας. Ἀφ’ ἑτέρου δέ διότι εἶναι λίγο ξεχασμένος, παρότι εἶναι μεγάλος Ἅγιος. Ἀξίζει νά σημειώσουμε πώς οἱ Κολλυβᾶδες Πατέρες, οἱ ὁποῖοι ἁγίασαν μέ τό πέρασμά τους τά ἀκριτικά μας Νησιά, ἐπεχείρισαν νά τόν κάμουν γνωστότερο, προσθέτοντας στίς ἀπολύσεις τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν καί τόν Ἰωσήφ τόν Μνήστορα, μαζί μέ τούς ἁγίους καί δικαίους Θεοπάτορες Ἰωακείμ καί Ἄννα.

Ὅταν λοιπόν ὁ Ἰωσήφ παρέλαβε τήν Παναγία μας ἀπό τόν Ναό σέ ἡλικία 15 ἐτῶν, τήν ἔθεσε ὑπό τήν προστασία του, χωρίς νά βιάζεται νά κάνει γάμο, διότι εἶχε νυμφευθεῖ παλαιότερα καί εἶχε ἀπό τόν γάμο του ἤδη ἑπτά παιδιά. Τέσσερις γιούς, ἀπό τούς ὁποίους, ὁ Ἰάκωβος ὁ ἀδελφόθεος, ὁ ὁποῖος συνεορτάζεται σήμερα καί ἕνας ἀπό τούς δώδεκα Ἀποστόλους, ὁ Ἰούδας ὁ ἀδελφόθεος, τῶν ὁποίων ἔχουμε καί τίς ἐπιστολές στήν Καινή Διαθήκη καί τρεῖς κόρες, μεταξύ τῶν ὁποίων ἡ Σαλώμη, ἡ μυροφόρος, ἡ ὁποία ἦταν μητέρα τῶν ἁγίων Ἀποστόλων Ἰακώβου καί Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, τούς «υἱούς τῆς βροντῆς» σύμφωνα μέ τόν χαρακτηρισμό τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ γιά αὐτούς.

Ἄρα ἀντιλαμβανόμαστε πώς ὁ Ἰωσήφ δέν ἦταν νεαρός, ἀλλα ὤριμος ἐνήλικας, περίπου 60 ἐτῶν, ἴσως καί περισσότερο. Μετά τόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου καί τήν ἐκ Πνεύματος Ἁγίου σύλληψη τοῦ Χριστοῦ, ὁ Ἰωσήφ ἀδυνατώντας νά ἐξηγήσει τό πώς συνέβη νά κυοφορεῖ ἡ Παναγία, ἀφοῦ δέν εἶχε σχέση μαζί Της καί ἐπειδή φοβήθηκε μήπως κάτι ἄλλο συνέβη, σκέφτηκε νά Τήν ἀφήσει νά φύγει. Τοῦτο, λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, φανερώνει τό μέγεθος τῆς ἀρετῆς του διότι θέλησε στά κρυφά νά τήν ἐλευθερώσει ἀπό τήν μνηστεία καί τήν κηδεμονία του, χωρίς νά θέλει οὔτε νά μαθευτεῖ, οὔτε νά συζητήσει κάτι. Καί τοῦτο διότι ἤθελε καί νά Τήν προφυλάξει ἀπό τήν παραδειγματική τιμωρία τοῦ νόμου τῆς ἐποχῆς, ἀλλά καί νά μήν Τήν στενοχωρήσει μέ μικρότητες καί ἐγωϊσμούς, ἀδιαφορώντας ταυτόχρονα βεβαίως γιά τήν ντροπή, πού θά τοῦ καταλόγιζε ὁ κόσμος. Σέ αὐτό τή σημεῖο πρέπει νά σταθοῦν ὅλα τά ἀνδρόγυνα καί ἰδίως τά νέα ζευγάρια, πολλά ἀπό τά ὁποῖα δυστυχῶς ἀδυνατοῦν νά κατανοήσουν τήν εὐλογία τοῦ ἐγγάμου βίου καί τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ σέ αὐτόν κι ἀναλώνονται σέ ἐγωϊσμούς καί μικρότητες, διαλύοντας μέ διαζύγια τίς οἰκογένειές τους.

Ὁ ἱερός Χρυσόστομος θέλοντας νά καταδείξει ὅτι προφητεύθηκε καί ἡ παρουσία τοῦ Ἰωσήφ, παραθέτει ἕνα λόγο ἀπό τό 29^ο κεφάλαιο τῶν Προφητειῶν τοῦ Ἠσαΐα, πού ἀναφέρεται στόν Ἰωσήφ καί λέει: «Δόθηκε βιβλίο κλειστό σέ ἄνθρωπο πού γνωρίζει γράμματα, ἀλλά δέν μπορεῖ νά τό διαβάζει». Δηλαδή ὁ Ἰωσήφ  παρά τό ὅτι ξέρει γράμματα, δηλαδή ὑπῆρξε νυμφευμένος μέ οἰκογένεια, σύζυγο καί παιδιά,  ἐντούτοις δέν μπορεῖ νά διαβάσει τό βιβλίο, δηλαδή δέν μπορεῖ νά καταλάβει τήν «ἐκ Πνεύματος Ἁγίου» ἄσπορη σύλληψη τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου στήν παρθενική μήτρα τῆς Θεομήτορος γιατί εἶναι μυστήριο σφραγισμένο ἀπό τόν Θεό. Αὐτό δηλαδή, τό ὁποῖο ἀργότερα ἡ Ἐκκλησία ὀνόμασε ὡς «τό ἀπ’αἰῶνος ἀπόκρυφο καί ἀγγέλοις ἄγνωστο μυστήριο» στό θεοτοκίο τοῦ Δ΄ ἤχου.

Οἱ ἀρετές ὅμως τοῦ Ἰωσήφ φαίνονται ἀκόμη στήν πλήρη καί ἀπόλυτη ὑπακοή του ὡς πρός τήν ἀποδοχή τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, ὅπως τοῦ ἐξήγησε ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ, ἀποτρέποντάς τον νά διώξει τήν κυοφοροῦσα τόν Κύριο Παναγία μας καί διερμηνεύοντάς του τό ρόλο του ὡς προστάτου τους. Διότι στήν κοινωνία τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, δέν μποροῦσε νά σταθεῖ μητέρα μέ παιδί χωρίς πατέρα. Στά μάτια λοιπόν τοῦ κόσμου, ὁ Ἰωσήφ εἶχε τόν ρόλο τοῦ συζύγου τῆς Παρθένου Μαρίας καί τοῦ πατέρα τοῦ Χριστοῦ.

Ἐκεῖνος ὅμως γνώριζε πολύ καλά τήν διακονία του καί εἶχε ἀναμφίβολη καί ἀταλάντευτη τήν συνείδησή του, ὅτι τέθηκε ἀπό τόν Θεό ὡς ὁ προστάτης καί ὁ φύλακας τῆς Παρθένου Μητρός καί τοῦ Υἱοῦ τοῦ Ἀνθρώπου καί μόνον καί τίποτε πλέον τούτου. Γι’ αὐτό καί ὅταν ὁ Ἄγγελος, τοῦ ὑπέδειξε νά πάρει τήν Παναγία καί τόν Χριστό καί νά φύγουν γιά τήν Αἴγυπτο, ὥστε νά γλιτώσουν τήν μανία τοῦ Ἡρώδη, πειθάρχησε ἀμέσως καί παρέμεινε στήν Αἴγυπτο μέχρι τῆς νεωτέρας ἐντολῆς νά ἐπιστρέψει.

Ὁ ἅγιος Ἰωσήφ καθ’ ὅλη τήν διάρκεια τῆς ἱερᾶς του διακονίας, ἐπέδειξε ἕνα μοναδικό καί σπάνιο ἦθος. Πέραν τῶν ἁγιογραφικῶν μαρτυριῶν γιά τήν ἀειπαρθενία τῆς Θεοτόκου, τοῦτο τό θαυμαστό ἦθος του, ἡ εὐγένεια καί ἡ ἀρχοντιά τοῦ Ἰωσήφ, ἡ θυσιαστική του ἀγάπη πρός τήν Παναγία καί τόν Χριστό, φανερώνει, ὅτι ὄχι μόνο δέν εἶχε σχέσεις μέ τήν Παναγίας μας, ὅπως κάποιοι αἱρετικοί μέ βλάσφημο θράσος λένε, ἀλλά καί ὅτι ποτέ δέν σκέφτηκε κάτι τέτοιο, ὅπως καί ἡ ὅλη τοῦ βιοτή ἀποδεικνύει. Τώρα, ὅσες ἀναφορές ὑπάρχουν στά ἱερά Εὐαγγέλια, πού ἀφοροῦν στά ἀδέλφια τοῦ Χριστοῦ, αὐτά εἶναι τά παιδιά τοῦ Ἰωσήφ ἀπό τόν πρότερο γάμο του, ὅπως προαναφέραμε, καθώς στά μάτια τῶν ἀνθρώπων ὁ Χριστός ἦταν ὁ γιός τοῦ Ἰωσήφ τοῦ ξυλουργοῦ καί τῆς Μαρίας καί τά παιδιά τοῦ Ἰωσήφ λογίζονταν ὡς ἀδέλφια Του, ἄν καί ὅλοι τους γνώριζαν ὅτι ἡ συγγένεια αὐτή εἶναι ἐξ ἀγχιστείας καί ὄχι ἐξ αἵματος!

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἡ προσωνυμία δίκαιος, πού σημαίνει τόν ἐνάρετο, τόν εὐλαβῆ, τόν θεοσεβούμενο καί ταπεινό ἄνθρωπο, δέν δόθηκε τυχαία στόν Ἰωσήφ.  Ἡ Ἐκκλησία μας σήμερα τιμᾶ ἰδιαιτέρως τό σεπτό Πρόσωπό του γιά νά μᾶς πείσει νά οἰκειοποιηθοῦμε τήν ἐνάρετη βιοτή Του.

-Νά δοῦμε τήν ταπείνωσή του καί τήν εὑρυχωρία τῆς ψυχῆς του.

-Νά ζηλέψουμε τήν ἀοργησία καί τήν συγχωρητικότητά του καί νά μήν ἐκδαπανώμαστε σέ μικρότητες, πικραίνοντας τήν ψυχή μας.

-Νά ὁμοιάσουμε στόν τρόπο προστασίας καί φροντίδος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας μας.

Σαφῶς καί δέν ἔχει τήν ἀνάγκη τῆς φροντίδας μας ὁ Θεός, ἀλλά μᾶς ἀξιώνει ἔτσι νά Τόν διακονοῦμε γιά τή σωτηρία μας. Κυρίως ὅμως νά ἐγκολπωθοῦμε τήν ὑπακοή καί τήν πειθαρχία του στό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί νά μήν ἐνδιαφερόμαστε μόνο γιά τό τί λέει ἤ τί θέλει ὁ κόσμος. Διότι δυστυχῶς στίς ἡμέρες μας πιό πολύ φροντίζουμε νά εὐχαριστήσωμε τόν κόσμο, ἐνῶ θά ἔπρεπε νά ἀφήσουμε τήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ νά προπορεύεται στή ζωή μας καί ἐμεῖς νά ἀκολουθοῦμε, ἐρευνώντας καθημερινά νά μάθουμε ποιό εἶναι τό  θέλημα τοῦ Θεοῦ στή ζωή μας, ὅπως ὁ ἅγιος καί δίκαιος Ἰωσήφ ἔπραττε.

Ἄς ἔχωμε τίς πρεσβεῖες Του πρός τόν Κύριο καί θερμῶς ἄς Τόν προσκαλέσουμε νά προστατεύει καί τή δική μας οἰκογένεια. Ἀμήν.

Εκτύπωση Email