Το Κέντρο Εκκλησιαστικών, Ιστορικών και Πολιτισμικών Μελετών της Ιεράς Μητροπόλεως Σάμου και Ικαρίας, σε συνεργασία με τον εκδ. οίκος Δ. Κυριακίδηεξέδωσε πρόσφατα στη σειρά των επιστημονικών μελετημάτων του την μελέτη των καθηγητών Μ. Γ. Βαρβούνη και Παν. Τζουμέρκα με τίτλοΤα Ορθόδοξα Πρεσβυγενή Πατριαρχεία και ο Μητροπολίτης Σάμου και Ικαρίας Ειρηναίος Παπαμιχαήλ (Θεσσαλονίκη 2019, σελ. 521).
Όπως είναι γνωστό,το «Κέντρο Εκκλησιαστικών, Ιστορικών και Πολιτισμικών Μελετών» της Ιεράς Μητροπόλεως Σάμου, Ικαρίας και Κορσεών ιδρύθηκε με σκοπό την φροντίδα, διάσωση, καταγραφή, μελέτη και έκδοση των αρχειακών τεκμηρίων και των κειμηλίων Ιεράς Μητροπόλεως Σάμου και Ικαρίας, με την μεγάλη και μακραίωνη ιστορική και πολιτισμική παράδοση. Στο πλαίσιο αυτό, η παρούσα τέταρτη κατά σειρά έκδοσή του, αναφέρεται στις σχέσεις του αοιδίμου Μητροπολίτου Σάμου και Ικαρίας Ειρηναίου με τα πρεσβυγενή ορθόδοξα πατριαρχεία, επί τη βάσει αρχειακών τεκμηρίων που σώζονται στο αρχείο του, το οποίο διαφυλλάσσεται στο εν λόγω ερευνητικό ίδρυμα.
Ο Σάμου Ειρηναίος υπήρξε σημαντική εκκλησιαστική προσωπικότητα της εποχής του, με γνώσεις, κύρος και προσφορά μοναδική στην Εκκλησία και το Γένος. Τα κείμενά του για τα Πατριαρχεία Ιεροσολύμων και Αντιοχείας, φανερώνουν έναν οξυδερκή νου, με πλήρη επίγνωση των ιδιαιτέρων συνθηκών κάθε Εκκλησίας, της ιστορίας και των προβλημάτων της. Και είναι απολύτως χαρακτηριστικό το ότι τα Πατριαρχεία Ιεροσολύμων και Αντιοχείας, αναγνωρίζοντας τη θετική συμβολή του στην αντιμετώπιση των ζητημάτων που τα απασχολούσαν, τον περικόσμησαν με τις ανώτατες τιμητικές διακρίσεις τους.
Η μετά χείρας έκδοση προσφέρει υλικό για τον εκκλησιαστικό ιστορικό, παραλλήλως δε αναδεικνύει τον αρχειακό πλούτο που το «Κέντρο Εκκλησιαστικών, Ιστορικών και Πολιτισμικών Μελετών» διασώζει και μελετά και προβάλλει τη φυσιογνωμία ενός πεπνυμένου ιεράρχη της Σάμου, που κατέλειπε μνήμη αγαθή τόσο στο ποίμνιό του, όσο και στη συνείδηση και το πλήρωμα της Εκκλησίας ευρύτερα. Παραλλήλως δε προσφέρει υπομνηματισμένο και σχολιασμένο υλικό στον μελλοντικό ερευνητή της σύγχρονης εκκλησιαστικής ιστορίας του 20ού αιώνα.
Διήμερο λατρευτικών εκδηλώσεων πραγματοποιήθηκε τη Παρασκευή 21 και το Σάββατο 22 Ιουνίου στην ακριτική Ιερά Μητρόπολη Σάμου και Ικαρίας επί τη εορτή και μνήμη του Αγίου ιερομάρτυρος Ευσεβίου επισκόπου Σαμοσάτων.
Την παραμονή, τελέστηκε Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός στο παρεκκλήσιον του αγίου Ιερομάρτυρος Ευσεβίου στο Παλαιό Καρλόβασι στον οποίο χοροστάτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ.κ Ευσέβιος συγχοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δημητριάδος και Αλμυρού κ.κ Ιγνατίου .
Τον θείο λόγο κήρυξε, ο Σεβασμιώτατος Δημητριάδος ο οποίος αναφέρθηκε στον εορτάζοντα Άγιο Ευσέβιο και στην ενότητα της αγίας μας Εκκλησίας δια του Αγίου Πνεύματος και το πρόσωπο του Επισκόπου ως φορέως αυτής της ενότητος ενώ αξίζει να τονισθεί η παρουσία πλειάδας κληρικών τόσο της Ιεράς Μητροπόλεως Σάμου και Ικαρίας όσο και άλλων Μητροπόλεων.
Την επομένη 22 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε δισαρχιερατική Θεία Λειτουργία, προεξάρχοντος του εορτάζοντος Μητροπολίτου Σάμου και Ικαρίας κ.κ Ευσεβίου και δυσλειτουργούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολιτου Δημητριάδος και Αλμυρού κ.κ Ιγνατίου στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναο του Αγίου Νικολάου Σάμου.
Τον Θείο λόγο κήρυξε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος κ.κ Ιγνάτιος ο οποίος αναφέρθηκε εκτενώς στους Αγίους της Εκκλησίας μας, στο πρόσωπο του Αγίου Ευσεβίου , ενώ δεν παρέλειψε να καταθέσει και την αγάπη του για τον πρόσωπο του οικείου Ποιμενάρχη που άγει τα ονομαστήριά του.
Αξίζει να σημειωθεί πως παρούσα ήταν σύσσωμη η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του τόπου, ενώ ο Ναός ήταν κατάμεστος από πλήθος πιστών που βρέθηκαν εκεί για να ευχηθούν στον Σεβασμιώτατο Ποιμενάρχη μας.
Τέλος ο εορτάζων ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας ευχαρίστησε τον Σεβασμιωτάτο Μητροπολίτη Δημητριάδος και Αλμυρού που τον τίμησε με την παρουσία του, ενώ δεν παρέλειψε να εκφράσει και την ευγνωμοσύνη του προς τον αγαπημένο λαό της επαρχίας του.
Διήμερο λατρευτικών εκδηλώσεων πραγματοποιήθηκε τη Παρασκευή 21 και το Σάββατο 22 Ιουνίου στην ακριτική Ιερά Μητρόπολη Σάμου και Ικαρίας επί τη εορτή και μνήμη του Αγίου ιερομάρτυρος Ευσεβίου επισκόπου Σαμοσάτων.
