ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟΝ ΚΗΡΥΓΜΑ Γ΄ Κυριακή Νηστειῶν, 4 Ἀπριλίου 2021 † Σταυροπροσκυνήσεως (Μαρκ. η 34 – θ 1)
Ἀγαπητοί Ἀδελφοί,
Σήμερα, στό μέσον χρονικά τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, δεσπόζει στούς Ναούς μας ὁ Τίμιος Σταυρός. Ὑψώνεται καί προσκυνεῖται γιά λόγους ἱστορικούς, ἀλλά κυρίως πνευματικούς.
Σύμφωνα μέ τήν ἐκκλησιαστική μας ἱστορία στίς 6 Μαρτίου 326 ἡ Ἁγία Ἑλένη, μητέρα τοῦ πρώτου Χριστιανοῦ Αὐτοκράτορος Μεγάλου Κωνσταντίνου ἀνεύρε τόν Τίμιο Σταυρό, μετά ἀπό πολύμηνες καί κοπιώδεις προσπάθειες. Ἐπειδή ὅμως ὁ Μάρτιος συμπίπτει πάντοτε μέσα στήν Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή, καί λόγῳ τοῦ πένθιμου χαρακτῆρος τῶν ἡμερῶν δέν θά μποροῦσε νά τελεσθεῖ πανηγυρικά ἡ ἀνάμνηση αὐτοῦ τοῦ γεγονότος, ἡ Ἐκκλησία μας ὅρισε τήν σημερινή ἑορτή μέ σκοπό νά θυμηθοῦμε τήν εὕρεση τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ, ἀλλά καί γιά νά τόν προσκυνήσουμε καί νά λάβουμε τήν χάρη καί τήν δύναμή Του γιά τό ὑπόλοιπο τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Γιά νά ἀναθαρρήσουμε, ὅπως σημειώνουν οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, βλέποντας τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος μετά τήν σταύρωση τοῦ Κυρίου μας ἔπαυσε νά εἶναι ὄργανο θανατικῆς καταδίκης καί ἔγινε τρόπαιο τῆς νίκης τοῦ Χριστοῦ ἐπί του διαβόλου καί τοῦ θανάτου καί ὄργανο σωτηρίας γιά τούς πιστούς Χριστιανούς. Μάλιστα ἀπό τήν σταύρωση τοῦ Κυρίου μας ἐπ’ αὐτοῦ ἔπαυσε νά εἶναι ἕνα ἄψυχο ξύλο. Ἔλαβε ζωή ἀπό τό τίμιο καί ζωοποιό αἷμα τοῦ Κυρίου μας πού ἔρρευσε πάνω Tου καί τόν κατέστησε Πρόσωπο καί ταυτόχρονα καί θρόνο τοῦ Χριστοῦ. Γιά τόν λόγο αὐτό τόν προσφωνοῦμε καί ἐπικαλούμαστε τήν χάρη καί τήν δύναμή Του λέγοντας: «Σταυρέ τοῦ Χριστοῦ σῶσον ἡμᾶς τῇ δυνάμει σου» καί «Ἡ ἀήτηττος καί ἀκατάλυτος καί θεία δύναμις τοῦ Τιμίου καί ζωοποιοῦ Σταυροῦ μή ἐγκαταλίπῃς ἡμᾶς τούς ἁμαρτωλούς», ὅπως ἀκοῦμε αὐτήν τήν περίοδο στήν ἀκολουθία τοῦ Μεγάλου Ἀποδείπνου.
Ὁ Τίμιος Σταυρός εἶναι τό καύχημα τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν. Τοῦτο δηλώνεται ἀπό τό γεγονός, ὅτι οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί φέρουμε ἐπί τοῦ στήθους μας τόν Τίμιο Σταυρό. Δέν εἶναι κόσμημα, ἀλλά ὁμολογία πίστεως. Τόν τίμιο Σταυρό τόν λαμβάνουμε κατά τό Ἅγιο Βάπτισμα καί ἔκτοτε περικοσμοῦμε τούς ἑαυτούς μας μέ τήν χάρη τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ἐνεργοποιώντας μέ τήν πίστη μας τήν θεϊκή Του δύναμη γιά τή σωτηρία μας. Γιά τόν λόγο αὐτό ὅταν πρόκειται νά ἀγοράσουμε ἤ νά φορέσουμε ἕνα σταυρό, θά πρέπει νά εἴμαστε προσεκτικοί νά ἐπιλέγουμε ἕνα σωστό στό σχῆμα σταυρό καί ὄχι κάτι πού μπορεῖ νά θυμίζει σταυρό, διότι δέν πρόκειται γιά κόσμημα, ἀλλά ἐπαναλαμβάνουμε γιά ὁμολογία πίστεως καί φυλακτήριο τῆς ζωῆς μας. Γιά τόν ἴδιο λόγο πρέπει νά εἴμαστε καί προσεκτικοί ὅταν κάνουμε τό σημεῖο τοῦ σταυροῦ στό σῶμα μας. Ἀρκεῖ νά κάνουμε μία φορά τόν σταυρό μας, ἀλλά σωστά καί ὄχι σάν νά παίζουμε κιθάρα ἤ σάν νά κάνουμε ξόρκια.
Ἡ δύναμη τοῦ Σταυροῦ εἶναι ἡ δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Σταυρός ταυτίζεται μέ τόν Χριστό. Εἶναι ὁ θρόνος τῆς χάρης Του, πρός τόν ὁποῖον προσερχόμαστε μέ παρρησία γιά νά λάβουμε ἔλεος καί νά βροῦμε χάρη γιά βοήθεια στόν κατάλληλο καιρό, ὅπως ἀκούσαμε νά λέει σήμερα ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα ἀπό τήν Πρός Ἑβραίους ἐπιστολή Του (δ 16). Γι’ αὐτό καί ἡ ἑορτή τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ στίς 14 Σεπτεμβρίου εἶναι δεσποτική ἑορτή καί μάλιστα ἔχει καί δύο Κυριακές, πρίν καί μετά τήν Ὕψωση, ὅπως ἔχουν καί τά Χριστούγεννα καί τά Θεοφάνεια, πού εἶναι μεγάλες δεσποτικές ἑορτές. Αὐτό καί μόνον ἀρκεῖ γιά νά ἐννοήσουμε τό μέγεθος καί τή σπουδαιότητα τῆς σημερινῆς ἡμέρας, μέ τήν ἀπό μέρους μας προσκύνηση τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ.
Ὁ Τίμιος Σταυρός κυριαρχεῖ στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας καί ὡς σύμβολο, ἀλλά καί ὡς ἦθος. Βιώνεται βέβαια πάντοτε ὑπό τό πρίσμα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Σταυρός λαμβάνει τίς ἄπειρες διαστάσεις Του λουσμένος στό φῶς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Ὁ διάβολος πίστευε, πώς ὅσο εὔκολα νίκησε τούς Πρωτοπλάστους, θά νικοῦσε καί τόν Χριστό. Ἐπεχείρισε μέ τούς τρεῖς πειρασμούς στήν ἔρημο, ἀλλά δέν τά κατάφερε (βλ. Ματθ. δ, 1-11). Ἔστρεψε τότε ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ τούς ἀνθρώπους καί νόμιζε, πώς μέ τόν ἀτιμωτικό σταυρικό θάνατο θά ἔκλεινε τό κεφάλαιο «ΧΡΙΣΤΟΣ». Ὅμως σύμφωνα μέ τόν Μέγα Βασίλειο ὁ Θεάνθρωπος Κύριός μας τόν νίκησε μέ τά ἴδια του τα ὅπλα. Διότι ὁ διάβολος χρησιμοποίησε τό δένδρο τῆς γνώσης τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ, πού βρισκόταν στό κέντρο τοῦ Παραδείσου ὡς ἀγκίστρι καί μέ δόλωμα τήν θέωση ἔβγαλε τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν Παράδεισο. Ὁ Χριστός τώρα μέ τή σειρά Του χρησιμοποίησε τόν Σταυρό, κατά τόν ἴδιο τρόπο. Ἔβαλε γιά δόλωμα τήν ἀνθρώπινη φύση Του καί ἀγκίστρευσε τόν διάβολο. Καί ὅπως οἱ Πρωτόπλαστοι δέν εἶδαν τήν δολιότητα τοῦ διαβόλου, ἔτσι τώρα ὁ διάβολος δέν ἀντιλήφθηκε τήν θεϊκή φύση τοῦ Χριστοῦ. Ἔτρεξε νά καταπιεῖ καί νά ἐξαφανίσει τόν Χριστό, στήν οὐσία ὅμως καταπόθηκε ἀπό τόν Θεάνθρωπο Κύριό μας, ὅπως λένε χαρακτηριστικά καί οἱ ὕμνοι τοῦ Ἑσπερινοῦ τοῦ Πάσχα, πού ψάλλουμε τό Μεγάλο Σάββατο τό πρωϊ. Διότι ἐξαιτίας τῆς θεϊκῆς φύσης, ἡ ὁποία εἶναι ἑνωμένη μέ τήν ἀνθρώπινη φύση στό θεανδρικό Πρόσωπο τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου, ἀνέστη ἀπό τούς νεκρούς καί ἔτσι ψάλλουμε «Κατέλυσας τῷ Σταυρῷ σου τόν θάνατον...» στό ἀναστάσιμο ἀπολυτίκιο τοῦ βαρέος ἤχου.
Σέ ἕνα τροπάριο τῆς ε΄ ὠδῆς τοῦ α΄ κανόνος τῆς σημερινῆς ὑμνολογίας, λέει πώς ἡ Ἐκκλησία ἐννοεῖται ὡς ὁ Παράδεισος πάνω στή γῆ, γιατί ἔχει στό κέντρο της τόν ζωηφόρο Σταυρό τοῦ Κυρίου, ἀπό τόν ὁποῖον καθώς τόν ἀγγίζουμε μετέχουμε στήν ἀθανασία. Ἡ μετάληψη τοῦ καρποῦ τοῦ δένδρου τῆς γνώσης τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ ἔβγαλε τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν Παράδεισο. Ἡ μετάληψη τοῦ καρποῦ τοῦ Σταυροῦ, πού δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ διατηρεῖ τόν ἄνθρωπο στόν Παράδεισο καί μάλιστα ἐγγυᾶται τήν αἰώνια παρουσία του στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί μάθαμε νά ζοῦμε κάτω ἀπό τήν προστασία καί τήν χάρη τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ. Μάθαμε πώς ὁ τίμιος Σταυρός εἶναι ὁ φύλακας τῆς Οἰκουμένης καί ὁ δικός μας. Μάθαμε, πώς εἶναι ἡ ὡραιότητα τῆς Ἐκκλησίας, ὁ κραταιός προστάτης τῶν Ὀρθοδόξων Ἡγετῶν μας, ἡ δόξα τῶν Ἀγγέλων καί τό ἀγιάτρευτο τραῦμα τῶν δαιμόνων. Μάθαμε πώς ἔχουμε τόν Σταυρό ὅπλο κατά τοῦ διαβόλου, ἀναγνωρίζοντας τόν διάβολο ὡς τόν μόνο ἐχθρό μας καί τόν πόλεμο ἐναντίον Του ὡς τόν μόνο πόλεμο τῆς ζωῆς μας. Ὅλα αὐτά ὅμως γιά νά ἀπηχοῦν στήν πραγματικότητα τῆς ζωῆς μας πρέπει ὄχι μόνο νά πιστεύουμε στόν Χριστό καί νά ἐπικαλούμαστε τή χάρη τοῦ Τιμίου καί ζωοποιοῦ Σταυροῦ, ἀλλά καί νά ἀποδεικνύουμε τήν πίστη μας, προετοιμαζόμενοι νά κοινωνουμε συνεχῶς ἀπό τά ἄχραντα Μυστήρια.
Ἄς ἀξιοποιήσουμε αὐτήν τήν μεγάλη δωρεά, νά ζοῦμε στόν Παράδεισο τῆς Ἐκκλησίας τρεφόμενοι μέ τούς καρπούς τοῦ Τιμίου Σταυροῦ γιά νά ἔχουμε τήν ζωντανή, πραγματική ἀνάμνηση τοῦ Χριστοῦ καί συνεπῶς ζωή καί σωτηρία. Ἀμήν.