ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟΝ ΚΗΡΥΓΜΑ Κυριακή 12 Φεβρουαρίου 2023 - † Τοῦ Ἀσώτου (Λουκᾶ ιε΄ 11-32)
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Σήμερα, δεύτερη Κυριακή τοῦ Τριωδίου, Κυριακή τοῦ Ἀσώτου, θά ἀναφερθοῦμε στό δεύτερο κατανυκτικό τροπάριο, τό ὁποῖο ψάλλεται μετά τό Ἑωθινό Εὐαγγέλιο τοῦ ἀναστάσιμου Ὄρθρου καί ἀπευθύνεται πρός τό πάναγνο Πρόσωπο τῆς Παναγίας μας: «Τῆς σωτηρίας εὔθυνόν μοι τρίβους, Θεοτόκε· αἰσχραῖς γὰρ κατερρύπωσα, τὴν ψυχὴν ἁμαρτίαις, ὡς ῥαθύμως τὸν βίον μου, ὅλον ἐκδαπανήσας, ταῖς σαῖς πρεσβείαις ῥῦσαί με, πάσης ἀκαθαρσίας.» Δηλαδή Παναγία μου, ἄνοιξέ μου τόν δρόμο γιά νά σωθῶ. Δυστυχῶς καταβρώμισα τήν ψυχή μου μέ αἰσχρές ἁμαρτίες, ἀφοῦ ἔζησα ὅλη τήν ζωή μου μέ ἀδιαφορία πνευματική. Σέ παρακαλῶ μέ τίς πρεσβεῖες σου γλίτωσέ με ἀπό κάθε ἀκάθαρτη σκέψη καί πράξη.
Ἐνῶ τό πρῶτο ἀφοροῦσε στόν Ζωοδότη Κύριο, ζητώντας Του νά ἀνοίξει τίς πύλες τῆς μετανοίας, αὐτό τώρα ἀναγνωρίζει τήν ἁμαρτωλότητα τοῦ ἀνθρώπου καί παρακαλεῖ τήν Παναγία μέ τίς πρεσβεῖες Της νά διευθετήσει τόν δρόμο τῆς σωτηρίας, δηλαδή νά συμβάλει, ὥστε νά γίνει δεκτή ἀπό τόν Υἱό Της καί Θεό μας ἡ ἔμπρακτη μετάνοιά μας.
Αὐτήν τήν ἴδια ἀνάγκη μετανοίας τόνισε καί στό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα ὁ Κύριός μας, ὁμιλώντας γιά τήν ἐπιστροφή τοῦ ἀσώπου υἱοῦ, ὥστε καταλαβαίνουμε πλέον, τήν ἀδήριτη ἀνάγκη τῆς ἔμπρακτης καί ἀληθινῆς μετανοίας καί ἐπιστροφῆς στόν Θεό.
Ἄν κοιτάξουμε μέ προσοχή τήν ζωή μας, ὡς συγχρόνων Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν, θά ἀντιληφθοῦμε, ὅτι σχεδόν ὅλοι, ἀπό τήν πλευρά του ὁ καθένας, ἐκφράζουμε μιά ἀσωτία, ἡ ὁποία φαίνεται συνήθως ὡς ἀδιαφορία καί κάποιες φορές ἀπό ὁρισμένους καί ὡς ἀντίδραση πρός τήν πίστη, τή ζωή καί τήν τάξη τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας.
Ἐπίσης θά ἀντιληφθοῦμε, ὅτι πράγματα τά ὁποία στίς ἀμέσως προηγούμενες γενιές ἦταν δεδομένα, σέ ἐμᾶς εἶναι ζητούμενα ἤ καί ἐρευνώμενα. Ὥστε γιά νά τά ἀποδεχθοῦμε καί νά πειθαρχήσουμε στά κελεύσματα τῆς Ἐκκλησίας ἐπιδιδόμαστε σέ ἐνδελεχή ἐξέταση, προσβάλλοντας μέ τόν ἐγωϊσμό μας τήν ἀπό τόσους αἰῶνες ἐπαληθευμένη ὁδό τῆς σωτηρίας μας. Κι ἀντί νά σκεφθοῦμε νά καλύψουμε τήν ἄγνοιά μας, ἐμμέσως θεωροῦμε πώς τά τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ξεπερασμένα καί κατ’ἐπιλογήν χρήσιμα! Ὅπως γιά παράδειγμα ἡ καθημερινή προσευχή, τό καντήλι στά εἰκονίσματα, ἡ ἀνάγνωση τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί κυρίως τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἡ ἀνάγνωση τῶν ψαλμῶν τοῦ Δαβίδ καί διαφόρων εὔληπτων Πατερικῶν συγγραμμάτων, ἡ νηστεία τῆς Τετάρτης, τῆς Παρασκευῆς καί τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς πού κοντοζυγώνει, ἡ ἐξομολόγηση τῶν ἁμαρτιῶν μας, ἡ προσπάθεια γιά τήν αὔξηση τοῦ πνευματικοῦ μας ἀγῶνα μέσα ἀπό τά ποικίλα ἀγωνίσματα τῶν ἀρετῶν καί κυρίως τῆς φιλανθρωπίας, τῆς ἔμπρακτης δηλαδή ἀγάπης. Μαζί τους ἀγνοεῖται ἐν πολλοῖς κι ὁ Ἐκκλησιαμός μας τίς Κυριακές καί τίς μεγάλες ἑορτές μέ τήν ἀπαραίτητη θεία Κοινωνία, ἰδίως μετά τά ὅσα βιώσαμε ἐπί κορωνοϊοῦ.
Τό λυπηρό εἶναι, ὅτι τήν ἴδια στιγμή, πού ἀπαιτοῦμε ἐπιχειρήματα καί ἑρμηνείες πειστικές γιά ὅσα ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας ἔχει ἐπαληθεύσει ἀνά τούς αἰῶνες, δεχόμαστε ἀβασάνιστα πολλές θεωρίες καί δοξασίες, ξένες πρός τήν ὀρθόδοξη χριστιανική πίστη καί ζωή, παρά τό ὅτι δέν μᾶς ἐγγυῶνται τίποτε. Μέ ἀποτέλεσμα μᾶλλον νά προσδενόμαστε στό ἅρμα τοῦ διαβόλου, χωρίς νά τό πολυεξετάσουμε μάλιστα, ἐπειδή αὐτό συνηθίζει νά κάνει ὁ πολύς κόσμος!
Ὅπως γιά παράδειγμα μέ εὐκολία προελαύνουν ἐναλλακτικοί τρόποι συμβίωσης, ἐνῶ παράλληλα περιφρονεῖται τό Μέγα Μυστήριο τοῦ Γάμου καί κατά περίπτωσιν μένουν κι ἀβάπτιστα τά παιδιά. Οἱ σύγχρονοι Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί ἐπίσης, ὅταν εἶναι ἄγευστοι τοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνα, δέν θά θεωρήσουν κακή τήν γιόγκα, οὔτε τίς πολεμικές τέχνες, οὔτε τήν διατροφή μόνο μέ λαχανικά (vegan), παρά τό ὅτι ὅλα αὐτά συνδέονται μέ πρακτικές τῶν ἀνατολικῶν θρησκειῶν. Ὅταν ὅμως γίνει λόγος γιά τόν θεσμό τῆς νηστείας τῆς Ἐκκλησίας τότε θά κυριαρχήσουν ὅλες οἱ ἀντιρρήσεις καί ἀμφιβολίες, πού ὁ διάβολος θά σπείρει στό νοῦ τους. Θά ζητηθοῦν περραιτέρω ἐξηγήσεις γιά τήν χρησιμότητα τῆς νηστείας ἤ ἄλλων σημείων τῆς Ὀρθόδοξης Πνευματικότητας. Ἐν τέλει στο ὄνομα μιᾶς ἀπροσδιόριστης ἀγάπης καί ἐλευθερίας ἀκόμη, θά ἀκολουθηθεῖ ἐγωϊστικά ὁ δρόμος τῆς ἠμιμάθειας καί τῶν παθῶν, κόντρα στήν ἐγγυημένη πνευματική ὁδό τῆς σωτηρίας τῶν δύο χιλιάδων ἐτῶν τῆς Ἐκκλησίας μας. Κατά τό ἴδιο σκεπτικό ὅταν πρόκειται γιά προσέλευση σέ ἕνα κήρυγμα ἤ μιά πνευματική ἐκδήλωση ἤ γιά τόν ἐκκλησιασμό τῆς Κυριακῆς, τότε προβάλλεται ἡ ἀνάγκη ξεκούρασης, ἀπό τήν καθημερινότητα, δέν ὑπάρχει χρόνος κι ὁ καιρός συνήθως δέν εὐνοεῖ, κάτι πού κι ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἐπισημαίνει μέ παράπονο, ἤδη ἀπό τήν ἐποχή ἐκείνη!
Ἀλήθεια πού χάθηκε αὐτή ἡ προσμονή μας γιά τόν Χριστό;
Τί ἔχουμε νά κάνουμε καλύτερο στή ζωή μας ἀπό τό νά σταθοῦμε ἐνώπιον τοῦ ἱεροῦ βήματος καί νά κοινωνήσουμε τόν Χριστό; Ποιόν ἄλλον ἔχουμε νά περιμένουμε στή ζωή μας ἐκτός ἀπό τόν Χριστό; Ποιός μᾶς ἀγάπησε ὅπως ὁ Χριστός; Ποιός μᾶς ἀνέχεται ὅπως ὁ Χριστός; Ποιός στενάζει στόν σταυρό ἀπό τά καρφιά τῶν ἁμαρτιῶν μας ὅπως ὁ Χριστός; Ποιός ἄλλος σήκωσε τό βάρος τῶν ἁμαρτιῶν μας καί μᾶς ἐλευθέρωσε ἀπό τόν διάβολο, ὅπως ὁ Χριστός;
Κι ἐμεῖς ὄχι μόνο δέν κάνουμε πέντε ἁπλά βασικά πράγματα στή ζωή μας, ἀλλά τόν βλασφημοῦμε κιόλας μέ λόγια καί μέ ἔργα. Καί τό χειρότερο εἶναι ὅτι δέν ἀντιδροῦμε, ὅταν κάποιοι παραφέρονται καί λιτανεύουν μέ ἀναίδια τήν ὕβρη τους ἔναντι τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας Του. Διότι ἐμεῖς ἀπό φόβο πού γεννᾶ ἡ ἀσθενής πίστη μας περιορίσαμε ἕως ἐξαφανίσαμε ἀπό τήν ζωή μας τήν λιτανεία τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ στόν κόσμο μας, δυστυχῶς!
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἄν παρασυρθήκαμε ἀπό τήν ἁμαρτία καί τήν συνήθεια τοῦ κόσμου, ἄν γίναμε ράθυμοι ὡς πρός τήν πνευματική μας ζωή, ἄν αἰσθανόμαστε, ὅτι ὑπάρχει κάποιο κενό στήν ψυχή μας, ἄς τό ἀναγνωρίσουμε, ὅπως ὁ ἄσωτος κι ἄς μήν ἐπιλέξουμε τό πεῖσμα καί τόν ἐγωϊσμό τοῦ μεγαλύτερου ἀδελφοῦ τῆς παραβολῆς. Διότι καί οἱ δύο ἀσχέτως τοῦ τόπου, στόν ὁποῖο κατοικοῦσαν ἦταν μακρυά ἀπό τόν Πατέρα καί ζοῦσαν τήν ψευδαίσθηση καί ὄχι τήν ἀλήθεια τῆς ζωῆς. Μέ μία διαφορά ὅμως: ὁ ἄσωτος υἱός τό κατάλαβε καί ἐπέστρεψε, ἀλλά ὁ μεγαλύτερος ἀδελφός ἀδυνατοῦσε νά κατανοήσει τήν ἀπόσταση, πού τόν χώριζε ἀπό τόν Πατέρα κι ἐνῶ ζοῦσε τόσο κόντά του, στήν πραγματικότητα παρέμενε μακρυά κι ἀμετανότητος. Εἶναι συγκλονιστική ἡ στιγμή, ὅταν ὁ Κύριος ἐπαληθεύοντας τά λόγια τοῦ Προφήτη Ἠσαϊα λέγει: «αὐτός ὁ λαός μέ τιμᾶ μέ τά χείλη του μόνο, ἀλλά ἡ καρδιά του εἶναι πολύ μακρυά ἀπό ἐμένα.» (βλ. Μάρκ. ζ΄ 6).
Ἄς μήν ἐπιτρέψουμε νά συμβεῖ τό ἴδιο και σ’ἐμᾶς. Ἄς ἀξιοποιήσουμε τήν μετάνοια, ἡ ὁποία ὑπάρχει μόνο στήν Ἐκκλησία μας. Καμμία θρησκεία δέν ἔχει μετάνοια. Κανένας ψεύτικος θεός τοῦ κόσμου δέν δίνει εὐκαιρία ἐπιστροφῆς. Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός μέ τή σταυρική Του θυσία, ἡ ὁποία ἔχει ἰσχύ στό διηνεκές, μᾶς ξεχρέωσε ἅπαξ καί διά παντός ἀπό τό βάρος τῶν ἁμαρτιῶν μας καί ἄνοιξε τόν Παράδεισο, ὅπου πρῶτος εἰσῆλθε ἕνας Ληστής, ὁ ὁποῖος ὅμως φάνηκε εὐγνώμων, μετανόησε κι ἐξομολογήθηκε πάνω στό σταυρό του, ζήτησε καί ἔλαβε τό θεῖο ἔλεος. Ἄς σκεφθοῦμε πώς σήμερα ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής χρησιμοποίησε τήν ἔκφραση «ἀναστάς πορεύσομαι», γιά νά δείξει πώς ἡ μετάνοια δέν εἶναι μιά ἁπλή πορεία ἐπιστροφῆς, ἀλλά ἀνάσταση, κίνηση πρός τόν Θεό, ὁ Ὁποῖος νίκησε μέ τήν ἀνάστασή Του τόν θάνατο καί δώρισε πρός ὅλους μας, τήν ἀληθινή, τήν ὄντως ζωή, δῶρο πολύτιμο καί ἀνεκτίμητο! Ἀμήν