Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2022 - Ζ΄ Λουκᾶ (Λουκᾶ η΄ 41-56) † Παύλου Ἀρχιεπισκόπου Κων/πόλεως καί Λεονάρδου τῶν Ὁμολογητῶν
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ἡ Ἐκκλησία μας σήμερα τιμᾶ τήν μνήμη τοῦ ἁγίου Παύλου, Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως καί τοῦ Ὁσίου Λεονάρδου τῆς Λιμόζης τῆς Γαλλίας, τῶν Ὁμολογητῶν. Ὁ μέν Παῦλος ἀγωνίσθηκε μέχρις ἐσχάτων γιά τήν διαφύλαξη τῆς Ὀρθόδοξης πίστης ἀπό τήν αἴρεση τοῦ Ἀρείου, πού ἀπέριπτε τήν θεότητα τοῦ Χριστοῦ, ὅπως μέχρι σήμερα πράττουν οἱ Χιλιαστές. Ὁ δέ Λεονάρδος φανέρωσε τήν ὀρθόδοξη πίστη καί ζωή μέσα ἀπό τήν ἄσκηση καί τά θαύματα, πού ἐπιτελοῦσε μέ την θεία Χάρη.
Ὁ Ἅγιος Παῦλος ἔζησε τόν 4ο αἰῶνα καί καταγόταν ἀπό τήν Θεσσαλονίκη. Χειροτονήθηκε ἱερεύς ἀπό τόν ἅγιο Ἀλέξανδρο Ἀρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως καί τόν ὁποῖον καί διαδέχθηκε στό θρόνο. Ἀμετακίνητος στήν ὀρθόδοξη πίστη παρά τίς πιέσεις πού δεχόταν καί ἀπό τόν αἱρετικό αὐτοκράτορα Κωνστάντιο, πού εἶχε ἀσπαστεῖ τίς πλᾶνες τοῦ Ἀρείου, πολεμήθηκε σκληρά και ἐξορίστηκε, ἐντέλει στήν Ρώμη. Ἐκεῖ συνάντησε τόν Μεγάλο Ἀθανάσιο, τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλεξανδρείας, ἐξόριστο κι ἐκείνον γιά τήν ὀρθόδοξη πίστη. Ὑπομένοντας ἀγόγγυστα τόν διωγμό, οἱ ἅγιοι προσεύχονταν καί ἀγωνίζονταν ἀπό τήν Ρώμη γιά τή διαφύλαξη και την ὀρθή διδασκαλία τῆς πίστης τοῦ Χριστοῦ. Ὁ ἅγιος Παῦλος ἐξορίσθηκε ἐκ νέου μετά ἀπό λίγα χρόνια στήν Κουκουσό τῆς Ἀρμενίας. Ἐκεῖ τελειώθηκε μαρτυρικά, ὅταν οἱ Ἀρειανοί τοῦ ἐπιτέθηκαν στη διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας καί τόν ἔπνιξαν μέ τό ἴδιο του τό ὠμοφόριο, μπροστά στήν Ἁγία Τράπεζα.
Ἡ Ἐκκλησία μας στό ἀπολυτίκιο τροπάριο τῆς ἑορτῆς του, τόν ἀποκαλεῖ ὡς ἄλλο Ἀπόστολο Παῦλο ἐξαιτίας τοῦ θαυμαστοῦ ζήλου του, ἐνῶ γιά τό μαρτυρικό του τέλος τόν παρομοιάζει μέ τόν Ἄβελ, πού θανατώθηκε ἀπό τά ἀδελφικά χέρια τοῦ Κάϊν καί μέ τόν προφήτη Ζαχαρία τόν πατέρα τοῦ τιμίου Προδρόμου, πού φονεύθηκε ἀπό τούς Γραμματεῖς καί τούς Φαρισαίους μέσα στό Ναό τοῦ Σολομῶντα.
Ἡ ὁμολογία τῆς ὀρθόδοξης πίστης εἶναι καρπός τῆς κοινωνίας του ἀνθρώπου μέ τόν Χριστό. Χαρακτηριστικά γνωρίσματά της εἶναι ἡ ἀγάπη, ἡ ἁγία βιοτή, ἡ ταπείνωση, ἡ πρόθυμη ὑπακοή στήν Ἐκκλησία. Ἄν δέν ὑπάρχουν αὐτά τότε ὁ ἄνθρωπος πλανᾶται καί βρίσκεται σέ αἵρεση, ἀποκόπτοντας στήν οὐσία τή ζωή του ἀπό τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας, τή ζωή τοῦ Χριστοῦ. Αὐτό τό οὐσιαστικό κριτήριο τῆς ὀρθόδοξης πνευματικότητας ἐπισημαίνει εὐστοχα ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος γράφοντας: «σέ τίποτε δέν ὠφελεῖ ὁ καθαρός βίος ἐάν τά δόγματα εἶναι διεφθαρμένα, ὅπως ἀκριβῶς βέβαια καί τό ἀντίθετο: σέ τίποτε δέν ὠφελοῦν τά ὑγιῆ δόγματα, ἐάν ὁ βίος εἶναι διεφθαρμένος» (Ὁμιλία εἰς τό ρητόν: Ἔχοντες δὲ τὸ αὐτὸ πνεῦμα τῆς πίστεως). Δέν ἀρκεῖ δηλαδή νά εἴμαστε καλοί ἄνθρωποι, ἀλλά πρέπει νά πιστεύουμε μέ τόν ὀρθό τρόπο στόν Χριστό!
Ἡ ὀρθόδοξη πίστη συνδέεται ἄμεσα μέ τή σωτηρία μας. Ὅταν ἡ πίστη ἀλλοιώνεται, παραμορφώνεται μαζί κι ὁ ὀρθός-ὀρθόδοξος τρόπος ζωῆς καί ἡ σωτηρία μας τίθεται ἐν ἀμφιβόλῳ καί μάλλον φαίνεται ἀδύνατη! Ἐξαιτίας αὐτοῦ οἱ Ἅγιοι ὁμολογοῦν τήν ὀρθόδοξη πίστη τους καί ἀγωνίζονται γιά τή διαφύλαξή της ἀπό τίς παραχαράξεις τῶν αἱρετικῶν, χωρίς ὅμως ποτέ νά φανατίζονται. Ἀγωνίζονται νά τήν ἐμπνεύσουν χωρίς βία με τήν ὀρθή πράξη τῆς ζωῆς τους. Καί ἐάν ὁ Κύριος τούς καλέσει, θυσιάζονται γιά τήν πίστη τους ὑπογράφοντάς την μέ τό ἴδιο τους τό αἷμα! Αὐτό καθιστᾶ τούς ἁγίους ἐνεργά μέλη μιᾶς ἄλλης ἐπανάστασης μέσα στην κοινωνία, στό ὄνομα τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ καί ὄχι στούς ἰδιοτελεῖς σκοπούς ἀνθρώπων, ἰδεολογιῶν ἤ κομμάτων. Γίνονται κατ’ αὐτόν τον τρόπο οἰκεῖοι και σύντροφοι στο δικό μας ἀγῶνα!
Ποιά ὅμως ἄραγε εἶναι ἡ δική μας σχέση μέ αὐτούς τούς Ἁγίους, τῶν ὁποίων φέρουμε καί τά ὀνόματα; Πῶς τιμᾶμε τή μνήμη καί τό μαρτύριό τους; Συναισθανόμαστε τήν ἱερή κληρονομιά τους πρός ἐμᾶς;
Στή σύγχρονη ἐποχή ἀκούγονται εὐχάριστα ἰδέες, ὅπως ὅτι ὁ Χριστός ὑπῆρξε ἕνας μεγάλος διδάσκαλος, κοινωνικός ἀναμορφωτής ἤ ἐπαναστάτης! Πόσοι ὅμως ἀπό ἐμᾶς, τούς βαπτισμένους Ὀρθοδόξους Χριστιανούς, ἔχουμε τήν δύναμη νά ἀντιτάξουμε τήν ὁμολογία τῆς πίστης καί τῆς ζωῆς μας; Ὁμιλοῦμε σήμερα γιά τόν Χριστό μέ θάρρος καί παρρησία; Ὑπερασπιζόμαστε τό ἅγιο Ὄνομά Του, ὅταν βλασφημεῖται; Πιστεύουμε ὅτι ὁ Χριστός εἶναι τό «ζῶν ὕδωρ» (βλ. Ιω. δ΄10), τό νερό πού ξεδιψᾶ αἰώνια τή ζωή μας; Ὁμολογοῦμε ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ Σωτήρας μας, ὁ μονογενής Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος ἐν χρόνῳ ἔγινε καί ἄνθρωπος ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί Μαρίας τῆς Παρθένου; Διατρανώνουμε μέ λόγια καί ἔργα, ὅτι ἀπό τήν ἄπειρη ἀγάπη Του γιά ἐμᾶς, καταδέχθηκε νά πεθάνει πάνω στόν τίμιο Σταυρό γιά τίς ἁμαρτίες μας, ἐνταφιάσθηκε γιά τρεῖς ἡμέρες καί Ἀνέστη ἀπό τούς νεκρούς; Ἀναρωτηθήκαμε ποτέ ἄν ἡ πίστη μας στόν Χριστό εἶναι αὐτή, πού ἐπαγγέλεται ἡ Ἐκκλησία μας; Ἤ πιστεύουμε ἕκαστος κατά τό δοκοῦν;
Ἐάν θέλουμε ἀληθινά και αὐθεντικά νά βιώνουμε τήν πίστη μας ὡς Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, ὀφείλουμε, πέρα ἀπό τά ἔργα ἀγάπης, τό ταπεινό φρόνημα καί τήν ὑπακοή στήν Ἐκκλησία, νά προβοῦμε καί σέ κάποιες ἄλλες ἐνέργειες.
Ὁ τακτικός ἐκκλησιασμός μέ τήν συχνή θεία Κοινωνία. Ἡ καθημερινή μας προσευχή πρωί καί βράδυ, ἱκετεύοντας γιά τήν ὀρθοδοξία τῆς πίστης, τήν ὀρθοπραξία τῆς ζωῆς καί τήν σωτηρία μας. Καί μαζί μ’ αὐτά ἡ μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί δή τῆς Καινῆς Διαθήκης μᾶς βοηθοῦν νά συγκεντρώνουμε τά ὠφέλιμα γιά τή ζωή μας σάν τίς μέλισσες, ὅπως λέει κι ὁ Μέγας Βασίλειος.
Πολύ δέ περισσότερο ὅμως ἔχουμε ἀνάγκη νά ἀναζητήσουμε, ἐάν δέν ἔχουμε ἤδη, ἕνα Πατέρα Πνευματικό ὄχι μόνο γιά τίς ἁμαρτίες μας, ἀλλά γιά νά ἐπαληθεύουμε καί να σιγουρεύουμε τούς τρόπους τῆς ζωῆς μας, μέσα ἀπό τή ζωή καί τήν πράξη τῆς Ἐκκλησίας μας. Κι ὁ Πνευματικός Πατέρας μέ τή σειρά του θά γίνεται ὁ ἀγωγός τῆς θείας Χάριτος γιά ἐμᾶς, θά μᾶς συμβουλεύει διακριτικά καί θά εὔχεται στόν Κύριο γιά τήν σωτηρία μας.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Στο σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα ἀκούσαμε τόν Χριστό νά λέει στόν πονεμένο Πατέρα: «Μόνο πίστευσον, καί σωθήσεται». Μέσα στό πέλαγος τῆς καθημερινότητας, ὑπό τόν καταιγισμό μόνον θλιβερῶν γεγονότων καί κακῶν εἰδήσεων τά λόγια τοῦ Χριστοῦ εἶναι θεία παρηγοριά γιά τόν καθένα ἀπό ἐμᾶς, πού τώρα τελευταία νιώθουμε συχνά ἀνίσχυροι, ἀδύναμοι καί νικημένοι. Αἰσθανόμαστε, πώς δέν ἔχουμε ἀπό πού νά κρατηθοῦμε, πού νά στηριχθοῦμε καί νά πάρουμε δύναμη γιά νά ἀναπεξέλθουμε στίς δυσκολίες τῆς ζωῆς.
Κι ὅμως σέ πεῖσμα τῆς ἀπόγνωσης καί τῆς ἀπελπισίας, ὁ Χριστός μέ τό λόγο του καί μέσα ἀπό τούς Ἁγίους Του, ὅπως οἱ σήμερα ἑορταζόμενοι Ὁμολογητές Παῦλος Κωνσταντινουπόλεως καί Λεονάρδος τῆς Λιμόζης τῆς Γαλλίας, μᾶς προσκαλοῦν νά κρατήσουμε ζωντανή καί ὀρθή την πίστη μας σ’ Αὐτόν. Καί Ἐκεῖνος θά εἶναι ἡ βοήθεια καί ἡ σωτηρία μας. Αὐτό μᾶς προτρέπει ἄλλωστε ἡ Ἐκκλησία σέ κάθε θεία Λειτουργία: “ἑαυτούς καί ἀλλήλους καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα”. Ἀμήν.