ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΣΑΜΟΥ ΚΑΙ ΙΚΑΡΙΑΣ κ.κ. ΕΥΣΕΒΙΟΥ ΕΠΙ ΤΗ ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ
Ἀγαπητά μου παιδιά,
Διπλή εἶναι ἡ σημερινή ἑορτή, ἐθνική καί θρησκευτική. Ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος, ἡ πρό τοῦ πάθους θαυματουργική φανέρωση τῆς δόξας τοῦ Κυρίου μᾶς συνεορτάζεται σήμερα μέ τήν ἡρωική ἀπόκρουση τοῦ ἐπίβουλου ὀθωμανικοῦ στόλου ἀπό τό νησί μας, στίς 6 Αὐγούστου τοῦ 1824.
Δέν εἶναι ἁπλῶς χρονική ἡ σύμπτωση τοῦ συνεορτασμοῦ τῶν δύο ἑορτῶν, τῆς θρησκευτικῆς καί τῆς ἐθνικῆς μας. Γλυτώνοντας θαυματουργικά το νησί ἀπό τήν ὀθωμανική λαίλαπα ὁ Κύριός μας, τήν ἡμέρα τῆς ἐνδόξου Μεταμορφώσεώς Του, ἔδωσε καί ἄλλα, βαθύτερα πνευματικά μηνύματα στούς ἀνθρώπους, τούς τότε καί τούς σημερινούς. Μηνύματα πού εἶναι ἰδιαιτέρως χρήσιμα καί στίς ταραγμένες μέρες μας, καθώς μᾶς δείχνουν, ὅτι τίποτε δέν ἔχουμε νά φοβηθοῦμε ἀπό τήν τρικυμία καί τήν ἀναστάτωση τοῦ κόσμου, ἄν ἔχουμε βαθια στήν ψυχή μας, θεμέλιο της ὕπαρξης καί γνώμονα τῶν πράξεων καί τῶν ἐπιλογῶν μᾶς τόν Κύριο, ἀκριβῶς ὅπως ἔκαναν καί οἱ πρόγονοί μας ἐκεῖνοι, τῶν ὁποίων τήν μνήμη τιμοῦμε σήμερα. Ἀσφαλῶς ἡ ὑπερίσχυση μιᾶς ὁμάδας ψυχωμένων ἀγωνιστῶν ἔναντι μιᾶς ὁλόκληρης αὐτοκρατορίας φαντάζει ὡς θαῦμα, καί πράγματι γιά θαῦμα πρόκειται.
Θαῦμα πού προκλήθηκε ἀπό τήν πίστη, τήν ἐμμονή στά πάτρια, τήν ἀγάπη γιά τό Γένος, τήν παρακαταθήκη καί τίς παραδόσεις του, ἀλλά καί ἀπό τήν ἐμπιστοσύνη στό θεῖο θέλημα καί τήν ἀδάμαστη ἀγωνιστικότητα, ἀρετές πού εἵλκυσαν τή θεία χάρη, καί συντέλεσαν ὥστε νά σκεπάσει τό νησί καί τούς ἡρωικούς ὑπερασπιστές του, ἐκεῖνο τόν Αὔγουστο τοῦ 1824.
Παρόμοιες στιγμές ἡ ἱστορία μαρτυρεῖ πολλές στήν διαχρονική πορεία τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Στιγμές πού ἡ ἀναλλοίωτη καί ἑνιαία ἱστορική καί πολιτισμική μας παράδοση, ἡ ὁποία πάντοτε σέ δύο πυλῶνες στηρίζεται, στήν Ὀρθοδοξία καί στό Ἔθνος, σέ αὐτά δηλαδή πού συνιστοῦν καί ὁριοθετοῦν τήν ἐθνική μας ἰδιοπροσωπεία, κατάφερνε νά ἀντιστέκεται, νά νικᾶ τούς κραταιούς του κόσμου, καί νά ὑπενθυμίζει σέ ὅλη τήν ὑφήλιο ὅτι οἱ Ἕλληνες δέν δέχονται ζυγό, δέν ὑποτάσσονται καί δέν ἀλλοτριώνονται. Ἄν καί σήμερα ἑνωμένοι καί ὁμονοημένοι, στηριγμένοι στήν ἑλληνορθόδοξη παράδοσή μας, μέ πίστη στό Θεό καί κοντά στό θέλημα καί στό νόμο Τοῦ ἐπιχειρήσουμε νά λύσουμε τά προβλήματα πού μᾶς ταλανίζουν ὡς κοινωνία, νά εἴμαστε σίγουροι ὅτι ἡ θεία χάρη γιά μιά ἀκόμη φορᾶ θά ἐπισκιάσει τόν Ἑλληνισμό, θά μᾶς βοηθήσει καί θά μᾶς λυτρώσει. Ἀρκεῖ νά τήν ἐπικαλούμαστε καί νά τήν ἑλκύουμε, μέ τό παράδειγμα τῆς ζωῆς μας καί χωρίς πράξεις πού θά κάνουν τόν Θεό νά ἀποστρέψει τό πρόσωπό Του ἀπό μας.
Εἴθε ἡ σημερινή διπλή, θρησκευτική καί ἐθνική ἑορτή, νά γίνει γιά ὅλους μας, ἀφορμή γόνιμου προβληματισμοῦ, μετάνοιας καί ἐπιστροφῆς στό νόμο τοῦ Θεοῦ καί ἀγάπης πρός τό νησί μας καί τήν Ἑλλάδα μας.
Εὐχέτης ὅλων ἐν Κυρίῳ
Ὁ Ἐπισκοπός σας
† Ο ΣΑΜΟΥ ΚΑΙ ΙΚΑΡΙΑΣ ΕΥΣΕΒΙΟΣ
ΧΡΙΣΤΟΣ ΣΑΜΟΝ ΕΣΩΣΕΝ ΤΗι 6Ηι ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1824
Σύντομο ἱστορικό
Παρά το γεγονός ότι το νησί βρίσκεται κοντά στην Τουρκία και απέχει πολύ από την Αθήνα, οι Σαμιώτες ήταν από τους πρώτους που συμμετείχαν στον αγώνα κατά του τουρκικού ζυγού. Την 8η Μαίου 1821 ο Λυκούργος Λογοθέτης αφού πρώτα οργάνωσε τους ικανούς να πολεμήσουν κατοίκους του νησιού, που με μεγάλο ενθουσιασμό δέχτηκαν τον ξεσηκωμό της λευτεριάς, μαζί με τον Ἐπίσκοπο της Σάμου Κύριλλο κήρυξε, στο Καρλόβασι, κι επίσημα την Επανάσταση. Οι τουρκικές φρουρές διώχτηκαν κι ένα νέο διοικητικό καθεστώς οργανώθηκε. Οι Σάμιοι συνέχισαν πολλά χρόνια τον αγώνα και αντιμετώπισαν πολλές τουρκικές επιθέσεις.
Την 6η Αυγούστου 1824 η Σάμος γλύτωσε για μία ακόμα φορά. Ο τουρκικός στόλος, με ναύαρχο τον Χοσρέφ Πασά και πολύ στρατό, έφτασε στην Σάμο. Οι Τούρκοι επί ένα μήνα, με συνεχείς και αλλεπάλληλες επιθέσεις και αποβάσεις τις οποίες απέκρουαν οι Σάμιοι, προσπαθούσαν να πατήσουν το νησί. Πολλοί απο τους Σαμίους μαχητές που ήταν οχυρωμένοι στον λόφο Καστέλι του Πυθαγορείου είχαν έλλειψη νερού, η πηγή που βρισκόταν εκεί κοντά, έβγαζε αλμυρό νερό. Τις ημέρες όμως εκείνες υπερίσχυσε η φλέβα του πόσιμου νερού κι αυτό θεωρήθηκε απο τους αμυνόμενους θεϊκή βοήθεια. Στο μεταξύ έφτασε κι ο ελληνικός στόλος, που ανάγκασε τους Τούρκους να εγκαταλείψουν την Σάμο και να προσπαθήσουν να βρούν καταφύγιο στα μικρασιατικά παράλια.
Η ναυμαχία, που ακολούθησε είχε σαν αποτέλεσμα τη σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή του τουρκικού στόλου. Οι ναύαρχοι βγήκαν έξω στη στεριά, όπου ο κόσμος τους αποθέωσε. Όλοι μαζί, ξένοι και ντόπιοι, πήγαν στην εκκλησία και έψαλαν δοξολογία στο Θεό για τη σωτηρία τους. Και επειδή εκείνη η μέρα ήταν η γιορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, ο Λυκούργος έταξε να χτίσει και έχτισε πράγματι, στον τόπο της σωτηρίας τον ιστορικό Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού. Για ενθύμηση αιώνια, πάνω από την πόρτα τοποθέτησε πλάκα με την επιγραφή : ΧΡΙΣΤΟΣ ΣΑΜΟΝ ΕΣΩΣΕ ΤΗι 6Ηι ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1824. Τις ίδιες αυτές λέξεις χάραξε και στη μεγάλη σφραγίδα του τόπου.