ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΣΑΜΟΥ ΚΑΙ ΙΚΑΡΙΑΣ κ. κ. ΕΥΣΕΒΙΟΥ ΕΠΙ ΤΗι 102ᾳ ΕΠΕΤΕΙΩι ΤΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ ΤΗΣ ΣΑΜΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Γιά μιά ἀκόμη χρονιά ὅλοι μας, κλῆρος καί λαός, καλούμαστε νά γιορτάσουμε τήν ἕνωση τῆς Σάμου μέ τήν Μητέρα Ἑλλάδα, πού πανηγυρικά πραγματοποιήθηκε καί διατρανώθηκε στίς 11 Νοεμβρίου τοῦ 1912. Καλούμαστε νά θυμηθοῦμε τά ἱστορικά γεγονότα, τούς πρωταγωνιστές τους, τόν πολιτικό ἀρχηγό τῆς ἐπαναστάσεως Θεμιστοκλῆ Σοφούλη, τούς πρωταγωνιστές τοῦ κινήματος καί ἄμεσους συνεργάτες του, τούς πολεμιστές τῆς σαμιακῆς ἐλευθερίας καί τόν Μητροπολίτη Σάμου καί Ἰκαρίας Κωνσταντῖνο, οἱ ὁποῖοι μέ ἀγαστή σύμπνοια καί ὁμόνοια ὁδήγησαν τό νησί μας στόν ἐλεύθερο πολιτικό βίο, ὡς μέρος ἀναπόσπαστο της ἑλληνικῆς ἐπικράτειας.
Ἡ ἐνσωμάτωση τῆς Σάμου στό ἐλεύθερο ἑλληνικό κράτος, τό 1912, ἐπέδρασε βεβαίως πάνω σε ὅλους τους θεσμούς καί τίς συνθῆκες τῆς καθημερινῆς ζωῆς τοῦ νησιοῦ, προσδιόρισε καθοριστικά τήν κοινωνία, τόν πολιτισμό, τήν πολιτική καί τό μέλλον του. Φυσικά, ἡ τοπική Ἐκκλησία δέν θά μποροῦσε νά ξεφύγει ἀπό τίς κατακλυσμιαῖες ἀλλαγές πού ἡ ἕνωση ἐπέφερε στή σαμιακή κοινωνία καί στή ζωή τῶν Σαμίων.
Εἶχε ὅμως ἐπιτευχθεῖ τό μεῖζον, πού ἦταν ἀφενός μέν ἡ προάσπιση τῆς ἐθνικῆς ὑπόστασης καί τῆς ἑλληνορθόδοξης ταυτότητας τοῦ νησιοῦ καί τῶν κατοίκων του, καί ἀφετέρου ἡ ἐπίτευξη τοῦ πάγιου στόχου τῶν Σαμίων, πού ἦταν ἡ ἕνωση μέ τό ἐλεύθερο ἑλληνικό κράτος. Ἄν ἡ Σάμος τότε δέν εἶχε ἑνωθεῖ μέ τήν Ἑλλάδα, ἀσφαλῶς τό μέλλον της θά ἦταν φρικτό καί ἐπώδυνο. Οἱ ὅποιες θυσίες χρειάστηκαν δικαιώθηκαν ἀπό τήν ἐπίτευξη, διά τῆς ἑνώσεως, τοῦ βασικοῦ σκοποῦ τό νησί μας νά μήν ἀφελληνιστεῖ, ἀλλά νά συνεχίσει νά ἀποτελεῖ κοιτίδα ἑλληνορθόδοξου πολιτισμοῦ στίς ἀνατολικές ἐσχατιές τοῦ Ἀρχιπελάγους. Ἡ ἕνωση λοιπόν τοῦ 1912 ὑπῆρξε γιά τόν τόπο μᾶς ἀναγκαία, ἐπιθυμητή καί σωτήρια ἀπό κάθε ἄποψη.
Ἀγαπητά μου παιδιά,
Δεδομένου ὅτι δέν πρέπει νά νοεῖται ἑορτασμός ἐθνικῆς ἐπετείου χωρίς τήν ἀνάλογη ἐξαγωγή συμπερασμάτων χρήσιμων γιά τήν καθημερινότητά μας, δύο μποροῦν νά εἶναι τά βασικά μηνύματα τῆς σημερινῆς πανηγύρεως : Πρώτον, ἡ ἑνότητα ὅλων των παραγόντων τοῦ δημόσιου βίου, τόσο τῶν ἡγετῶν μεταξύ τους, ὅσο καί πρός τόν λαό, πού ὁδήγησε στά εὐτυχές ἀποτέλεσμα καί συντέλεσε ὥστε γιά μιά ἀκόμη φορα ἕνα μικρό νησί μέ ψυχωμένους κατοίκους νά ἀποκρούσει δυνάμεις συντριπτικά ὑπέρτερες, ἀλλά καί νά ἀποτρέψει καί νά ἀκυρώσει τά σχέδια μιᾶς ὁλόκληρης κραταιῆς αὐτοκρατορίας. Δεύτερον δέ, ἡ ἀνάγκη νά ὑφιστάμεθα πολλές φορές θυσίες γιά νά ἐπιτύχουμε κάτι πού εἶναι ἀναγκαῖο, καί τό ὁποῖο μακροπροθέσμως θά φανεῖ σωτήριο γιά μᾶς, τά παιδιά καί τούς ἀπογόνους μας, ἀλλά καί γιά τήν πατρίδα. Θυσίες πού προβληματίζουν ἴσως τό παρόν, ἐξασφαλίζουν ὅμως τό μέλλον καί καθαγιάζουν τήν πορεία τῆς ζωῆς μας, δίνοντάς της περιεχόμενο καί σκοπό πέραν τῶν τετριμμένων καί τῶν καθημερινῶν, σκοπό εὐγενῆ, ὡραῖο, ἠθικό καί ἐθνικό.
Ἡ εὐμάρεια καί ἡ εὐζωία εἶναι βεβαίως καταστάσεις προσωρινές καί εὐμετάβλητες. Ἐκεῖνο πού μένει εἶναι ἡ πατρίδα, ἡ ἐθνική, πολιτισμική καί θρησκευτική μας ταυτότητα, οἱ ἀξίες καί τά ἰδανικά πού προσδιορίζουν καί καθορίζουν τήν καθημερινότητά μας, τῆς δίνουν νόημα καί τήν καταξιώνουν στόν ἐθνικό συλλογικό βίο. Αὐτά ἀκριβῶς προάσπισαν οἱ ἀγωνιστές τοῦ 1912 μέ τό θάρρος καί τό σθένος τους, αὐτά διαφύλαξε ἡ ἕνωση μέ τήν Μητέρα Ἑλλάδα, κι αὐτά καλούμαστε ὅλοι σήμερα, γιά μιά ἀκόμη φορᾶ νά προστατεύσουμε καί νά μεταδώσουμε ἀλώβητα στίς γενιές πού ἔρχονται.
Ἄν αὐτό τό πετύχουμε, καί ὁπωσδήποτε αὐτό ἀπαιτεῖ θυσίες, κόπο, προσπάθεια ἀτομική καί συλλογική καί, κυρίως, ἀπόφαση καί ἐπιμονή σέ αὐτήν, τότε καί μόνον θά ἔχουμε δικαιώσει καί τούς ἀγῶνες τῶν προγόνων μας, τούς ὁποίους σήμερα τιμοῦμε, ἀλλά καί τήν δική μας ὕπαρξη μέσα στόν ροῦ τῆς ἱστορίας.
Ἀγαπητοί μου,
Ἡ σημερινή ἐπέτειος μᾶς φέρνει οὐσιαστικά ἀντιμέτωπους μέ μιά μεγάλη εὐθύνη ἔναντί του τόπου καί τῶν ἀνθρώπων του, ἔναντί του Γένους καί τῆς παράδοσής του. Εἴθε ὁ Δωρεοδότης Κύριος νά μᾶς ἐλεήσει, ὥστε νά ἀνταποκριθοῦμε στίς προκλήσεις τῶν καιρῶν μέ τόν καλλίτερο καί τόν ἐπωφελέστερο γιά τήν πατρίδα μᾶς τρόπο. Αὐτό θά ἀποτελεῖ τήν πραγματική καί οὐσιαστική δικαίωση τοῦ νοήματος τῆς ἐπετείου, τήν ὁποία σήμερα πανηγυρικά ἑορτάζουμε.
Χρόνια Πολλά
Μετ' εὐχῶν καί πατρικῆς ἀγάπης
Ὁ Ἐπίσκοπός σας
+ Ο Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιος