ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σάμου καί Ἰκαρίας κ.κ. Εὐσεβίου ἐπί τῆ ἑορτῆ τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος
Ἀγαπητά μου παιδιά,
Φέτος, γιά μιά ἀκόμη χρονιά ἑορτάζουμε καί τιμοῦμε τήν δεσποτική ἑορτή τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος, καί μαζί τήν ἀπόκρουση τῆς ὀθωμανικῆς ἐπιβουλῆς ἐναντίον τοῦ νησιοῦ μας, τόν Αὔγουστο τοῦ 1824. Ἡ ἐπιγραφή ΧΡΙΣΤΟΣ ΣΑΜΟΝ ΕΣΩΣΕΝ ΤΗ ΕΚΤΗ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1824 ἀπετέλεσε τήν ἐμβληματική ἀπόδοση τόῦ γεγονότος καί χρησιμοποιήθηκε σέ διάφορες στιγμές τῆς Σαμιακῆς Ἱστορίας.
Τά μηνύματα τῆς εὔσημης ἡμέρας αὐτῆς, ἄν ἀναλυθοῦν, περικλείουν ὅλα ἐκεῖνα πού προσδιορίζονται ὡς «ἑλληνορθόδοξο ἦθος» τῶν ἀγωνιστῶν τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπανάστασης τῆς Σάμου. Περιλαμβάνουν τίς ἀρετές τῆς φιλοπατρίας, τῆς ἀγωνιστικότητας, τῆς πίστης, τῆς ἐθελοθυσίας, τοῦ ἀλτρουισμοῦ, τῆς διάθεσης προσφορᾶς στό κοινωνικό σύνολο, τοῦ πατριωτισμοῦ, τῆς κοινωνικῆς καί ἐθνικῆς ὑπευθυνότητας, τῆς συλλογικότητας. Καί ἐνσωματώνουν ἐπίσης τήν ἀδάμαστη βούληση γιά ἀπελευθέρωση καί ἀποκατάσταση τῆς ἐθνικῆς ἀνεξαρτησίας καί τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας, γιά μαχητικότητα καί ἐθελοθυσία, γιά ὑπέρβαση τοῦ «ἐγώ» καί ἐγκόλπωση τοῦ «ἐμεῖς», ὅπως τά διδάχθηκαν καί τά ὑλοποίησαν οἱ ἀγωνιστές τοῦ 1824 στά πλαίσια τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐμπειρίας καί τοῦ ἐθνικοῦ φρονηματισμοῦ τους. Καί βέβαια ὅλα αὐτά εἶχαν διαμορφωθεῖ αἰῶνες πρίν τά πραγματοποιήσουν οἱ Ἕλληνες στήν κοινοτική καί ἐνοριακή ζωή τῶν ὑποδούλων Ἑλλήνων, μέσα στήν καθημερινότητά τους καί στήν ἐκκλησιαστική ζωή καί πράξῃ, ἀλλά καί διά τῆς προσπάθειάς τους νά διατηρήσουν τήν ἐθνική, πολιτισμική καί θρησκευτική τους ταυτότητα ἀπέναντι σέ ἐπικυρίαρχο πού σχεδίαζε συστηματικά τήν ἀλλοτρίωση καί τήν ἀφομοίωσή τους.
Στήν διαδικασία αὐτή, πρίν τούς ἀγωνιστές τοῦ Αὐγούστου 1824, εἶχαν θητεύσει οἱ νεομάρτυρες καί οἱ ἐθνομάρτυρες, ἀλλά καί οἱ λαϊκοί ἱεροκήρυκες, ἀκόμη καί οἱ ἔμποροι καί οἱ καπεταναῖοι, πού εἶχαν ἐξασφαλίσει τήν ἀπαραίτητη ὑλική βάση γιά τόν ἀγῶνα πού ἐρχόταν. Εἶχαν θητεύσει οἱ κληρικοί καί οἱ δάσκαλοι, πού συχνά μέχρις αὐτοθυσίας πάσχιζαν ὥστε οἱ ὑπόδουλοι νά μήν λησμονήσουν τήν ἱστορία, τήν θρησκεία καί τήν καταγωγή τους, νά μήν χάσουν τήν ἰδιοπροσωπία τους. Εἶχε συμβάλει καί εἶχε μαθητεύσει σέ αὐτήν ὅλος ὁ λαός, ὅλοι οἱ ἁπλοί ἄνθρωποι πού ἀποτέλεσαν τόν κύριο κορμό τοῦ ἀγωνιζόμενου ἔθνους, κρατῶντας μέ θυσίες τίς παραδόσεις καί τήν πίστη τους, ἐπαναλαμβάνοντας τήν ἱστορία καί διατηρῶντας τη γλῶσσα τους. Καί ἔτσι ἐξασφαλίστηκε ἡ ἀρετή πού στήριξε τήν τόλμη, ὥστε τό ἐπαναστατικό ἐγχείρημα νά ὁδηγηθεῖ στήν ἐπιτυχία.
Ἀγαπητοί μου,
Μέ τήν εὐκαιρία τῆς σημερινῆς διπλῆς, θρησκευτικῆς καί ἐθνικῆς ἑορτῆς καί πανηγύρεως καλούμαστε νά δοῦμε κριτικά καί μέ προβολή στό μέλλον, ὃτι ἀνοίγεται μπροστά μας ὁ δρόμος τῆς ἀρετῆς καί τοῦ καθήκοντος, πού μπορεῖ νά στερεωθεῖ στήν μίμηση τοῦ ὑποδείγματος ζωῆς καί δράσῃς τῶν προγόνων μας, καί στήν προσαρμογή τῶν μηνυμάτων τοῦ ἀγῶνα τους στή σημερινή περίσταση, μετά τίς τόσες κρίσεις, ὑλικές, πρωτίστως δέ πνευματικές καί ἠθικές, τίς ὁποῖες πέρασε καί συνεχίζει νά περνάει ὁ λαός μας.
Μόνο ἔτσι, μόνο ἄν διδαχθοῦμε ἀπό τό παρελθόν καί προβάλουμε τά διδάγματά του στό παρόν καί τό μέλλον, ἡ σημερινή μεγάλη διφυής ἑορτή μας θά ἔχει σκοπό, νόημα καί περιεχόμενο. Κι ἔτσι, θά εἶναι ὠφέλιμη γιά τό λαό μας, ἀφοῦ θά διασαλπίζει τήν ἀνάγκη ἐπανόδου στίς παραδοσιακές ἀξίες καί ἀρετές, στήν πίστη στόν Ἅγιο Θεό καί στήν συμμόρφωση πρός τόν λόγο Του καί στήν ἀγάπη πρός τήν πατρίδα. Μέ μιά λέξῃ, στήν ἑλληνορθόδοξη παράδοσή μας, πού μπορεῖ νά ταλαιπωρεῖται, ἐνίοτε καί νά συκοφαντεῖται, πού ὃμως παραμένει ἄσβεστη πάντοτε στίς καρδιές τοῦ πιστοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, στό νοῦ καί τήν καρδιά τῶν Σαμίων, ὅπου γῆς, πού ἐξακολουθοῦν, ἀκόμη καί ἀπό τά πέρατα τῆς γῆς, νά διατηροῦν φλεγόμενη φιλοπατρία καί ἄσβεστα τά ἤθη καί τά ἔθιμά μας, στίς οἰκογένειές τους.
Χρόνια Πολλά
Μέ πατρική ἀγάπη
Ὁ Ἐπισκοπός σας
† Ο ΣΑΜΟΥ ΚΑΙ ΙΚΑΡΙΑΣ ΕΥΣΕΒΙΟΣ