Τετάρτη 8 Νοεμβρίου 2023 † Σύναξις τῶν Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ καί Γαβριήλ καί πασῶν τῶν ἐπουρανίων Δυνάμεων
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Σήμερα ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία τιμᾶ τούς Παμμεγίστους Ταξιάρχες Μιχαήλ καί Γαβριήλ καί μαζί τους ὅλες τίς ἐπουράνιες ἀγγελικές δυνάμεις.
Οἱ Ἄγγελοι εἶναι ἀόρατες, ἐπουράνιες, ἀσώματες νοερές ὑπάρξεις, πού δημιουργήθηκαν πρίν τόν κόσμο, ὅπως ὁμολογοῦμε στό Σύμβολο τῆς Πίστεως: «Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα, Παντοκράτορα, Ποιητήν οὐρανοῦ καί γῆς, ὁρατῶν τέ πάντων καί ἀοράτων». Ἀριθμοῦν «Χίλιες χιλιάδες καί μύριες μυριάδες» (Δανιήλ Ζ΄ 10) καί εἶναι ὀργανωμένοι σέ 9 τάγματα: Ἄγγελοι, Ἀρχάγγελοι, Θρόνοι, Κυριότητες, Ἀρχές, Ἐξουσίες, Δυνάμεις, Χερουβείμ, Σεραφείμ.
Τό κύριο ἔργο τῶν Ἀγγέλων εἶναι νά δοξολογοῦν ἀσταμάτητα τόν Θεό. Δέν τούς τό ἐπέβαλε ὁ Θεός σάν ἐντολή, ἀλλά αὐθόρμητα πηγάζει ἀπό τούς ἴδιους, ὡς εὐγνωμοσύνη καί εὐχαριστία, καθώς ἀτενίζουν τό κάλλος τοῦ Θεοῦ καί τά μεγαλεῖα της δημιουργίας Του. Δευτερεῦον ἔργο τους, καί μετά τή δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου, εἶναι ἡ διακονία στά μεγάλα γεγονότα τῆς Θείας Οἰκονομίας (δηλ. τοῦ σχεδίου τοῦ Θεοῦ γιά νά σωθεῖ ὁ ἄνθρωπος) καί ἡ φροντίδα γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ὅπως ἀναφέρει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήν πρός Ἑβραίους ἐπιστολή του, ποῦ σήμερα ἀκούσαμε: οἱ Ἄγγελοι εἶναι «λειτουργικά πνεύματα, εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα διά τούς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν».(α, 14)
Ἀπο τήν Παλαιά Διαθήκη γνωρίζουμε πιό πολύ τόν Ἀρχάγγελο Μιχαήλ, πού τό ὄνομά Του σημαίνει «ποιός εἶναι δυνατός σάν τόν Θεό μας;» καί τόν Ἀρχάγγελο Ραφαήλ, πού σημαίνει «ὁ Θεός θεραπεύει» καί ἀπό τήν Καινή Διαθήκη τόν Ἀρχάγγελο Γαβριήλ, πού σημαίνει «ἥρωας ἤ ἀπεσταλμένος τοῦ Θεοῦ».
Τό ἱστορικό τῆς σημερινῆς ἑορτῆς συμφωνα μέ τό Συναξάριο ἔχει ὡς ἑξῆς:
«Καυχήθηκε ὁ Ἑωσφόρος –ὁ ἀρχηγός τοῦ δέκατου τάγματος τῶν ἀγγέλων πού ἐξέπεσε- πώς θά ἀνεβάσει τό θρόνο τοῦ πάνω ἀπό τίς νεφέλες τ’ οὐρανοῦ καί θά γίνει ὅμοιος μέ τόν Ὕψιστο Θεό. Ἀμέσως ὅμως ξέπεσε ἀπό τήν οὐράνια δόξα καί τό ἀρχαγγελικό του ἀξίωμα, συμπαρασύροντας μαζί του καί τό ἀγγελικό τάγμα, πού τοῦ ὑποτασσόταν. Τότε, μέσα στή μεγάλη σύγχυση πού ἀκολούθησε τή φοβερή ἐκείνη πτώση, ὁ ἀρχάγγελος Μιχαήλ συγκέντρωσε ἀπό ζῆλο θεϊκό ὅλους τους ὑπόλοιπους χορούς τῶν ἀγγέλων καί, ἀφοῦ φώναξε τό «Προσχωμεν» «Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετά φόβου Θεοῦ» δηλαδή «Ἅς προσέξουμε» «Νά σταθοῦμε καλά, νά σταθοῦμε μέ φόβο Θεοῦ», ὕμνησε μέ δυνατή φωνή τόν Κύριο καί μαζί του τόν ὕμνησαν ὅλοι οἱ Ἄγγελοι. Αὐτή ἡ συγκέντρωση ὀνομάστηκε Σύναξη τῶν Ἀγγέλων, δηλαδή προσοχή καί ὁμόνοια καί ἕνωση».
Ἔκτοτε χαρίσθηκε ἀπό τόν Θεό στούς Ἀγγέλους νά εἶναι ἄτρεπτοι πρός τό κακό. Ὁ ἐκπεσών ὅμως Ἑωσφόρος καί οἱ Ἄγγελοι, πού τόν ἀκολούθησαν στήν πτώση, ἔγιναν οἱ δαίμονες, ποῦ σταθεροποιήθηκαν στό κακό καί ἔγιναν μονίμως ἀντίπαλοί του Θεοῦ καί ἐχθροί του ἀνθρώπου.
Κάθε Χριστιανός ἔχει τόν προσωπικό του φύλακα ἄγγελο. Σέ ἕνα ἔργο τῶν πρώτων χριστιανικῶν χρόνων, πού φέρει τόν τίτλο: «Ποιμήν τοῦ Ἑρμᾶ» ἀναφέρεται χαρακτηριστικά, ὅτι ὁ φύλακας Ἄγγελος: «Εἶναι τρυφερός, σεμνός, πράος καί ἥσυχος. Ἔρχεται στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου καί τόν διδάσκει γιά τή δικαιοσύνη, τήν ἁγνεία, τή σεμνότητα… γιά κάθε ἔργο ἀγαθό καί κάθε ἀρετή». Ο Μέγας Βασίλειος συμπληρώνει: «Σέ κάθε ἄνθρωπο πού πιστεύει στόν Θεό τόν συνοδεύει ἕνας Ἄγγελος, ἐάν δέν τόν διώξει κάνοντας κάποιο πονηρό ἔργο». Ὁ φύλακας Ἄγγελος ἕως θανάτου παρακολουθεῖ τήν ψυχήν μας καί τήν προστατεύει ἀπό κάθε διαβολική ἐπήρεια καί κίνδυνο. Ἔχουν παρησσία ἐνώπιον Θεοῦ, τοῦ Ὁποίου τό πρόσωπον βλέπουν. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριός μας, μᾶς διαβεβαιώνει, λέγοντας: «Προσέξτε, μήν περιφρονήσετε κανένα ἀπ’ αὐτούς τούς ἁπλούς καί ταπεινούς, γιατί σᾶς βεβαιώνω πώς οἱ ἄγγελοί τους στόν οὐρανό βλέπουν συνεχῶς τό πρόσωπο τοῦ οὐράνιου Πατέρα μου.» (Ματθ. ιη΄10).
Ἄς γνωρίζουμε ὅτι ὅσες φορές ψάλλουμε ἤ προσευχόμαστε στόν Θεόν, ἑνωνόμαστε ἀοράτως μέ μυστικό τρόπο μαζί μέ τούς Ἀγγέλους. Τοῦτο συμβαίνει κυρίως μέσα στή θεία Λειτουργία. Ὅταν τελεῖται ἡ μικρή Εἴσοδος, μέ τό ἱερό Εὐαγγέλιο, στήν εὐχή ποῦ ἀπαγγέλλει ὁ Λειτουργός, πρίν πεῖ τό «Σοφία. Ὀρθοί» ζητεῖ ἀπό τόν Θεό νά στείλει Ἀγγέλους νά συλλειτουργήσουν μαζί μέ τούς πιστούς καί νά Τόν δοξολογήσουν.
Σέ πολλά σημεῖα τῆς θείας Λειτουργίας χρησιμοποιοῦμε τούς ὕμνους καί τίς φράσεις τῶν Ἀγγέλων, ὅπως μᾶς ἀποκαλύφθηκαν μέσα στήν Ἁγία Γραφή, τούς Ψαλμούς τοῦ Δαϋίδ, τά θαυμαστά ὁράματα τῶν Προφητῶν καί τήν Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννου. Τό «Ἀλληλούϊα» εἶναι λέξη ἑβραϊκή καί σημαίνει «αἰνεῖτε τόν Κύριο» καί χρησιμοποιεῖται, ὄχι μόνο στή θεία Λειτουργία, ἀλλά σέ ὅλη τή θεία λατρεία μας.
Ὁ Προφήτης Ἠσαΐας στό ὅραμα τῆς κλήσεώς του στό προφητικό ἀξίωμα, ὅπως τό περιγράφει στό ἕκτο κεφάλαιο τῶν Προφητειῶν του, λέγει ὅτι εἶδε τά Σεραφείμ γύρω ἀπό τό Θρόνο τοῦ Θεοῦ νά ψάλλουν τόν ἐπινίκο ὕμνο, ὅπως κι ἐμεῖς λέμε σέ κάθε θεία Λειτουργία: «Ἅγιος, Ἅγιος Κύριος Σαβαώθ, πλήρης ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ τῆς δόξης αὐτοῦ» (Ἠσ. ΣΤ,3). Ὁ ἴδιος ἀγγελικός ὕμνος ἀναφέρεται καί στήν Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννου, ὡς ἑξῆς «Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος εἶναι ὁ Κύριος, ὁ Θεός ὁ Παντοκράτορας! Αὐτός πού ἀληθινά ὑπῆρχε, ὑπάρχει καί θά ἔρθει». (δ 8). Ἔτσι ἐπαληθεύεται τό ὅραμα τοῦ Ἠσαΐα καί φανερώνεται πώς ἡ λατρεία μας συστήνεται κατά μίμησιν τῶν Ἀγγέλων.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Πρό ὀλίγου ἀναφέραμε τό «Στῶμεν καλῶς. Στῶμεν μετά φόβου Θεοῦ. Προσχωμεν» μέ τό ὁποῖο ὁ Ἀρχάγγελος Μιχαήλ ἀκινητοποίησε τίς Οὐράνιες Δυνάμεις, γιά νά μήν ἀκολουθήσουν τόν Ἑωσφόρο στήν πτώση του. Ἡ Ἐκκλησία μέ τίς ἴδιες φράσεις μᾶς καλεῖ νά συμμετάσχουμε στήν τέλεση τῆς Ἁγίας Ἀναφορᾶς, μέ κέντρο τήν θεία Κοινωνία, δείχνοντας τήν ἴδια ἀκριβῶς ἀγγελική προσοχή καί τάξη. Γι’ αὐτό καί ὅταν πλησιάζουμε νά μεταλάβουμε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, καλό εἶναι νά τηροῦμε τήν ἀγγελική εὐλάβεια καί τάξη, ἀπολύτως προσηλωμένοι στό ἱερό μας ἔργο, ἔχοντας κατά παράδοσιν σταυρωμένα τά χέρια μας πάνω στό στῆθος σέ ἔνδειξη ταπεινῆς προσκύνησης, σεβασμοῦ καί συστολῆς ἐνώπιόν του Βασιλέως καί Σωτῆρος Χριστοῦ, ὅπως οἱ Ἄγγελοι συστέλλουν τίς πτέρυγές τους, ἐνώπιόν του Θεοῦ.
Ἀκολούθως ἄς ἐπιστρέφουμε στή θέση μας καί κυρίως, ἄς προσπαθοῦμε σιγά-σιγά νά βιώνουμε ὅλο καί περισσότερο αὐτήν τήν ἀγγελική εὐσέβεια, ὄχι μόνο στή θεία Λατρεία, ἀλλά σέ κάθε στιγμή τῆς ζωῆς μας. Ἔτσι θά συνεχίζεται ἡ θεία λειτουργία στή ζωή μας μέ τρόπο μυστικό καί κυρίως μέσα σέ ἕνα κόσμο, πού ἔμαθε νά ἀρέσκεται στό ψέμα καί τήν τυραννία, ἐμεῖς μέ ἀγγελικό τρόπο, θά κηρύττουμε τήν ἀληθινή Ζωή καί τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἀμήν.